Cúng Táo quân thế nào cho đúng?

Theo tục lệ cổ truyền của người Việt, cứ đến ngày 23 tháng Chạp hàng năm, các nhà đều làm lễ cúng ông Công ông Táo lên chầu Trời. Tùy điều kiện mỗi gia đình mà lễ cúng đúng ngày 23 hoặc có thể làm sớm hơn một ngày. Và cũng ngày này, các gia đình sẽ bao xái lại ban thờ, rút tỉa các chân hương ở bát hương để chuẩn bị đón một năm mới với những nén nhang thơm cầu mong được thịnh vượng, sức khỏe và tài lộc.

Qua nghiên cứu và tìm hiểu, nhiều gia đình đang có những quan điểm khá sai lệch trong cách thức cúng lễ Táo quân, từ đó phát sinh nhiều yếu tố không thuận lợi và bị ảnh hưởng bởi những giá trị tâm linh. Tuy nhiên có một số những điều kiêng kị mà có người thấy đúng, có người bảo không, sau đó thì tự tuyên truyền làm xáo trộn về mặt tư tưởng. Cho nên chỉ cần làm thấy hợp lý là được. Vì dù sao đi nữa, tâm linh trước hết phải xuất phát từ tâm thành.

Mâm lễ cũng Táo quân

Theo văn hóa từng vùng miền, cách đặt ban thờ và bày lễ cúng cũng khác nhau. Như văn hóa của người miền Nam vẫn giữ cho tới bây giờ là ban thờ ông Táo thường đặt ở phía trên bếp nên việc sắm lễ bày luôn trong khu bếp. Đối với người miền Bắc, miền Trung thì thường cúng luôn trên ban thờ chung với thần linh và gia tiên.

Cũng do nhiều quan niệm nên nhiều người tự cho rằng phải như thế này rồi thế kia và áp đặt người khác làm vậy mới đúng, và hù dọa không làm thế sẽ bị này bị kia, nhất là những tín đồ mê tín và những thầy cúng với nhiều tà tâm tuyên truyền điều sai lệch. 

Sự thật là không cần quá lo lắng khi mọi việc tâm linh xuất phát từ tâm tốt. Sự đúng sai trong thờ tự nếu để tâm quá nhiều thì sẽ gây nhiễu loạn tâm trí. Có nhiều cách thức cúng lễ khác nhau tại nhiều nơi chính là do văn hóa truyền thống của người Việt từ ngàn xưa để lại theo tập tục từng khu vực sinh hoạt. Khi tâm sáng thì mọi sự sẽ sáng, tâm thành mọi sự sẽ lành. Tuy nhiên, trường hợp bạn có niềm tin lớn đối với việc này thì cũng nên tham khảo để thực hiện thật tốt cho yên tâm và nhẹ nhõm tinh thần.

Về lễ vật cúng Táo quân, mâm cúng Táo quân tùy theo điều kiện từng gia chủ, thông thường mâm cúng có đầy đủ các lễ mặn, lễ ngọt, bộ đồ quần áo 3 vị Táo quân và có thêm cá chép. Riêng cá chép có thể là cá sống hoặc cá giấy. Cá sống cúng xong thì phóng sinh ra hồ. Cá giấy thì hóa sau khi cúng.

Không phải ai cũng biết cúng Táo quân đúng cách

Nhiều nhà bắt cá chép rán lên để cúng ông Táo nhưng đây là điều đại kỵ khi cúng Táo quân nên các gia đình cần tránh không nên làm. Ngoài cá chép, tất cả các loại cá khác cũng không thể rán để đưa vào mâm cúng. 

Việc lấy cá chép sống để cúng rồi sau đó phóng sinh, cũng là một hình thức làm điều thiện, tạo phước lành cho chúng sinh. Các gia đình mua tối thiểu 3 con cá chép sống, và có thể mua nhiều hơn tùy điều kiện kinh tế vì sau đó là lễ phóng sinh nên việc thiện này sẽ không bị giới hạn.

Các gia đình cũng cần quan tâm đến giờ cúng Táo quân. Cúng Táo quân thường phải cúng trước 12h trưa ngày 23 tháng chạp. Theo như quan niệm thì gia chủ phải cúng báo cáo trước để Táo quân còn tổng hợp rồi lên trời báo cáo, chứ lúc đến giờ đi rồi mới cúng sẽ không còn ý nghĩa gì nữa.

Phong tục thờ cúng Táo quân là một tín ngưỡng văn hóa dân gian. Tín ngưỡng này giàu ý nghĩa nhân văn, hướng con người ta tích cực làm việc tốt, sống lương thiện nhưng ngày nay, tục lệ này cũng đang bị biến tướng, hiểu sai, dẫn đến mê tín dị đoan.

Các chuyên gia văn hóa cho rằng, lễ cúng Táo quân theo truyền thống đơn giản chỉ cần mâm cơm, chè ngọt, trầu cau, hoa quả nhưng ngày nay nhiều gia đình cầu kỳ trong sắm lễ, bày biện lễ lạt quá tốn kém. Đành rằng phú quý sinh lễ nghĩa nhưng cũng cần phải có nhận thức đúng đắn, thay vì quá tốn kém mua đồ mã để đốt thì dùng số tiền đó để làm việc thiện tạo phước lành sẽ được hưởng nhân quả tốt hơn.

Thả cá chép

Nhiều năm gần đây không hiếm cảnh gia đình bỏ hàng triệu, thậm chí hàng chục triệu tiền mua vàng mã về đốt với niềm tin rằng dâng mâm cao cỗ đầy sẽ được Táo quân ban nhiều phước lộc, bỏ qua những việc làm xấu trong năm. Điều này không chỉ gây tốn kém tiền của mà còn ảnh hưởng đến môi trường, và là điều kiện để các thầy tâm linh trá hình trục lợi thông qua dọa nạt các tín chủ lắm tiền nhiều tật.

Cùng với đó, việc phóng sinh cá chép ra ao, hồ, sông suối là điều tốt đẹp, thể hiện sự từ bi quý báu của người Việt Nam. Tuy nhiên nhiều người lại mắc phải những sai lầm lớn như chọn ao hồ sông suối bẩn để thả cá, thả xong thì cá chết. Bên cạnh đó, có một số người lại thiếu ý thức khi ném, quăng cá xuống thì ném luôn cả túi ni lông chứa nước cá xuống ao, hồ gây mất vệ sinh và rất thiếu văn hóa. Vậy phóng sinh cá phải như thế nào, đó là hai tay bưng mở ra thả từ từ, nhẹ nhàng để cá bơi xuống sông hồ, cùng với đó là tâm niệm cầu chúc cho cá được sống khỏe khi được về với tự nhiên.

Nhìn chung, việc cúng Táo quân, cách làm tốt nhất, nếu các gia đình nào thực sự có điều kiện kinh tế tốt thì ngày này là ngày nên làm điều thiện. Thay vì sắm lễ quá lớn thì hãy đặt lễ tiền mặt (tiền thật), sau khi cúng xong, xin lễ tiền đó đi làm việc thiện như giúp đỡ người nghèo, người có bệnh nặng tại bệnh viện, người lang thang cơ nhỡ, các cháu ở trại trẻ.mồ côi... Việc hành thiện đó sẽ mang lại nhiều phước lớn cho các gia chủ để hóa giải cho những tai ương nghiệp xấu của năm mới sắp tới.