Dạy nghề, tạo việc làm cho người sau cai nghiện: Cần nhân rộng những tấm gương điển hình

 Tệ nạn ma túy vẫn diễn biến phức tạp

Hội nghị đã biểu dương 12 tập thể, 42 cá nhân tiêu biểu trong phong trào hỗ trợ, giúp đỡ người sau cai nghiện hòa nhập cộng đồng, người nghiện vượt khó vươn lên cai nghiện thành công.

Tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Nguyễn Trọng Đàm nhấn mạnh, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách, về công tác phòng chống ma túy, cai nghiện, dạy nghề, vay vốn, tạo việc làm cho người sau cai, song chưa đem lại kết quả như mong muốn. Tệ nạn ma túy vẫn còn nhiều diễn biến phức tạp, gia tăng về số lượng, tính chất, mức độ ngày càng khó kiểm soát hơn.

Theo số liệu của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, tính đến cuối tháng  9/2014 cả nước có 204.377 người nghiện ma túy. Số người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý đã tăng gần 4 lần trong 20 năm kể từ năm 1994 đến nay (năm 1994 là 55.445 người, trung bình mỗi năm tăng khoảng 7.000 người). Người nghiện ma túy đã có ở 100% tỉnh, thành phố. Trong số người nghiện ma túy thì có đến 96% là nam giới. 74% trong số đó ở trong độ tuổi lao động (từ 18-35 tuổi), có 1% dưới 18 tuổi. Người nghiện sử dụng heroin là 72% và có xu hướng giảm dần, tỷ lệ người sử dụng ma túy tổng hợp ngày càng gia tăng. Theo nhiều đại biểu thì số lượng nghiện ma túy thực tế còn cao hơn nhiều.

Theo báo cáo của Chính phủ, thực hiện nghị quyết 16 của Quốc hội về việc cho phép thí điểm tổ chức quản lý, dạy nghề và giải quyết việc làm cho người sau cai nghiện, từ năm 2003 đến nay đã có 7 tỉnh thành triển khai, gồm: TP HCM, Bà Rịa - Vũng Tàu, Quảng Ninh, Tây Ninh, Long An, Hà Nội và Bình Dương.

TP HCM là địa phương thực hiện quy mô nhất với hơn 30.000 người được quản lý sau cai, thời gian tối đa 3 năm. Theo tính toán, TP HCM đã tiết kiệm 2.000 tỷ đồng chi phí mua ma túy của người nghiện, tội phạm xã hội giảm, tỷ lệ tái nghiện sau khi hồi gia chỉ 6%.

Tuy nhiên, sau 5 năm triển khai biện pháp cai và quản lý tập trung, mặc dù TP HCM đã chi một khoản tiền khổng lồ (1.222 tỷ đồng), song đã không thu được hiệu quả. Số người được giải quyết việc làm quá ít, chưa tới 1.000 người.

Người sau cai nghiện cần được hỗ trợ dạy nghề, tạo việc làm (ảnh minh họa)

Theo thống kê chưa đầy đủ của các tỉnh, thành phố, từ năm 2011 đến tháng 9/2014 có tổng số 39.971 lượt người được dạy nghề, 13.472 lượt người được tạo việc làm, 2.155 người được vay vốn với tổng số tiền cho vay là 10,756 tỷ đồng. So với số lượng người nghiện ma túy thì con số này là quá khiêm tốn.

Không kỳ thị người sau cai nghiện

Học nghề và tìm việc làm để ổn định cuộc sống sau khi cai nghiện là nhu cầu chính đáng và thiết thực của người sau cai nghiện. Kinh nghiệm thực tiễn cho thấy, ở đâu làm tốt công tác hỗ trợ học nghề, việc làm cho người sau cai thì ở đó, tỷ lệ tái nghiện thấp. Chính vì vậy, ngay trong thời gian cai nghiện tại trung tâm, các học viên đã được học nghề kết hợp với lao động trị liệu, lao động sản xuất nhằm phục hồi sức khỏe. Các nghề được dạy phổ biến như: cơ khí (tiện, nguội, gò, hàn), may công nghiệp, trồng trọt, thủ công mỹ nghệ, cắt tóc, mộc dân dụng, tin học văn phòng, lái xe... dạy các nghề đơn giản như chế biến nguyên vật liệu, làm tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ.

Tuy nhiên, do sự kỳ thị của cộng đồng, xã hội và do hầu hết người sau cai có trình độ thấp, tay nghề chưa cao nên rất khó để xin được việc làm. Khắc phục hạn chế này, tại nhiều cơ sở xã, phường, những người được giao nhiệm vụ giúp đỡ người sau cai đã có nhiều hoạt động tích cực như: lồng ghép với các chương trình xoá đói, giảm nghèo, tạo việc làm; xây dựng quỹ phòng, chống ma tuý do nhân dân đóng góp; đứng ra bảo lãnh, vận động các doanh nghiệp đóng trên địa bàn nhận đối tượng sau cai nghiện vào làm việc... Với những người sau cai không đủ sức khỏe và trình độ để đi làm trong các công ty, xí nghiệp thì tạo điều kiện cho họ vay vốn, tạo điều kiện thuận lợi về địa điểm để họ tự kinh doanh (ở các khu đô thị, thành phố) và chăn nuôi, trồng trọt (ở khu vực nông thôn, miền núi)... Sau một thời gian thực hiện, kết quả bước đầu cho thấy nhiều người đã có việc làm, ổn định cuộc sống.

Với nhận thức “doanh nghiệp và cộng đồng cùng dang tay giúp đỡ những người đã có một thời lầm lỡ, tạo cho họ có cơ hội làm lại cuộc đời”, tại một số tỉnh, thành phố, số lượng đơn vị kinh tế đã tiếp nhận, sử dụng lao động là người sau cai vào làm việc nhưng vẫn còn hạn chế, chỉ chiếm 0,07 % số doanh nghiệp. Có nhiều tỉnh, thành phố có hàng nghìn doanh nghiệp nhưng chỉ có một hoặc hai doanh nghiệp tiếp nhận người sau cai nghiện vào làm việc. Nhiều tỉnh báo cáo không có doanh nghiệp nào hỗ trợ cho công tác này.

Bên cạnh những khó khăn chung trong việc tiếp nhận người sau cai vào làm việc thì ở một số địa phương vẫn có những cơ sở sản xuất, doanh nghiệp bằng cái tâm và trách nhiệm xã hội, hưởng ứng sự vận động của chính quyền cơ sở đang tiếp nhận những người sau cai vào làm việc, tạo cho họ cơ hội làm lại cuộc đời.

Tại hội nghị, nhiều tập thể, cá nhân, doanh nghiệp đã chia sẻ những cách làm hiệu quả giúp sau cai nghiện nỗ lực, quyết tâm vươn lên bằng ý chí, nghị lực trở thành người có ích cho xã hội. Đồng thời, giúp người sau cai có việc làm, đoạn tuyệt với ma túy.  Nhiều đại biểu cho rằng; mặc dù việc cai nghiện ma túy khó khăn, nhưng nếu bản thân người nghiện quyết tâm, cùng với sự giúp đỡ của gia đình, xã hội thì hoàn toàn có thể cai nghiện thành công.

Các đại biểu dự hội nghị cho rằng, để nhân rộng những tấm gương hỗ trợ học nghề, tạo việc làm cho người sau cai nghiện, người cai nghiện tiêu biểu hòa nhập cộng đồng, trước hết, các bộ, ngành địa phương cần làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục, giúp đỡ nâng cao nhận thức ý chí quyết tâm từ bỏ, đoạn tuyệt với ma túy cho các đối tượng; giáo dục, nâng cao nhận thức về bản chất của việc nghiện ma túy, không kỳ thị người nghiện ma túy, người sau cai nghiện; chia sẻ, quan tâm, tạo điều kiện giúp đỡ con em mình từ bỏ ma túy.