Dự thảo Thông tư về việc cấp giấy phép và tổ chức hoạt động của ngân hàng thương mại

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) lấy ý kiến về Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 40/2011/TT-NHNN ngày 15/12/2011 quy định về việc cấp Giấy phép và tổ chức, hoạt động của ngân hàng thương mại (NHTM), chi nhánh ngân hàng nước ngoài (CNNHNN), văn phòng đại diện của tổ chức tín dụng (TCTD) nước ngoài, tổ chức nước ngoài khác có hoạt động ngân hàng tại Việt Nam.

* Dự thảo thông tư

Do những bất cập của các văn bản trước đây về nội dung hoạt động được phép và giấy phép và thủ tục cấp phép. Cụ thể, vì có sự thay đổi về quy định pháp luật nên hiện nay về nguyên tắc các TCTD, CNNHNN không được thực hiện những hoạt động đã được làm theo các quy định trước đây nếu các hoạt động này không được ghi cụ thể tại giấy phép (ngay cả khi các hoạt động này đã được NHNN chấp thuận bằng văn bản nhưng không nêu rõ đó là văn bản sửa đổi bổ sung Giấy phép và là một phần không tách rời của Giấy phép). Điều này có một số tác động không thuận lợi cho quản lý Nhà nước và hoạt động của các NHTM, CNNHNN như làm hoạt động kinh doanh của các NHTM, CNNHNNg có nguy cơ bị gián đoạn, phát sinh các thủ tục hành chính không cần thiết trong việc sửa đổi, bổ sung giấy phép.

Với những nguyên nhân trên, NHNN cần ban hành Thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư 40 với nội dung (1) Sửa đổi, bổ sung mẫu Giấy phép để cấp mới, cấp đổi cho các NHTM, CNNHNNg; (2) Quy định về hồ sơ, trình tự, thủ tục cấp đổi Giấy phép cho các NHTM, CNNHNNg.

Đáng chú ý, về các mẫu Giấy phép, nội dung hoạt động tại mẫu giấy phép cấp đổi và mẫu Giấy phép cấp mới cho NHTM, CNNHNNg được thiết kế thành 3 nhóm:

(1) Nhóm các hoạt động cơ bản, tối thiểu mà các NHTM, CNNHNNg về nguyên tắc đều được phép thực hiện ngay từ ban đầu khi được cấp Giấy phép thành lập và hoạt động. Các hoạt động này có thể được thực hiện ngay cả khi pháp luật và/hoặc NHNN không có văn bản quy định, hướng dẫn nghiệp vụ liên quan.

(2) Nhóm các hoạt động được ghi ngay vào Giấy phép nhưng việc thực hiện các nghiệp vụ cụ thể chỉ được thực hiện khi pháp luật và/hoặc NHNN có văn bản quy định, hướng dẫn nghiệp vụ liên quan theo quy định tại Luật Các TCTD 2010 (Thực chất đây cũng vẫn là các hoạt động cơ bản tối thiểu của NHTM).

Nhóm hoạt động này theo đúng quy định của Luật Các TCTD bao gồm: (i) Phát hành chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu, tín phiếu, trái phiếu TCTD; (ii) Ủy thác, nhận ủy thác, đại lý trong lĩnh vực liên quan đến hoạt động ngân hàng, kinh doanh bảo hiểm, quản lý tài sản; (iii) Vay vốn của NHNN dưới hình thức tái cấp vốn; (iv) Vay vốn của TCTD, tổ chức tài chính trong nước và nước ngoài; (v) Góp vốn, mua cổ phần. Đây là các hoạt động mà Luật TCTD có ghi rõ phải thực hiện “theo quy định của NHNN” và/hoặc “theo quy định của pháp luật”.

(3) Nhóm các hoạt động không phải là hoạt động cơ bản tối thiểu, chỉ được ghi vào Giấy phép ban đầu hoặc sau này (bằng các Quyết định sửa đổi bổ sung Giấy phép) khi NHTM, CNNHNNg có đề nghị và chứng minh được khả năng đáp ứng các điều kiện theo quy định và/hoặc yêu cầu của NHNN để được cấp phép.

Đây là các hoạt động mà Luật TCTD quy định rõ việc thực hiện phải được NHNN chấp thuận bằng văn bản. Đặc biệt, trong nhóm các hoạt động này có hoạt động kinh doanh, cung ứng dịch vụ ngoại hối; kinh doanh cung ứng sản phẩm phái sinh về tỷ giá, lãi suất, ngoại hối, tiền tệ và tài sản tài chính khác. Đây là những hoạt động đa dạng, phức tạp với rất nhiều dịch vụ ngoại hối, sản phẩm phái sinh khác nhau mà một số dịch vụ, sản phẩm có thể có rủi ro rất cao. Vì vậy Luật Các TCTD quy định NHNN phải quy định rõ điều kiện, phạm vi, thủ tục và trình tự chấp thuận đối với các hoạt động này.

Để phù hợp với quy định của Luật Các TCTD và nhằm hạn chế rủi ro trong các hoạt động ngoại hối và phái sinh về tỷ giá, lãi suất, ngoại hối, tiền tệ, Giấy phép thiết kế theo hướng:

(i) Các NHTM, CNNHNNg chỉ được thực hiện các nội dung hoạt động này khi được NHNN cấp phép trên cơ sở đơn vị có đề nghị và chứng minh được khả năng đáp ứng điều kiện để được cấp phép.

(ii) Các nội dung hoạt động này được ghi trên Giấy phép hoặc Quyết định sửa đổi bổ sung Giấy phép như sau:

Đối với các nghiệp vụ ngoại hối trên thị trường trong nước và quốc tế được coi là nghiệp vụ cơ bản, NHNN sẽ ghi vào Giấy phép hoặc Quyết định sửa đổi, bổ sung Giấy phép như sau: “ Kinh doanh, cung ứng dịch vụ ngoại hối cơ bản trên thị trường trong nước và trên thị trường quốc tế trong phạm vi Ngân hàng Nhà nước quy định”.

Trường hợp NHTM,CNNHNNg chưa được kinh doanh, cung ứng dịch vụ ngoại hối trên thị trường quốc tế thì Giấy phép sẽ chỉ có nội dung “Kinh doanh, cung ứng dịch vụ ngoại hối cơ bản trên thị trường trong nước trong phạm vi NHNN quy định”.

Theo đó, NHTM, CNNHNNg được thực hiện các nghiệp vụ cụ thể trong phạm vi kinh doanh, cung ứng dịch vụ ngoại hối cơ bản trên thị trường trong nước và/hoặc quốc tế quy định tại Thông tư (với điều kiện NHTM, CNNHNNg phải ban hành quy trình nghiệp vụ và quản lý rủi ro cho từng nghiệp vụ cụ thể).

Đối với sản phẩm phái sinh, NHNN sẽ ghi cụ thể từng dòng sản phẩm phái sinh theo công cụ tài chính gốc vào Giấy phép khi NHTM, CNNHNNg có đề nghị và đáp ứng được điều kiện, hồ sơ tại các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn về dòng sản phẩm phái sinh tương ứng đó của NHNN: “Kinh doanh, cung ứng sản phẩm phái sinh về tỷ giá, lãi suất, ngoại hối, tiền tệ, tài sản tài chính khác trên thị trường trong nước và quốc tế trong phạm vi Ngân hàng Nhà nước quy định”.

Minh Hằng