Giáo dục Việt Nam đặt mục tiêu vào top 20 thế giới năm 2045

Theo Nghị quyết, trong nhiều năm qua, giáo dục và đào tạo cùng với khoa học, công nghệ được xác định là quốc sách hàng đầu. Tuy nhiên, lĩnh vực này vẫn còn nhiều hạn chế: cơ hội tiếp cận chưa đồng đều giữa các vùng miền, cơ sở vật chất và đội ngũ nhà giáo chưa đáp ứng yêu cầu, chương trình và nội dung còn bất cập, tiêu cực và bệnh thành tích vẫn phổ biến. Giáo dục đại học phát triển manh mún, chưa đáp ứng yêu cầu đào tạo nhân lực chất lượng cao trong bối cảnh mới.

Bộ Chính trị cho rằng nguyên nhân chủ yếu là do chưa nhận thức đầy đủ vai trò của giáo dục như một động lực then chốt cho phát triển đất nước, tư duy quản lý chậm đổi mới, chính sách đầu tư và đãi ngộ còn bất cập. Trong bối cảnh công nghệ số và trí tuệ nhân tạo đang định hình lại nền giáo dục toàn cầu, Việt Nam đứng trước vận hội lịch sử, đòi hỏi phải có những bước đột phá mạnh mẽ.

Theo lộ trình, đến năm 2030, Việt Nam sẽ hoàn thành phổ cập mầm non cho trẻ 3-5 tuổi, bảo đảm giáo dục bắt buộc đến hết THCS, ít nhất 85% thanh niên học xong THPT.

Các trường đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp sẽ được sắp xếp, nâng cấp để 100% đạt chuẩn quốc gia, trong đó 20% đạt chuẩn hiện đại ngang tầm châu Á. Mục tiêu đặt ra là có ít nhất 8 trường nằm trong top 200 đại học hàng đầu châu Á và một số lĩnh vực đạt top 100 thế giới.

Nghị quyết cũng nhấn mạnh việc nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đặc biệt trong các ngành khoa học cơ bản, kỹ thuật và công nghệ. Các trường đại học được trao quyền tự chủ toàn diện, không phụ thuộc mức độ tự chủ tài chính, đồng thời trở thành trung tâm nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.

Việt Nam sẽ thu hút ít nhất 2.000 giảng viên giỏi từ nước ngoài, phát triển 3-5 đại học tinh hoa theo chuẩn quốc tế và phấn đấu đến 2045 xây dựng một nền giáo dục đứng trong top 20 thế giới.

Để đạt mục tiêu này, Bộ Chính trị yêu cầu tăng chi ngân sách cho giáo dục tối thiểu 20% tổng chi, trong đó chi đầu tư ít nhất 5% và chi cho đại học đạt 3%. Chính sách đãi ngộ nhà giáo cũng được nâng lên, với phụ cấp ưu đãi tối thiểu 70% cho giáo viên phổ thông, 30% cho nhân viên và 100% cho giáo viên ở vùng khó khăn. Song song đó là chính sách thu hút nhân tài ngoài ngành tham gia giảng dạy, ưu tiên quỹ đất, miễn giảm thuế cho các trường học, mở rộng hợp tác công – tư và quốc tế trong giáo dục.

Một điểm đáng chú ý khác là việc Bộ Chính trị yêu cầu bảo đảm cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc, tiến tới miễn phí cho tất cả học sinh từ năm 2030. Các phương pháp dạy học và kiểm tra sẽ được đổi mới theo hướng hiện đại, phát huy tư duy độc lập, sáng tạo, giảm tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan.

Nghị quyết 71 cũng đặt ra nhiệm vụ tái cấu trúc hệ thống đại học, sáp nhập hoặc giải thể những trường yếu kém, khuyến khích xây dựng các khu đô thị công nghệ cao – đại học, hình thành những đại học công nghệ thế hệ mới, trở thành đầu tàu trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia.

Đây được coi là giải pháp để Việt Nam phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu của một quốc gia công nghiệp hiện đại, thu nhập cao trong tương lai.

Toàn văn Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị.