Hành trình xâm nhập lực lượng đặc nhiệm Mỹ của điệp viên al-Qaeda khét tiếng

Ông ta là Ali Mohamed – người đã cung cấp cho FBI cái nhìn đầu tiên về tổ chức khủng bố al-Qaeda, trong khi vẫn đang trực tiếp huấn luyện tác chiến đặc biệt cho lực lượng mujahideen.

Dù không nổi danh như bin Laden hay al-Zawahiri, Ali Mohamed là mắt xích nguy hiểm, với ảnh hưởng sâu rộng trong hàng loạt chiến dịch khủng bố quốc tế – bao gồm cả việc viết ra cẩm nang huấn luyện cho al-Qaeda, thứ từng được dùng trong vụ khủng bố ngày 11/9.

Hành trình khó tin

Sinh năm 1952 trong một gia đình quân nhân sùng đạo Hồi giáo ở Ai Cập, Ali Mohamed lớn lên gần biên giới Ai Cập - Israel. Tư tưởng cực đoan bén rễ từ sớm, đặc biệt sau những lần tiếp xúc với lính biên phòng Israel.

Từ năm 1971, ông gia nhập quân đội Ai Cập, làm sĩ quan tình báo và có liên hệ mật thiết với nhóm khủng bố Hồi giáo Jihad Ai Cập.

Một chuỗi các sai lầm trong nội bộ CIA, FBI và Quân đội Mỹ không chỉ cho phép ông ta nhập cư vào Hoa Kỳ mà còn cho phép gia nhập Lực lượng đặc nhiệm, hoạt động cho các tổ chức khủng bố nước ngoài và viết ra cẩm nang huấn luyện của al-Qaeda – tài liệu mà những kẻ cướp máy bay trong vụ 11/9 đã sử dụng.

Cuộc sống ban đầu của Mohamed không có gì quá khác biệt so với một người trẻ cùng hoàn cảnh. Ông ta tốt nghiệp trung học năm 1970 nhưng đã sớm tin rằng mình cần chiến đấu chống lại "kẻ thù của Hồi giáo".

Mohamed từng nói với FBI rằng ông không cần một fatwa (tuyên bố tôn giáo) để chống Mỹ, bởi Mỹ đã quá rõ ràng là kẻ thù. Sự nghiệp thánh chiến của ông ta bắt đầu khi gia nhập quân đội Ai Cập năm 1971 và trở thành sĩ quan tình báo đặc nhiệm.

Giống nhiều sĩ quan khác, ông cũng gia nhập nhóm khủng bố Hồi giáo Jihad Ai Cập. Chính các phần tử Hồi giáo trong cơ quan tình báo quân đội đã lập kế hoạch ám sát Tổng thống Anwar Sadat năm 1981 và đưa sát thủ Khalid Al-Islambuli vào vị trí hành động. Khi vụ ám sát xảy ra, Mohamed đang theo học lớp sĩ quan nước ngoài tại Fort Bragg, North Carolina.

Mặc dù có thời gian phục vụ trong quân đội Ai Cập và trải qua huấn luyện kỹ càng, Mohamed vẫn bị xem là quá sùng đạo đối với chính quyền Ai Cập và buộc phải giải ngũ vào năm 1984.

Lãnh đạo nhóm Hồi giáo Jihad, Ayman al-Zawahiri, đã chỉ thị ông làm việc cho hãng hàng không quốc gia để có thể thu thập các biện pháp chống không tặc. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ này, ông ta được giao nhiệm vụ tiếp theo là xâm nhập vào một cơ quan tình báo phương Tây. Theo một tiểu sử tại Học viện Quân sự West Point, ông đã thất bại ngay từ đầu.

Khi các hoạt động của Mỹ tại Trung Đông đang gặp nguy cơ từ Beirut đến Baghdad, CIA buộc phải tăng cường nỗ lực. Năm 1984, khi Mohamed xuất hiện tại trạm CIA ở Cairo để tình nguyện cộng tác, ông ta gần như lập tức được chấp nhận.

CIA gửi ông đến Hamburg, Đức, để xâm nhập một tổ chức có liên hệ với Hezbollah, nhưng ông nhanh chóng bị phát hiện là gián điệp của CIA. Trớ trêu thay, người phát hiện ra ông ta cũng là một gián điệp khác của CIA cũng đang hoạt động tại đó.

Sau khi bị phát giác, CIA xóa tên ông khỏi danh sách và cố gắng cấm ông nhập cảnh vào Hoa Kỳ. Tuy nhiên, lệnh cấm này không được thực hiện, và không những ông vào được Mỹ, mà còn gia nhập quân đội Mỹ.

Vừa là lính Mỹ, vừa viết cẩm nang cho al-Qaeda

Năm 34 tuổi, cựu đặc nhiệm Ai Cập vẫn giữ được thể trạng tốt. Trong thời gian huấn luyện cơ bản tại Fort Jackson, South Carolina, ông ta vượt trội hơn hẳn các tân binh khác và được điều về Bộ Tư lệnh Tác chiến đặc biệt tại Fort Bragg, nơi ông trở thành hạ sĩ phụ trách hậu cần của Đơn vị Đặc nhiệm số 5.

Năm 1988, ông xin nghỉ phép sang Afghanistan và chiến đấu cùng mujahideen chống Liên Xô. Cũng vào thời gian này, al-Zawahiri – người vẫn là chỉ huy của Mohamed trong tổ chức Hồi giáo Jihad – đã cùng Osama bin Laden và Mohammed Atef thành lập al-Qaeda.

Mohamed bắt đầu chuyển các tài liệu tuyệt mật từ Trung tâm Huấn luyện Chiến tranh Đặc biệt của quân đội Mỹ cho các phần tử Hồi giáo Jihad tại New York và New Jersey, đồng thời huấn luyện họ sử dụng vũ khí cá nhân.

Những tài liệu này bao gồm sổ tay huấn luyện đặc nhiệm, vị trí các cảng quân sự Hải quân Mỹ và tọa độ các đơn vị đặc nhiệm Mỹ. Nhưng không chỉ chuyển tài liệu, ông ta còn tự viết ra một cẩm nang huấn luyện riêng.

Cuối thập niên 1980, Mohamed viết cẩm nang chính thức của al-Qaeda mang tên “Nghiên cứu quân sự trong cuộc thánh chiến chống lại bạo chúa”, dựa trên chính kinh nghiệm huấn luyện đặc nhiệm của ông tại Mỹ và Ai Cập.

Tài liệu dài khoảng 180 trang, bao gồm cả tư tưởng và hướng dẫn chi tiết về cách lập mạng lưới ngầm, làm tiền giả, v.v. Sau đó ông rời quân ngũ, gia nhập lực lượng dự bị tại California – nơi ông kết hôn với một phụ nữ Mỹ. Trong gần một thập niên sau khi rời quân đội, ông ta tham gia vào hầu hết mọi chiến dịch lớn của al-Qaeda.

Ông bắt đầu bằng việc trực tiếp huấn luyện các chiến binh al-Qaeda tại Afghanistan và Pakistan. Đồng thời, ông còn là cộng tác viên bí mật của FBI khi tiết lộ một đường dây làm giả giấy tờ của Hamas tại Mỹ.

Trong vai trò thành viên "Quân đoàn châu Phi" của al-Qaeda, ông cung cấp an ninh cho cuộc di chuyển của bin Laden từ Afghanistan sang Sudan năm 1991, rồi quay lại Afghanistan năm 1996. Ông còn huấn luyện toàn bộ ban lãnh đạo al-Qaeda các kỹ năng chiến đấu hiện đại của quân đội Mỹ trong thời gian này.

Trong thập niên 1990, Mohamed thành lập nhóm thực hiện vụ đánh bom đại sứ quán Mỹ tại Kenya và Tanzania, huấn luyện chiến binh Somalia chống lại Mỹ tại Mogadishu (liên quan đến sự kiện Black Hawk Down), đồng thời vận chuyển và gây quỹ cho al-Qaeda ngay trên đất Mỹ.

Ông ta cũng huấn luyện những kẻ thực hiện vụ đánh bom Trung tâm Thương mại Thế giới năm 1993 và âm mưu đánh bom hàng loạt cầu, hầm và biểu tượng ở New York.

"Bóng ma" giữa hai thế giới tình báo và khủng bố

Chỉ sau vụ đánh bom đại sứ quán Mỹ tại Nairobi và Dar Es Salaam, Ali Mohamed mới bị bắt. Khả năng đáng kinh ngạc nhất của ông ta chính là thoát khỏi sự truy lùng trong thời gian dài như vậy.

Dù từng bị lộ thân phận gián điệp CIA khi tiếp cận Hezbollah ở Đức và bị CIA cùng Bộ Ngoại giao Mỹ đưa vào danh sách theo dõi, nhưng có tin đồn CIA vẫn ngầm tài trợ cho việc nhập cảnh của ông ta.

Các tài liệu quân đội Mỹ bị Mohamed tiết lộ từng được thu giữ trong cuộc khám xét căn hộ của nghi phạm El-Sayyid Nosair ở New York, nhưng lại bị bỏ qua tại phiên tòa năm 1991.

Năm 1990, Mohamed từng trượt bài kiểm tra nói dối khi cố xâm nhập FBI, nhưng FBI lại không kiểm tra ông khi hãng Trans World Airlines báo cáo ông bị bắt tại Rome với hành lý có ngăn bí mật.

Năm 1993, ông ta bị phát hiện nói dối Cảnh sát Kỵ binh Hoàng gia Canada về hộ chiếu giả của bạn mình – một phần tử al-Qaeda khác. Sau đó, FBI mới bắt đầu điều tra ông. Chính lúc này, Mohamed đã cung cấp cho Mỹ cái nhìn đầu tiên về mạng lưới al-Qaeda, bao gồm kế hoạch lật đổ chính quyền Ả Rập Saudi, các trại huấn luyện ở Sudan, và cả khóa huấn luyện chống không tặc mà ông ta cung cấp cho khủng bố. Nhưng bản báo cáo này sau đó được cho là đã bị thất lạc trong quá trình tái cơ cấu Bộ Quốc phòng. Dù tiếp tục thất bại với máy phát hiện nói dối, ông ta vẫn được thả.

Mãi đến năm 1997, Mohamed mới thừa nhận toàn bộ vai trò của mình trong al-Qaeda với nhà chức trách Mỹ. Ông khai rằng mình trực tiếp huấn luyện lực lượng Somalia đánh Mỹ tại Mogadishu, làm việc sát sao với bin Laden, và khảo sát mục tiêu tiềm năng cho các cuộc tấn công khủng bố.

Dù vậy, Ali Mohamed vẫn tiếp tục được thả, chỉ bị FBI theo dõi điện thoại và di chuyển. Sau vụ đánh bom đại sứ quán Mỹ năm 1998, Mohamed bị bắt giữ bí mật và từ đó đến nay bị giam giữ mà không qua xét xử, tại một địa điểm không được tiết lộ.

Người ta cho rằng ông hiện đang hợp tác với Mỹ trong cuộc chiến chống al-Qaeda và vẫn là một câu hỏi lớn chưa lời giải trong “cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu”.