Hiệu quả từ các mô hình học tập ở huyện miền núi Nghệ An: Bài 1- Lan tỏa phong trào khuyến học, khuyến tài ở dòng họ Lê Sỹ

Lê Sỹ - dòng họ khoa bảng

Thời nhà Lê (1565-1736), vua Lê Nhân Tông, Lê Hiền Tông…, tổ tiên xưa của họ Lê Sỹ là dòng khoa bảng với ba đời đậu 8 Tiến sỹ, có bia lưu danh tại văn miếu Quốc Tử Giám (Hà Nội). Trong số các Tiến sỹ của dòng họ, có Tiến sỹ lưu danh tại Thủy Tổ - Tiến sỹ Lê Sỹ Triệt làm quan đến chức “Trụ quốc Quế hải hầu”, được nhà Vua tặng cờ Gấm thêu ba chữ “Thượng Đẳng Thần”.

Năm1996, họ Lê Sỹ đã xây nhà thờ tại bản Cà, xã Châu Quang, huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An để trưng bày sắc phong của các triều Vua ban cho tiền bối, trong đó có câu làm cho con cháu phải bàn luận và trăn trở rất nhiều đó là: “Tiến sỹ ba đời lừng đất Việt/ Công hầu một họ rạng trời Nam”.

Trong những thập niên 60, 70 của thế kỷ trước, có 18 hộ dân của dòng họ Lê Sỹ ở xã Hưng Thông, huyện Hưng Nguyên (Nghệ An) di dời lên ở 2 xã Châu Quang và Châu Thái của huyện Quỳ Hợp, khi đó mới chỉ có 1 Đảng viên, chưa có trình độ trung cấp, kinh tế còn gặp nhiều khó khăn.

Ông Lê Sỹ Lâm - Trưởng ban Khuyến học dòng họ Lê Sỹ, chia sẻ: “Trước năm 1997, cả họ Lê Sỹ mới chỉ có 4 cháu đậu Đại học, đây là nỗi trăn trở lớn của chúng tôi vì so với thời xưa, trong điều kiện ngàn lần khó khăn, nhưng thế hệ cha ông đã gặt hái được nhiều thành tích học tập rất đáng tự hào. Vậy thì tại sao con cháu mình sống trong thời bình, thời đại Hồ Chí Minh lại có thể chịu kém cỏi như vậy được?”.

Phát huy truyền thống hiếu học trong dòng họ Lê Sỹ

Chính vì thế, được sự quan tâm của chính quyền địa phương và sự đồng tình của từng gia đình trong dòng họ, rằm tháng giêng năm 2003, Ban Khuyến học dòng họ Lê Sỹ được thành lập.

“Ban khuyến học đã vạch ra phương hướng hoạt động khuyến học khuyến tài của dòng họ. Dòng họ chúng tôi đã phát động phong trào thi đua phấn đấu hàng năm có nhiều học sinh giỏi, nhiều học sinh đậu Đại học, Cao đẳng, nhiều gia đình đạt gia đình hiếu học để tiến tới đạt danh hiệu Dòng họ hiếu học. Không những con em học, mà người lớn người già vẫn phải học, không có hộ nghèo, không có con em nghiện ma túy. Hàng năm, cứ đến ngày rằm tháng Giêng, nhân ngày tế tổ dòng họ, chúng tôi tổ chức vinh danh và tặng thưởng cho những cháu đạt học sinh giỏi, xuất sắc, thi đậu Đại học, Cao đẳng”- ông Lê Sỹ Lâm - Trưởng ban khuyến học dòng họ Lê Sỹ chia sẻ thêm.

Nguồn quỹ được xây dựng từ đóng góp hàng năm theo đinh và từ nguồn tài trợ của các nhà hảo tâm trong và ngoài dòng họ. Từ khi thành lập đến nay, dòng họ Lê Sỹ đã tặng thưởng cho học sinh giỏi, xuất sắc, đậu Đại hoc, Cao đẳng gần 50 triệu đồng.

Hiện nay, dòng họ Lê Sỹ ở Quỳ Hợp đã tăng lên 74 hộ với gần 300 nhân khẩu, 129 đinh. Dòng họ đã có 1 Giáo sư, tiến sỹ; 8 thạc sỹ và trên 90 em Đại học, hầu hết các cháu học ra trường đều có việc làm ổn định. Những năm gần đây, các cháu học cuối cấp 100% đậu Đại học. 74/74 hộ đạt tiêu chuẩn gia đình hiếu học, trong đó có 5 hộ đạt tiêu biểu. Họ Lê Sỹ hàng năm được UBND từ xã, huyện tặng giấy khen, đặc biệt là năm 2012 được UBND tỉnh Nghệ An tặng Bằng khen công nhận “Dòng họ hiếu học tiêu biểu” giai đoạn 2007-2012.

Dòng họ Lê Sỹ từ già cho đến trẻ luôn đoàn kết thi đua học hỏi và giúp đỡ lẫn nhau, không ngừng xây dựng nguồn quỹ khuyến học để kịp thời động viên khuyến khích con cháu học giỏi hơn. Qua theo dõi ở tất cả địa bàn nơi có người của dòng họ sinh sống, đều chấp hành tốt các chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; không có hộ nghèo, không có tệ nạn ma túy, gương mẫu tiên phong trong việc thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư, phong trào xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”. Qua đó, tạo tinh thần gắn bó, tương thân tương ái, đoàn kết giữa các gia đình trong dòng họ.

Bên cạnh đó, dòng họ đã động viên các gia đình trong họ tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", phong trào "Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc", "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa", tích cực tham gia phong trào xây dựng nông thôn mới. Nhiều gia đình đã hiến đất, chặt cây ăn quả, phá tường rào, góp của, chung tay xây dựng nông thôn mới, góp phần cùng nhân dân trong xã Châu Quang thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới.

Đánh giá về phong trào khuyến học của dòng họ Lê Sỹ, ông Lê Quốc Phú, Phó Chủ tịch Hội khuyến học huyện Quỳ Hợp, cho biết: “Dòng họ Lê Sỹ nhiều năm liền là dòng họ tiêu biểu của huyện trong phong trào khuyến học, khuyến tài. Ban Khuyến học dòng họ nhiệt tình, trách nhiệm, thực hiện có hiệu quả nhiều hoạt động được hội khuyến học các cấp ghi nhận như tuyên truyền, vận động xây dựng quỹ khuyến học; quản lý tốt việc học của con em ở nhà, phong trào học tập, đọc sách của các gia đình trong họ; chăm lo xây dựng, hướng nghiệp cho con cháu trong họ và xây dựng gia đình hiếu học”.

Thực hiện kế hoạch số 84, ngày 12/10/2015, của UBND xã Châu Quang về việc “Đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng, đơn vị” giai đoạn 2016-2020. Sau 5 năm thực hiện kế hoạch, dòng họ Lê Sỹ đã được UBND xã Châu Quang công nhận 5 năm liền (2016-2020) có 74/74 Gia đình đạt gia đình hiếu học, đạt tỷ lệ 100%; 5 năm liền dòng họ được công nhận “Dòng họ học tập tiêu biêu” của xã, của huyện. Năm 2018, dòng họ được Hội Khuyến học tỉnh Nghệ An tặng Giấy khen đạt “Thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua “Học tập suốt đời, trong gia đình, dòng họ, cộng đồng” ở tỉnh Nghệ An giai đoạn 2016 -2018.

Năm 2020, tại Đại hội biểu dương gia đình, dòng họ, cộng đồng, đơn vị học tập tiêu biểu giai đoạn 2016 -2020, dòng họ Lê Sỹ được UBMTTQ Việt Nam tỉnh Nghệ An tặng Bằng khen vì đã có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua “Học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng, góp phần xây dựng xã hội học tập ở tỉnh Nghệ An, giai đoạn 2016-2020”. Đồng thời, đã được Đại hội tỉnh Nghệ An cử đi dự Đại hội ở Trung ương năm 2020 và được Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam tặng Bằng khen vì đã có “Thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua xây dựng các mô hình học tập, thực hiện Quyết định 281/QĐ TTg của Thủ Tướng Chính phủ giai đoạn 2016 -2020”.

Có thể nói, với nhiều cách làm hiệu quả, sáng tạo trong công tác khuyến học, khuyến tài, phong trào khuyến học của dòng họ Lê Sỹ đã có nhiều đóng góp cho phong trào khuyến học của huyện miền núi Quỳ Hợp nói riêng và tỉnh Nghệ An nói chung, góp phần xây dựng một xã hội học tập, tạo nên những nét đẹp văn hóa ở địa phương.