Đề xuất Tòa án có thể tuyên hoãn thi hành án tử hình đến 2 năm

Bộ Tư pháp đang tiến hành thẩm định hồ sơ dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) do Bộ Công an chủ trì xây dựng. Việc sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự năm 2015 nhằm cụ thể hóa quy định về quyền con người theo Hiến pháp năm 2013; nhằm tiếp tục thể chế hóa đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng về công tác phòng, chống tội phạm.

Theo Bộ Công an, sau hơn 8 năm thi hành, tình hình đất nước đã có nhiều thay đổi lớn về mọi mặt, song quy định của Bộ luật Hình sự đã bộc lộ nhiều vướng mắc, bất cập.

Dẫn chứng cụ thể, Bộ Công an cho biết, Bộ luật hình sự hiện hành không có quy định sau khi hết thời hiệu thi hành bản án tử hình, người bị kết án tử hình có được chuyển xuống hình phạt khác như: tù chung thân, phạt tù có thời hạn hay được trả tự do và chưa có thủ tục chuyển hình phạt.

Ngoài ra, có trường hợp người bị bệnh hiểm nghèo như ung thư giai đoạn cuối, nhiễm HIV đã chuyển giai đoạn AIDS đang có nhiễm trùng cơ hội, tiên lượng xấu là những căn bệnh như một bản án tử hình nhưng vẫn phải tạm giam kết hợp điều trị tích cực để chờ thi hành án mà chưa có quy định không áp dụng hình phạt tử hình hoặc không thi hành án tử hình với những đối tượng này.

So với Bộ luật Hình sự năm 2015, tại dự thảo Bộ luật hình sự sửa đổi, Bộ Công an đề xuất sửa 245 điều, giữ nguyên 181, bổ sung 06 điều, bỏ 18 điều.

Đáng chú ý, Bộ Công an đề xuất bổ sung quy định về việc Tòa án có thể tuyên hoãn thi hành án tử hình 2 năm đối với người bị kết án tại thời điểm tuyên bản án tử hình. Quy định này vừa đảm bảo tính nhân đạo, vừa phù hợp với thực tiễn và giải quyết một số vướng mắc bất cập về thời hạn nêu trên.

Lý giải đề xuất này, Bộ Công an cho biết, theo tổng kết thực tiễn, trường hợp thi hành án tử hình nhanh nhất cũng mất 16 tháng với bị án không xin ân giảm và 30 tháng với bị án xin ân giảm, nên việc tạm hoãn 2 năm là phù hợp. Trong 2 năm đó, các đối tượng có thời gian để thực hiện khắc phục hậu quả (nộp 3/4 tài sản tham nhũng để chuyển thành tù chung thân).

Mặt khác, thời hạn 2 năm để xét đơn ân giảm cũng giúp giảm áp lực cho Chủ tịch nước và các cơ quan giải quyết đơn xin ân giảm.

Đồng thời, bổ sung quy định thời hiệu thi hành bản án (Điều 60 Bộ luật Hình sự) về trường hợp hết thời hiệu thi hành bản án tử hình. Cụ thể, sau khi hết thời hiệu thi hành bản án tử hình, người bị kết án tử hình được chuyển xuống hình phạt tù chung thân hoặc chung thân không xét giảm án.

Tại dự thảo Bộ Công an cũng đề xuất nhiều nội dung khác như: Bổ sung quy định về việc loại trừ trách nhiệm hình sự trong trường hợp thử nghiệm công nghệ mới để đáp ứng yêu cầu về đổi mới, sáng tạo theo tinh thần của Nghị quyết số 57-NQ/TW.

Nâng mức định khung cơ bản đối với một số tội có định lượng tài sản thấp như: Trộm cắp tài sản, công nhiên chiếm đoạt tài sản (2.000.0000 đồng); tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản (4.000.000 đồng); mức định khung cơ bản của tội đánh bạc, tội tổ chức đánh bạc là 5.000.000 đồng... bảo đảm phù hợp với tình hình kinh tế, xã hội hiện tại.

Nâng mức định khung là số lượng người bị hại tại Điều 348 (tội tổ chức, môi giới cho người khác nhập cảnh, xuất cảnh hoặc ở lại Việt Nam trái phép), Điều 349 (tội tổ chức, môi giới cho người khác trốn đi nước ngoài hoặc ở lại nước ngoài trái phép), Điều 350 (tội cưỡng ép người khác trốn đi nước ngoài hoặc ở lại nước ngoài trái phép) để đảm bảo phù hợp với tình hình diễn biến tương ứng với mức hình phạt nghiêm khắc trong các tội này.