Đề nghị xây dựng Luật Phòng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt

Bộ Quốc phòng Việt Nam đang đề xuất xây dựng Luật Phòng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt nhằm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, đảm bảo thực hiện hiệu quả các cam kết quốc tế liên quan mà Việt Nam là thành viên.

Vũ khí hủy diệt hàng loạt bao gồm vũ khí sinh học, hóa học, hạt nhân và phóng xạ. Đây là loại vũ khí có khả năng gây ra tổn thất lớn về sinh mạng, kinh tế, môi trường và an ninh. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, công nghệ phát triển nhanh chóng đã làm gia tăng nguy cơ phổ biến các loại vũ khí này, đặc biệt khi chúng có thể bị lợi dụng bởi các tổ chức khủng bố hoặc chủ thể phi nhà nước. Hậu quả của việc sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt rất khó kiểm soát và có thể gây ra thiệt hại nghiêm trọng ngay cả trong các cuộc tấn công quy mô nhỏ.

Nhận thức được mối đe dọa này, Liên hợp quốc đã ban hành nhiều điều ước quốc tế nhằm kiểm soát và ngăn chặn sự phổ biến của vũ khí hủy diệt hàng loạt. Đáng chú ý, Nghị quyết số 1540 của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc yêu cầu các quốc gia thành viên xây dựng luật pháp để ngăn chặn các chủ thể phi nhà nước tiếp cận, sản xuất và sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Việt Nam là một thành viên tích cực của cộng đồng quốc tế trong lĩnh vực này, đã tham gia nhiều hiệp ước quan trọng như Công ước vũ khí sinh học (1972), Công ước vũ khí hóa học (1993), Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (1968) và Công ước quốc tế về ngăn chặn hành vi khủng bố hạt nhân (2005). Để thực thi các cam kết này, Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản pháp luật, trong đó có Luật Năng lượng nguyên tử (2008), Luật Hóa chất (2007), Luật Hải quan (2014) và đặc biệt là Nghị định số 81/2019/NĐ-CP – văn bản pháp lý đầu tiên quy định đầy đủ về phòng, chống phổ biến cả bốn loại vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Tuy nhiên, quá trình thực thi Nghị định số 81/2019/NĐ-CP trong giai đoạn 2019 - 2024 cho thấy vẫn còn một số hạn chế cần khắc phục. Việc ban hành Luật Phòng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt là cần thiết nhằm đảm bảo tính đồng bộ, chặt chẽ và hiệu quả hơn trong việc thực thi các nghĩa vụ quốc tế, cũng như tăng cường năng lực quản lý nhà nước trong lĩnh vực này. Luật mới sẽ giúp nâng cao nhận thức, tạo cơ sở pháp lý vững chắc để phòng ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi liên quan đến phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, góp phần bảo vệ an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội.

Theo đó, Bộ Quốc phòng đề nghị xây dựng Luật Phòng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt với 5 chính sách:

Chính sách 1: Hoàn thiện quy định chung về phòng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Chính sách 2: Nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống phổ biến đối với từng loại vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Chính sách 3: Tăng cường phòng, chống vũ khí hủy diệt hàng loạt thông qua kiểm soát biên giới và kiểm soát hàng hóa lưỡng dụng.

Chính sách 4: Hoàn thiện các quy định về phòng, chống tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Chính sách 5: Nâng cao năng lực và hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan nhà nước trong công tác phòng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt.