Giám đốc bệnh viện "giằng xé" giữa chuyên môn và quản lý

Sáng 13/6, các ĐBQH thảo luận tại hội trường về dự án Luật Khám chữa bệnh (sửa đổi). Nhiều ý kiến thẳng thắn, tâm huyết được đưa ra khi đề cập đến hiện trạng ngành y và góp ý cho các điều luật nhằm khắc phục hiện trạng đó.

Đại biểu Nguyễn Công Long (đoàn Đồng Nai) nhấn mạnh, dự án Luật Khám chữa bệnh (sửa đổi) trình Quốc hội xem xét lần này đặt trong bối cảnh ngành y tế thực sự đang trải qua khủng hoảng. Lúc này, sự chia sẻ, động viên đội ngũ nhân viên y tế là rất cần thiết.

Theo đại biểu Long, dịch bệnh vẫn chưa kết thúc, công tác khám chữa bệnh chăm sóc sức khỏe nhân dân đang rất khó khăn, tình trạng thiếu thuốc, sinh phẩm vật tư, vật tư y tế đang diễn ra nhiều nơi. Nhiều người có trách nhiệm không dám mua sắm, sợ sai, sợ vi phạm. 

Do đó, đại biểu Nguyễn Công Long cho rằng, việc sửa đổi Luật Khám chữa bệnh cần giải quyết căn bản những vấn đề bất cập lâu nay trong ngành y tế. Phải giải quyết những quy định bất hợp lý trong ngành y tế như mô hình quản lý kiêm nhiệm giữa chuyên môn và quản lý điều hành bệnh viện công.

Vị đại biểu tỉnh Đồng Nai nhấn mạnh, nước ta là một trong số ít quốc gia áp dụng mô hình quản lý kiêm nhiệm: "Giám đốc bệnh viện công là những người giỏi chuyên môn, y khoa, phải trải qua quá trình phấn đấu lâu dài từ vị trí bác sĩ điều trị, quản lý cấp khoa phòng đi lên, tuy nhiên họ lại không được đào tạo bài bản về kỹ năng quản lý, điều hành, quản trị hoạt động của bệnh viện. Điều này dẫn đến những bất cập trong quản lý trang thiết bị, nguồn nhân lực, hạ tầng… làm chất lượng khám chữa bệnh kém đi, thiếu tính chuyên nghiệp".

Ông Nguyễn Công Long cũng nêu ra thực tế, hiện nay các trường y chỉ chú trọng đào tạo các chuyên ngành y khoa, y đa khoa, cử nhân điều dưỡng… mà không chú trọng đào tạo quản lý bệnh viện. Không phải cho đến bây giờ khi hàng loạt lãnh đạo quản lý bệnh viện sai phạm, xử lý hình sự chúng ta mới thấy mà sự bất cập mà đã xuất hiện từ lâu.

Từ năm 1945 đến nay, trong ngành y tế luôn có hiện tượng người giỏi chuyên môn y khoa khi được cất nhắc làm lãnh đạo luôn phải có sự lựa chọn một trong hai.

Đại biểu tỉnh Đồng Nai dẫn lại câu chuyện của GS Tôn Thất Tùng, ông giữ trách nhiệm cao nhưng sau đã xin thôi chức lãnh đạo để chuyên tâm cho khoa học. Nếu GS Tôn Thất Tùng làm quản lý thì chắc chắn thế kỷ 20, thế giới đã không có một nhà phẫu thuật gan nổi tiếng.

Bên cạnh đó, ông Long cho biết, câu chuyện "giằng xé" giữa chuyên môn và quản lý vẫn tiếp tục ở thời điểm hiện nay, và dẫn chứng câu chuyện một bác sĩ đã từ chối chức Giám đốc bệnh viện để chuyên tâm làm khoa học.

Theo đại biểu Nguyễn Công Long, đối với những người vẫn chấp nhận vừa làm quản lý vừa làm chuyên môn thì áp lực nghiệp vụ là rất lớn và khó có thể hoàn thành cả 2 nhiệm vụ.

"Chúng ta thử hình dung bác sĩ khi bước vào phòng mổ thay vì toàn tâm toàn ý để cứu chữa bệnh nhân thì đầu óc vẫn đang bị phân tâm bởi gói thầu A, hợp đồng B nào đó. Và ai cũng hiểu trong gói thầu, hợp đồng đó có vô số những lợi ích, cơ man mối quan hệ chằng chịt. Nếu không thắng nổi những cám dỗ, không xử lý được hết mối quan hệ đó thì chuyện vào tù là sớm hay muộn", ông nhận định.

Để bảo đảm minh bạch trong quản lý bệnh viện công, trả lại sứ mệnh thiêng liêng cho bác sĩ là chăm sóc, khám chữa bệnh cho bệnh nhân, Bộ Y tế đã trình Chính phủ về chủ trương thí điểm cơ chế tự chủ tại các đơn vị sự nghiệp y tế công lập.

Theo đó, bệnh viện công sẽ tự chủ tài chính, tự chủ bộ máy theo mô hình thành lập Hội đồng quản lý gồm Tổng Giám đốc điều hành, thí điểm bệnh viện công thuê giám đốc điều hành CEO. Họ không cần là giáo sư - tiến sĩ y khoa mà chỉ cần giỏi về quản lý y tế.

Cũng theo đại biểu, rất tiếc mô hình trên chưa hiệu quả, đang vấp vào 2 rào cản chính là nhận thức và thể chế. Cho rằng, sự đổi mới về quản trị y tế công là rất cấp thiết. Đại biểu Nguyễn Công Long đề nghị, cơ quan soạn thảo cần xem xét một số vấn đề như sửa đổi, bổ sung quy định phân định rõ hoạt động chuyên môn, hoạt động quản lý bệnh viện công.

Đồng thời cần quy chuẩn hóa tiêu chuẩn các chức danh quản lý, điều hành bệnh viện bên cạnh các quy định về điều kiện hành nghề khám, chữa bệnh.

Ngoài ra, đại biểu Nguyễn Công Long đề nghị cần xem xét quy định các tiêu chuẩn về nhân lực quản lý, đây là một tiêu chí bắt buộc nhằm đánh giá chất lượng của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh theo tiêu chuẩn chung thế giới...

Khi xảy ra hàng loạt các vụ án thì ngành y tế cũng rất nỗ lực trong khâu nhân lực. Ông dẫn chứng việc bổ nhiệm, điều động cán bộ ngành kiểm toán sang làm Phó Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai hay có bệnh viện bổ nhiệm 2 Giám đốc với một Giám đốc chuyên môn và một Giám đốc điều hành tài chính. Tuy nhiên ĐBQH cho rằng đây chỉ là giải pháp tình thế không thể nào là giải pháp tổng thể cho nguồn nhân lực quản lý của ngành y tế.

Ông cũng cho rằng việc chuyển đổi cả hệ thống y tế công theo mô hình đổi mới đòi hỏi bước đi phù hợp, thậm chí cần thí điểm trước khi luật hóa.