Đánh giá nguyên nhân sạt lở ở Trà Leng

Theo các kết quả nghiên cứu của chuyên gia và khảo sạt thực địa tại hiện trường ngày 31-10, Viện Khoa học Thủy lợi miền Trung - Tây Nguyên nhận định, đây là khu vực có tổ hợp rất nhiều bất lợi về địa hình dốc, phân cắt mạnh nên hình thành một khe suối hẹp hình chữ V, có độ dốc từ 30-45 độ; 2 vách bên khe suối có cấu tạo nền đất bở rời, nằm trên nền đá gốc nên dễ gây sạt trượt.

Trước khi sạt lở xảy ra, mưa đã kéo dài hơn 16 ngày làm đất bị bão hòa. Khi gặp trận mưa lớn trong bão số 9 với lưu lượng 180mm thì đất như một khối bùn lỏng sạt lở lao nhanh xuống phía dưới tạo ra một trận lũ quét.

Trận lũ này kéo theo đất đá, cây cối chắn ngang cống thoát nước dẫn tới dòng bùn đá đã chuyển hướng sang bờ phải lao vào khu dân cư, cuốn đi tất cả trên đường đi và dẫn tới thảm họa.

Viện Khoa học thủy lợi miền Trung - Tây Nguyên cho rằng, việc dự báo lũ quét, sạt lở đất rất khó thực hiện, hiện chỉ có thể cảnh báo, xác định được các vùng, điểm có nguy cơ sạt lở. Tuy nhiên, để dự báo chính xác thời điểm xảy ra là không thể.

Viện Khoa học Thủy lợi miền Trung - Tây Nguyên cũng cảnh báo, trong mùa mưa bão này, đặc biệt là bão số 10 đang chuẩn bị đổ bộ, gây mưa lớn thì nguy cơ sạt lở đất càng nghiêm trọng. Vì vậy, địa phương cần rà soát ngay các khu vực có nguy cơ sạt lở đất cao theo khuyến cáo của các cơ quan chuyên môn và theo dõi dự báo mưa của Đài Khí tượng Thủy văn để di dời dân đến nơi an toàn. Người dân phải báo chính quyền khi thấy: nứt đất, nứt nhà, cây nghiêng, nước chảy sườn đồi chuyển màu...

Về lâu dài cần xây dựng bản đồ cảnh báo nguy cơ sạt lở đất tới cấp huyện tỷ lệ 1/5.000 và cấp xã tỷ lệ 1/1.000 - 1/2.000; Tập huấn, hướng dẫn người dân kỹ năng nhận biết về phòng chống thiên tai nói chung và sạt lở đất nói riêng; Rà soát, quy hoạch, bố trí lại khu dân cư, cơ sở hạ tầng... an toàn trước thiên tai; Xây dựng hệ thống cảnh báo sạt lở đất tại các khu vực dân cư có nguy cơ cao; Tăng mật độ trạm đo mưa tự động để nâng cao công tác cảnh báo chính xác hơn.

Ngoài ra, cần rà soát và đánh giá để đưa ra tỷ lệ các loại rừng trồng, rừng tự nhiên cũng như phương thức khai thác hợp lý để nâng cao chất lượng thảm phủ rừng nhằm hạn chế tối đa các nguy cơ gia tăng lũ lụt, sạt lở đất và lũ quét.

Hàng chục điểm có nguy cơ sạt lở

Kết quả nghiên cứu của Viện Khoa học thủy lợi miền Trung và Tây Nguyên cũng cung cấp thông tin hiện huyện Nam Trà My còn có 15 điểm nguy cơ cao sạt trượt tập trung tại các xã Trà Leng, Trà Vân, Trà Mai, Trà Don... Ở Bắc Trà My có khoảng 30 điểm nguy cơ cao tập trung tại thị trấn Trà My, xã Trà Bui, Trà Sơn, Trà Giáp, Trà Giác. Tại huyện Phước Sơn còn khoảng 13 điểm nguy cơ cao tập trung tại thị trấn Khâm Đức, xã Phước Lộc, xã Phước Thành, Phước Xuân... Tại huyện Tây Giang, điểm nguy cơ sạt trượt tại các xã A Tiêng, A Vương, Ch’ơm, Lăng, Dang, Bhale...