Đổi mới, tinh gọn bộ máy của TAND để hoạt động hiệu lực, hiệu quả

Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình chủ trì Hội thảo.

Cần thiết kiện toàn bộ máy

Phát biểu tại Hội thảo, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho biết: Trong những năm qua, Đảng ta đã ban hành và lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện nhiều chủ trương, nghị quyết, kết luận về xây dựng tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, cải cách tư pháp, đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Thi hành Hiến pháp năm 2013, Luật Tổ chức TAND năm 2014 và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, TAND các cấp đã từng bước được kiện toàn về tổ chức bộ máy và ngày càng nâng cao chất lượng hoạt động; đội ngũ Thẩm phán, Hội thẩm, cán bộ, công chức Tòa án được củng cố, tăng cường cả về số lượng và chất lượng; cơ sở vật chất đã có bước cải thiện nhất định tạo điều kiện để các Tòa án hoàn thành nhiệm vụ được giao, góp phần giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, đáp ứng ngày càng tốt hơn các yêu cầu và nhiệm vụ chính trị đặt ra đối với công tác Tòa án.

Tuy nhiên, theo Chánh án Nguyễn Hòa Bình, “tổ chức bộ máy của TAND vẫn còn bộc lộ một số hạn chế; hiệu lực, hiệu quả hoạt động chưa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy, mối quan hệ của một số đơn vị chưa rõ ràng, còn chồng chéo, trùng lắp…; công tác kiện toàn tổ chức bộ máy gắn với tinh giản biên chế, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức theo vị trí việc làm đạt kết quả thấp; cơ cấu cán bộ, công chức, viên chức giữa TAND các cấp và trong từng đơn vị, Tòa án chưa hợp lý; năng lực, trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức không đồng đều, tỉ lệ người phục vụ cao, nhất là ở khối văn phòng; năng lực quản lý, điều hành và hiệu lực, hiệu quả hoạt động của một số đơn vị, Tòa án còn hạn chế; công tác hành chính tư pháp, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý điều hành chưa đáp ứng yêu cầu; chính sách tiền lương còn bất cập”.

Chánh án cho biết, thực hiện Nghị quyết của Trung ương về “Tiếp tục cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”, Ban cán sự Đảng TANDTC đã nghiên cứu, xây dựng Đề án tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của TAND bảo đảm tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả nhằm bảo đảm thực hiện tốt nhiệm vụ trong tình hình mới.

Chánh án đề nghị các đại biểu thảo luận, góp ý xung quanh các vấn đề cơ bản như: Đánh giá thực trạng tổ chức và hoạt động của TAND; các nhiệm vụ, giải pháp cơ bản về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của TAND; những nhiệm vụ, giải pháp trước mắt và lâu dài (liên quan đến việc sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức TAND năm 2014).

Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình chủ trì Hội thảo

Tại Hội thảo, các đại biểu đánh giá, nội dung của Đề án đã thể hiện rõ những ưu điểm, nhược điểm, nguyên nhân và những khó khăn vướng mắc, đồng thời đưa ra những giải pháp cơ bản về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của TAND trước mắt và lâu dài.

Về đổi mới sắp xếp tổ chức bộ máy, Đề án thể hiện: Sau khi sắp xếp lại, tổ chức bộ máy của TANDTC có 13 đơn vị cấp vụ, giảm 1 đơn vị cấp vụ (Vụ Công tác phía Nam); giảm 16/45 đơn vị cấp phòng. Cụ thể: Vụ Giám đốc kiểm tra về hình sự (Vụ I): Cơ bản thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn như hiện nay đồng thời điều chỉnh chuyển nhiệm vụ giúp Hội đồng Thẩm phán TANDTC, Chánh án TANDTC về lĩnh vực hành chính sang Vụ III. Sửa đổi tên gọi từ “Vụ Giám đốc, kiểm tra về hình sự, hành chính” thành “Vụ Giám đốc, kiểm tra về hình sự”.

Không tổ chức cấp phòng trong vụ

Một đổi mới quan trọng đưa ra tại Đề án là không tổ chức cấp phòng trong một số Vụ trực thuộc TANDTC.

Theo đó,Vụ Giám đốc Kiểm tra về Dân sự, Kinh doanh-Thương mại (Vụ II): Giữ nguyên cơ cấu tổ chức bộ máy, nhiệm vụ, quyền hạn và tên gọi như hiện nay; Vụ Giám đốc, kiểm tra về hành chính, lao động, gia đình và người chưa thành niên (Vụ III): Cơ bản thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn như hiện nay. Đồng thời, điều chỉnh tiếp nhận nhiệm vụ giúp Hội đồng Thẩm phán TANDTC, Chánh án TANDTC về lĩnh vực hành chính từ Vụ I chuyển sang. Sửa đổi tên gọi từ “Vụ Giám đốc, Kiểm tra về Lao động, Gia đình và Người chưa thành niên” thành “Vụ Giám đốc, kiểm tra về hành chính, lao động, gia đình và người chưa thành niên”. Theo Đề án này, không có cấp Phòng trong Vụ trực thuộc TANDTC.

Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học: Cơ bản thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn như hiện nay. Đồng thời, điều chỉnh một số nhiệm vụ: Tiếp nhận nhiệm vụ giúp Chánh án TANDTC trong lĩnh vực nghiên cứu về pháp luật quốc tế và tư pháp quốc tế từ Vụ Hợp tác quốc tế chuyển sang; chuyển nhiệm vụ quản lý Trang thông tin về án lệ sang Vụ Tổng hợp.

Văn phòng: Cơ bản thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn như hiện nay. Đồng thời, điều chỉnh một số nhiệm vụ: Tiếp nhận nhiệm vụ Lưu trữ hồ sơ, xây dựng các báo cáo chuyên đề với cơ quan có thẩm quyền từ Vụ Tổng hợp; tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ của Vụ Công tác phía Nam chuyển sang; chuyển nhiệm vụ thông tin, truyền thông và Quản lý Cổng thông tin điện tử sang Vụ Tổng hợp; Cục Kế hoạch - Tài chính: Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn như hiện nay. Tổ chức bộ máy (giảm 1 phòng chức năng so với hiện nay) gồm: Phòng Quản lý ngân sách hành chính, sự nghiệp; Phòng Quản lý xây dựng cơ bản và Công sản.

Quang cảnh Hội thảo

Vụ Thanh tra sẽ có một số nhiệm vụ, quyền hạn chung của các cơ quan Thanh tra nhà nước (thuộc Chính phủ) và có các nhiệm vụ, quyền hạn theo đặc thù tổ chức và hoạt động của TAND.

Vụ Tổ chức - Cán bộ: Cơ bản thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn như hiện nay: Tham mưu, giúp Ban cán sự Đảng, Chánh án TANDTC trong công tác tổ chức, cán bộ của TAND; quản lý Tòa án về tổ chức; quản lý công tác đào tạo, bồi dưỡng và quy hoạch, phát triển nhân lực;…

Vụ Hợp tác Quốc tế: Tham mưu, giúp Chánh án TANDTC trong công tác quản lý Nhà nước về hoạt động đối nội, đối ngoại của TANDTC và không tổ chức cấp Phòng trong Vụ; Vụ Thi đua - Khen thưởng: Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn như hiện nay. Không tổ chức cấp phòng trong vụ; Đổi tên “Vụ Tổng hợp” thành “Vụ Công nghệ Thông tin”. Cơ bản thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn như hiện nay.

Tạp chí Tòa án nhân dân và Báo Công lý: Đây là các đơn vị sự nghiệp thuộc TANDTC nên trước mắt giữ nguyên chức năng, nhiệm vụ như hiện nay. Đồng thời, cần giao Thủ trưởng các đơn vị này phối hợp với các đơn vị chức năng của TANDTC nghiên cứu, xây dựng Đề án về tổ chức và hoạt động của đơn vị sự nghiệp công lập theo đúng tinh thần của Nghị quyết Trung ương 6 Khóa XII của Đảng; chuyển sang khối các đơn vị sự nghiệp (không nằm trong bộ máy giúp việc của TANDTC).

Về số lượng TAND cấp cao: giữ nguyên 3 Tòa tại Hà Nội, Đà Nẵng và TP. Hồ Chí Minh như hiện nay. Cơ cấu tổ chức, bộ máy của TANDCC bao gồm: Ủy ban Thẩm phán, các Tòa chuyên trách và bộ máy giúp việc.

TAND cấp tỉnh, cơ cấu tổ chức được giữ như hiện nay (gồm: Ủy ban Thẩm phán; các Tòa chuyên trách và Bộ máy giúp việc). Trong đó, Ủy ban Thẩm phán giữ nguyên chức năng, nhiệm vụ như hiện nay.

Các Tòa chuyên trách, Đề án xây dựng theo hướng tối thiểu mỗi TAND cấp tỉnh có 4 Tòa chuyên trách (gồm: Tòa Hình sự, Tòa Dân sự, Tòa Hành chính, Tòa Gia đình và người chưa thành niên). Căn cứ vào thực tế công tác xét xử và đội ngũ cán bộ, Thẩm phán của từng Tòa án cấp tỉnh để tổ chức 5 đến 6 Tòa chuyên trách.

Về TAND cấp huyện, Đề án đưa ra các tiêu chí sáp nhập và căn cứ tình hình thực tế để điều chỉnh. Theo đó, đề nghị sáp nhập đối với Tòa án cấp huyện có dưới 10 biên chế, số lượng án dưới 200 vụ, việc/năm và có địa bàn kế tiếp nhau, giao thông thuận lợi…Theo thống kê, hiện có 165 Tòa án cấp huyện thuộc 34 tỉnh, thành phố có số lượng án trung bình 3 năm (2016, 2017 và 2018) từ 200 vụ, việc/năm trở xuống. Trước mắt, xin chủ trương thí điểm thực hiện sáp nhập đối với 31 Tòa án cấp huyện thuộc 14 tỉnh, thành phố được nêu trong Đề án.

Ngoài ra, Đề án cũng nêu ra nhiệm vụ giải pháp lâu dài về tổ chức bộ máy và chức năng, nhiệm vụ của các TAND, đề nghị sửa đổi một số Điều của Luật Tổ chức Tòa án 2014.

Các ý kiến đóng góp tại Hội thảo sẽ được Ban soạn thảo tiếp thu để hoàn thiện Đề án.