Đề xuất Kiểm ngư, cơ quan Thuế được tiến hành một số hoạt động điều tra

Công an cấp huyện đã giải quyết 88% vụ án hình sự

Theo Bộ trưởng Bộ Công an Trần Đại Quang, dự án Luật Tổ chức cơ quan điều tra (CQĐT) hình sự có một số quy định mới, bước đầu đã cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp năm 2013, thể hiện được một số định hướng cải cách tư pháp của Đảng liên quan đến tổ chức và hoạt động của CQĐT hình sự. Bộ trưởng Trần Đại Quang nhấn mạnh, từ khi Pháp lệnh năm 2004 được ban hành đến nay, các CQĐT và các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra đã tiếp nhận, giải quyết 845.950 tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố; khởi tố 733.339 vụ án hình sự với 1.146.865 bị can. CQĐT được tổ chức theo hướng tập trung, thống nhất, chuyên sâu nên đã phát hiện điều tra, xử lý có hiệu quả với từng loại tội phạm theo thẩm quyền của các CQĐT.

Bộ trưởng Bộ Công an Trần Đại Quang trình bày báo cáo trước Quốc hội 

Riêng đối với Cơ quan CSĐT Công an cấp huyện đã giải quyết trên 88% số vụ án hình sự xảy ra trên toàn quốc, tạo điều kiện để CQĐT cấp trên tập trung điều tra những vụ án về các tội đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp; đồng thời thực hiện tốt hơn việc tổng kết, thanh tra, kiểm tra, hướng dẫn nghiệp vụ và pháp luật đối với CQĐT cấp dưới.

Thực tế cho thấy, việc tổ chức CQĐT trong CAND, trong QĐND theo Pháp lệnh năm 2004 là phù hợp, đã tạo điều kiện thuận lợi cho Viện kiểm sát thực hiện chức năng kiểm sát hoạt động tư pháp ngay từ khi tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố đến khi kết thúc điều tra; giúp cho Kiểm sát viên nắm được nội dung, diễn biến, các tình tiết có liên quan đến vụ án để thực hành quyền công tố tại phiên tòa, góp phần tăng cường trách nhiệm của công tố trong hoạt động điều tra, gắn công tố với điều tra.

Bên cạnh những thuận lợi và kết quả đã đạt được trong hoạt động điều tra hình sự theo Pháp lệnh năm 2004, thực tế cũng cho thấy Pháp lệnh này đã bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập, làm ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả điều tra hình sự như: còn có nhiều quy định chung nên khi thực hiện phải có nhiều văn bản hướng dẫn thi hành; một số quy định về thẩm quyền điều tra, quan hệ phối hợp trong hoạt động điều tra, quan hệ giữa CQĐT và Viện kiểm sát, quy định về Điều tra viên… chưa cụ thể. Pháp lệnh năm 2004 cũng chưa có quy định về quản lý công tác điều tra hình sự nên đã có tình trạng Bộ, ngành nào tổ chức, quản lý CQĐT thì Bộ, ngành đó ban hành văn bản hướng dẫn về nghiệp vụ điều tra, về bổ nhiệm, miễn nhiệm Điều tra viên nên thiếu tính thống nhất trong chỉ đạo, hướng dẫn hoạt động điều tra hình sự.

Vì thế, dự thảo Luật Tổ chức CQĐT hình sự gồm 10 chương với 75 điều, bao gồm quy định về phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng; nguyên tắc tổ chức điều tra hình sự; hệ thống các CQĐT hình sự; nhiệm vụ của CQĐT hình sự, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra; quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức và công dân trong hoạt động điều tra; giám sát của cơ quan, tổ chức, đại biểu dân cử đối với hoạt động điều tra hình sự; các hành vi bị nghiêm cấm.

Kiểm ngư, cơ quan Thuế, Ủy ban Chứng khoán nhà nước được điều tra

Báo cáo Thẩm tra dự án Luật trên, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Văn Hiện cho biết, có nhiều ý kiến nhất trí với dự thảo Luật quy định. Đối với trường hợp khi CQĐT tiến hành điều tra tội phạm thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của mình mà phát hiện người phạm tội còn thực hiện tội phạm khác thì CQĐT đó cũng được khởi tố, điều tra đối với tội phạm này. Quy định như vậy sẽ bảo đảm tính liên tục, khắc phục tình trạng tách vụ án hoặc kéo dài thời gian điều tra vụ án. Thực tế, trong một số trường hợp rất khó tách vụ án. Tuy nhiên, ý kiến này cũng đề nghị chỉ áp dụng đối với một số tội quy định tại Chương các tội phạm về tham nhũng, chức vụ và Chương các tội xâm phạm hoạt động tư pháp của Bộ luật Hình sự.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Văn Hiện trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật Tổ chức CQĐT hình sự. 

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Văn Hiện nhấn mạnh, nhiều ý kiến của Ủy ban Tư pháp đặc biệt quan tâm đến việc bổ sung quy định Kiểm ngư, cơ quan Thuế, Ủy ban Chứng khoán nhà nước là cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra. Một số ý kiến đề nghị giữ nguyên như quy định của pháp luật hiện hành về các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra vì cho rằng, các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra hiện nay thường có địa bàn hoạt động ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo.

Trong khi đó, hoạt động của các cơ quan Thuế, Ủy ban Chứng khoán nhà nước chủ yếu làm việc tại trụ sở cơ quan, kiểm tra vụ việc trên giấy tờ, tài liệu, khi phát hiện vụ việc có dấu hiệu tội phạm thì có thể chuyển ngay hồ sơ cho CQĐT chuyên trách nên không cần thiết phải giao thẩm quyền tiến hành một số hoạt động điều tra cho các cơ quan này. Đối với cơ quan Kiểm ngư, mặc dù có địa bàn hoạt động trên biển nhưng trên địa bàn này cũng có lực lượng Cảnh sát biển, Bộ đội biên phòng nên loại ý kiến này cũng đề nghị cân nhắc việc bổ sung Kiểm ngư là cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.

Bên cạnh đó, một số ý kiến nhất trí với đề nghị bổ sung quy định Kiểm ngư, cơ quan Thuế, Ủy ban Chứng khoán nhà nước là các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra vì đây là những cơ quan thuộc các lĩnh vực đặc thù có số vụ vi phạm pháp luật ngày càng gia tăng, phức tạp, với thủ đoạn ngày càng tinh vi. Hiện nay, các cơ quan này chỉ có chức năng thanh tra các vụ việc và nếu phát hiện có dấu hiệu tội phạm thì chuyển cho CQĐT chuyên trách. Trong nhiều trường hợp, hoạt động này không đủ sức ngăn chặn, xử lý và răn đe tội phạm.

Hơn nữa, việc giao các cơ quan này thẩm quyền điều tra ban đầu sẽ giảm tải cho các CQĐT chuyên trách. Riêng đối với Kiểm ngư, thực tế cho thấy việc giao cơ quan này là cơ quan tiến hành một số hoạt động điều tra còn góp phần tăng cường vai trò quan trọng thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển đảo.