Đình làng An Cựu xuống cấp trầm trọng đang “kêu cứu”

Đình làng An Cựu tọa lạc tại đường An Dương Vương, phường An Cựu, Tp.Huế là một trong những công trình kiến trúc dân gian Huế được xây dựng vào thế kỉ XIX. Đây là ngôi đình có kết cấu ba gian chính nằm ở giữa, bên trái và bên phải có thêm gian phụ đối diện nhau, đây là một trong những nhân chứng cách mạng từ cuộc vận động dân chủ Đông Dương.

Đình làng An Cựu đang đứng trước hiện trạng xuống cấp trầm trọng, nhiều hạng mục đã hư hỏng nặng

Ngôi đình làng mang dấu ấn lịch sử cách mạng

Năm 2008, đình làng An Cựu là một trong số ít ngôi đình được công nhận là di tích lịch sử cách mạng cấp tỉnh. Thế nhưng, sau hơn 9 năm được công nhận, giờ đây đình làng An Cựu trở nên hoang tàn, xuống cấp. Những người dân phường An Cựu vẫn không khỏi xót xa khi phải chứng kiến cảnh xuống cấp nghiêm trọng của đình làng An Cựu trước sự tàn phá của thiên tai và con người qua thời gian.

Những lớp ngói trên mái đình phần lớn đều đã vỡ vụn và mục nát, những hình chạm khắc hoa văn trên các phiến gỗ bị phai mờ từ lâu, phía dưới các cột gỗ và thanh xà đều bị ngấm nước mưa và mối mọt, các vết nứt nẻ trên các phiến tường ngày càng dày đặc. Đặc biệt là ở hai bên gian trái và phải, các cánh cửa bị hư hỏng nặng đã được đóng kèo bằng thép buộc.

Đi sâu vào bên trong ngôi đình làng, PV đã không khỏi thất vọng khi chứng kiến các cấu kiện bằng gỗ đã bị rỗng nát, nhiều chiếc kèo bị gãy được chống sập bằng ống sắt trông rất nhếch nhác. Cả hệ thống án, kiệu thờ, bài vị... bằng gỗ tuyệt đẹp cũng bị xiêu vẹo, hư hỏng vì mục mối. Mái ngói liễn của ngôi đình cũng bị bể, dột nát, trời mưa nước chảy lênh láng khắp đình. Bên cạnh đó, phía trong sân đình cỏ mọc um tùm, quần áo người dân xung quanh phơi ngổn ngang làm mất mỹ quan.

Bảng xếp hạng di tích cấp tỉnh, Thành phố đối với đình làng An Cựu

Trao đổi với PV, ông Trần Văn Sửu – Phó trưởng làng An Cựu đưa tay gõ vào cây cột bị mối ăn mục rỗng, cầm miếng gỗ rã rơi xuống, ông thở dài: “Mối ăn cột mục rỗng hết rồi, chúng tôi phải nẹp bằng thép. Năm ngoái, cái kèo bị gãy, Hội đồng tộc trưởng của làng buộc phải chống sập nóc mái bằng hai ống sắt nhưng không ăn thua. Đến nay, thỉnh thoảng, ngói, cột, kèo cứ rớt xuống, đòn tay cũng gãy từng khúc rất nguy hiểm. Cứ đà này, tôi sợ không qua được mùa mưa bão năm nay, nếu sập là không tận dụng được gì khi trùng tu rồi”.

Anh Nguyễn Tâm (38 tuổi), một hộ dân sống gần khu vực chia sẻ: “Tình trạng xuống cấp ở ngôi đình này diễn ra lâu, vừa qua lũ lớn tràn về làm nhiều kèo cột bị hư hỏng thêm, nước đọng lênh láng khắp đình. Hiện nay các kèo gỗ đều đã gần như mục rỗng nếu không được chống đỡ kịp thời thì nguy cơ đổ gãy là rất cao”.

Trò chuyện cùng các bậc cao niên trong làng, họ kể lại rằng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ và chống Pháp, đình làng này đã gắn bó với đời sống của người dân An Cựu trong các dịp sinh hoạt làng, cúng tế thần linh. Đây cũng được xem là chốn linh thiêng để người dân đến cầu bái mỗi dịp lễ tết.

Khi được hỏi về giải pháp trùng tu sẽ được thực hiện khi nào, bà Lê Thị Minh Tú - PCT UBND phường An Cựu cho biết: “Trước sự xuống cấp này, chúng tôi đã thành lập ban quản lí đình làng để quản lí và bảo vệ. Nếu có kinh phí để trùng tu chúng tôi sẽ thực hiện nhưng hiện tại chưa có nên chúng tôi chỉ biết chờ”.

Phần mái đình ngói đã bị rệu rã hoàn toàn, để lộ các song gỗ

Theo tìm hiểu được biết, nhằm đánh giá cao và ghi nhận giá trị lịch sử cách mạng của đình An Cựu, UBND tỉnh TT-Huế đã ban hành Quyết định số 2467/QĐ-UBND ngày 29/10/2008 xếp hạng di tích lịch sử cách mạng đối với đình An Cựu. Đến năm 2011, UBND tỉnh đã có văn bản về việc thống nhất chủ trương chống xuống cấp di tích đình làng An Cựu bằng nguồn xã hội hóa và hỗ trợ một phần từ ngân sách Nhà nước.

Tuy nhiên đến nay, các thủ tục lập hồ sơ dự án tu bổ, tôn tạo vẫn chưa được triển khai. Qua thời gian, sinh hoạt văn hoá cộng đồng ngày càng bị mờ nhạt trước sức ép của đô thị hoá. Và nếu không có sự can thiệp, hỗ trợ, trùng tu kịp thời của các ban, ngành chức năng, ngôi đình làng cổ này có nguy cơ bị tàn phá bởi con người và thiên nhiên.

Cần có giải pháp cụ thể kịp thời để sữa chữa

Chung số phận với đình làng An Cựu, đình làng Lại Thế nằm ở xã Phú Thượng ,huyện Phú Vang cũng đang trong tình trạng xuống cấp, nếu không kịp thời sửa chữa sẽ rơi vào cảnh hoang tàn. Mái trước của đình bị nghiêng xuống dưới, nhiều trụ cột bị mối mọt ăn rỗng, hệ thống mái ngói bị dột, thấm mưa.

Với 156 di tích được xếp hạng, trong đó có 2 di tích cấp Quốc gia đặc biệt, 87 di tích cấp Quốc gia và 69 di tích cấp tỉnh, Thừa Thiên Huế được xem là một trong những địa phương có nhiều di tích của cả nước. Tuy nhiên, qua thống kê, trên địa bàn hiện có khoảng 83 di tích nằm ngoài Quần thể di tích Cố đô Huế đang trong tình trạng xuống cấp và cần được tu bổ khẩn cấp.

Các cánh cửa chính lối đi vào đã hư hỏng nặng phải cột kèo tre bằng thép buộc

Nói về việc các di tích quốc gia đang xuống cấp nghiêm trọng, ông Cao Huy Hùng-Giám đốc Bảo tàng lịch sử Thừa Thiên Huế cho rằng: “Thành phố Huế phải đưa vào lộ trình xây dựng kế hoạch hằng năm, phải ưu tiên đưa những di tích có nguy cơ sụp đổ vào kế hoạch tu sửa lúc nào, khi nào. Về phương pháp làm thì nhà nước phải có một phần đầu tư và phải phát động được hình thức xã hội hóa các tổ chức và cá nhân. Ngoài ra, phải xác định nhân dân là chủ thể của di tích đó, thì họ phải có trách nhiệm cùng với nhà nước nhưng để đảm bảo các di tích không bị xâm hại thì về phía cơ quan nhà nước phải quản lý chặt về mặt chuyên môn và làm tốt các luật di sản”.

Thiết nghĩ, với bề dày lịch sử và kiến trúc cổ độc đáo của nhiều ngôi đình tại tỉnh TT-Huế như hiện nay, chính quyền địa phương, các cơ quan chức năng cần sớm quan tâm, có sự can thiệp, hỗ trợ, trùng tu kịp thời nếu không những ngôi đình làng cổ này sẽ đứng trước nguy cơ biến mất mãi mãi.

Một số hình ảnh ghi nhận thực trạng xuống cấp của đình làng An Cựu (TP.Huế):