Du lịch cộng đồng thúc đẩy phát triển kinh tế

Từ những bản làng còn nguyên nét văn hóa truyền thống dân tộc, có núi, có sông, có những danh thắng làm mê đắm lòng người như thác Đũa, thác Tạt Ngoi, khe Nặm Pông, làng Thái cổ Hoa Tiến, đền Chiêng Ngam, núi Bù Đằng, núi Phá Xăng… chính là tiềm năng, thế mạnh trời ban cho Quỳ Châu vốn còn nhiều khó khăn xét trong tính tổng thể chung của các huyện miền núi thuộc tỉnh Nghệ An.

Tuy nhiên, Quỳ Châu đang từng bước đánh thức tiềm năng phát triển du lịch từ loại hình kinh tế không khói. Dù bước đi ban đầu còn khiêm tốn, nhưng tín hiệu thu về rất khả quan, có ý nghĩa lâu dài rất đáng để kỳ vọng.

Nắm rõ lợi thế của địa phương, chính quyền các cấp huyện đã kịp thời lĩnh hội Nghị quyết số 07/2020/NQ-HĐND ngày 22/7/2020 của HĐND tỉnh Nghệ An về một số chính sách hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025, huyện Quỳ Châu đã ban hành một số chương trình, kế hoạch thực hiện như Chương trình số 10-CTr/HU về phát triển văn hóa, thể thao du lịch giai đoạn 2020-2025, Kế hoạch số 60/KH-UBND của UBND huyện về kế hoạch phát triển du lịch… nhằm mục tiêu phát triển kinh tế, “nâng tầm” bộ mặt du lịch cộng đồng, xem đây là "đòn bẩy" trong xây dựng nông thôn mới.

Trong định hướng phát triển loại hình du lịch cộng đồng, huyện Quỳ Châu xác định bản Hoa Tiến (xã Châu Tiến), bản Kẻ Can (xã Châu Bình), bản Minh Châu (xã Châu Hạnh)… làm các điểm chính.

Có thể lấy bản Hoa Tiến (xã Châu Tiến) làm minh chứng về du lịch cồng đồng đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế tại địa phương. Đến Hoa Tiến hôm nay có thể nhìn thấy sự “thay da đổi thịt” trên nhiều phương diện. Lọt ngay vào mắt du khách ngay từ phút đầu đến đây là hàng trăm ngôi nhà sàn tươm tất, ngăn nắp. Dù nhà sàn đã được nâng cấp, cải tiến nhưng vẫn giữ được lối kiến trúc truyền thống. Bản Hoa Tiến có tổng cộng 9 homestay chuyên phục vụ nhu cầu ngủ nghỉ, ăn uống. Trước đó vào năm năm 2021, Hợp tác xã Du lịch cộng đồng bản Hoa Tiến đã được tỉnh Nghệ An công nhận là chủ thể có sản phẩm OCOP 3 sao.

Không những thế, khi tham gia vào hoạt động du lịch đi kèm theo đó là giá trị các nông sản được nâng lên nhờ tính liên kết chuỗi. Các sản phẩm do người nông dân làm ra trở thành ẩm thực đặc trưng phục vụ du khách mỗi dịp lựa chọn điểm đến khám phá những nét văn hóa của cộng đồng bản địa.

Ngoài ra, các gia đình còn kết hợp bán một số mặt hàng địa phương làm quà lưu niệm như: thổ cẩm, trang phục của đồng bào,... cùng những đặc sản của địa phương, rồi dịch vụ trải nghiệm đánh bắt cá trên sông, đi rừng hái măng,.. rất hấp dẫn du khách.

Không những thế, Hoa Tiến còn có Câu lạc bộ (CLB) Bảo tồn văn hóa truyền thống cấp tỉnh, mang trong mình sứ mệnh truyền tải và phát huy những giá trị tinh hoa của thế hệ trước để lại. CLB duy trì sinh hoạt đều đặn hàng tháng, hàng quý, có trách nhiệm luyện tập, bảo tồn dân nhạc, dân ca, dân vũ; sưu tầm, dịch thuật, thống kê diễn xướng dân gian; tổ chức các nghi lễ, nghi thức tín ngưỡng trong đồng bào… Nhờ đó, lớp trẻ có điều kiện tiếp nối văn hoá “nguồn cội”, tránh mai một vốn quý thế hệ trước gìn giữ, trao truyền lại.

Gắn chặt đời mình với lĩnh vực này, nghệ nhân Sầm Thị Xanh (bản Hoa Tiến) thấu hiểu hơn ai hết giá trị của việc bảo tồn, gìn giữ nét văn hóa truyền thống: “Muốn làm được trước hết phải say mê, nhiệt huyết, xác định rõ ràng tư tưởng “hòa nhập, không hòa tan”. CLB là nơi quy tụ những người am hiểu chuyên môn sâu sắc, nhờ đó có phương pháp truyền đạt lại cho thế hệ trẻ. Chúng tôi xác định còn sống là còn cống hiến, bằng mọi giá không thể để mai một vốn quý, các em, các con, các cháu phải thuộc nằm lòng nghi lễ buộc chỉ cổ tay, nghi lễ Xăng Khan…, hay các làn điệu dân ca truyền thống, có như thế mới lưu giữ được cho muôn đời sau.

Bản Hoa Tiến níu chân người đến bằng tình cảm chân thành, hiếu khách. Du khách trong hay ngoài nước đến bản làng dễ tìm được tâm trạng thoải mái, khoan thai. Họ tự tin vận trên mình những bộ trang phục bắt mắt của đồng bào, trên áo đính những quả đào lúc lắc tạo ra tiếng nhạc êm tai. Làm du lịch cộng đồng, người dân bản tự hào nhất là khi du khách nâng niu, trân trọng những gì mình làm ra”.

Qua trao đổi, ông Trần Văn Hùng - Bí thư Đảng ủy xã Châu Tiến, cho biết: “Hoa Tiến nằm trong 28 điểm du lịch cộng đồng của tỉnh Nghệ An nên được ưu tiên nguồn lực phát triển, qua từng năm diện mạo bản làng có nhiều đổi mới, điểm nhấn là thúc đẩy chuỗi cung ứng liên kết trong sản xuất nông nghiệp. Đến thời điểm này, thu nhập bình quân đầu người toàn xã đạt 52 triệu đồng/ năm, thuộc tốp đầu của huyện Quỳ Châu”.

Việc phát triển du lịch cộng đồng là một trong những hướng đi có tiềm năng thúc đẩy kinh tế phát triển của Quỳ Châu. Tuy nhiên, cần đẩy mạnh và hỗ trợ nhiều hơn nữa cho các chủ cơ sở về công tác quảng bá, đa dạng hóa các sản phẩm du lịch, liên kết với các địa phương trong và ngoài địa phương để thu hút khách du lịch, nhằm đưa loại hình dịch vụ này ngày càng phát triển.

Thấu rõ hơn ai hết, chị Lang Thị Tâm chủ Homestay Từ Tâm ở bản Hoa Tiến, khẳng định: “Bản làng Hoa Tiến là điểm du lịch nổi tiếng tại khu vực miền núi Nghệ An. Ngoài khách trong nước, hàng năm chúng tôi còn đón cả du khách nước ngoài tìm đến trải nghiệm. Thành quả có tính điểm nhấn đó bắt nguồn từ nhiều khía cạnh, trên hết là chuyển biến trong nếp nghĩ của người dân địa phương. Những ngày đầu làm du lịch bà con thiếu hụt kinh nghiệm, vừa triển khai vừa tháo gỡ khó khăn, hình thức dịch vụ khá nhàm chán, đơn điệu, trước sau chỉ phục vụ lưu trú, trải nghiệm đơn phương.

Hơn nữa, công tác quảng bá, xây dựng hình ảnh chưa thực sự chuyên nghiệp. Về sau, từ định hướng của lãnh đạo các cấp, ngành của huyện, các hộ đã kết nối với nhau để tạo lập mối liên kết chặt chẽ hơn. Nói gì thì nói, tầm nhìn của cả tập thể sẽ bao quát hơn cá thể riêng biệt”.