Đó là nhận định của các chuyên gia tại Hội thảo diễn biến thị trường, giá cả ở Việt Nam 6 tháng đầu năm và dự báo cả năm 2021.
Lý giải cho nhận định lạm phát có thể xuống 3% này, các chuyên gia cùng đưa ra các con số: So với tháng trước, CPI của tháng 1 tăng 0,06%, tháng 2 tăng cao 1,52%, tháng 3 giảm 0,27%, tháng 4 giảm 0,04%, tháng 5 tăng 0,16%, tháng 6 tăng 0,19%. Từ đó, đưa CPI bình quân 6 tháng đầu năm tăng 1,47% so với cùng kỳ, mức tăng thấp nhất kể từ năm 2016.
Lạm phát cơ bản tháng 6 tăng 0,07% so với tháng 5 và tăng 1,14% so với tháng 6/2020. Lạm phát cơ bản bình quân 6 tháng đầu năm 2021 chỉ tăng 0,87% so với bình quân cùng kỳ năm 2020.
Dự báo về diễn biến giá cả hàng hóa thiết yếu trong năm 2021, nhiều ý kiến cho rằng, khả năng phục hồi của nền kinh tế những tháng cuối năm khi dịch COVID-19 được kiểm soát sẽ thúc đẩy nhu cầu hàng hóa, dịch vụ cùng với việc tiếp tục thực hiện chính sách nới lỏng tiền tệ là những yếu tố có khả năng đẩy mặt bằng giá cả năm 2021 tăng cao. Do đó, cần tiếp tục phối hợp tích cực giữa chính sách tài khóa và tiền tệ để kiểm soát lạm phát như mục tiêu đã đặt ra, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô.
Theo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, việc lạm phát duy trì mức thấp nửa đầu năm là điều kiện thuận lợi để tạo dư địa kiểm soát lạm phát cả năm đạt mục tiêu. Tuy nhiên, không vì thế mà chủ quan, vì áp lực lạm phát tiếp tục tăng từ nay đến cuối năm do CPI đang tăng dần.
Qua tính toán, TS. Nguyễn Đức Độ cho rằng: Nếu tốc độ tăng giá được duy trì trong thời gian còn lại của năm mỗi tháng khoảng 0,27%, lạm phát so với cùng kỳ năm trước sẽ tăng từ mức 2,41% hiện nay lên 3,28% vào tháng 12/2021. Khi đó, lạm phát trung bình cả năm sẽ ở mức 2,12%. Trường hợp giá xăng dầu tiếp tục tăng mạnh và CPI giả định tăng trung bình 0,5%/tháng thời gian tới, lạm phát so với cùng kỳ của tháng 12/2021 sẽ ở mức 4,71% nhưng lạm phát trung bình cũng chỉ ở mức 2,53%.
Đồng quan điểm, TS Lê Quốc Phương - nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin công nghiệp và thương mại (Bộ Công Thương) dự báo, nếu kiểm soát lạm phát một cách thận trọng, chủ động, thậm chí chúng ta có thể đạt CPI cả năm 2021 dưới 3%.
Tuy nhiên, các chuyên gia đều cho rằng, không thể chủ quan với những diễn biến còn hết sức phức tạp của 6 tháng cuối năm.
Ông Nguyễn Anh Tuấn - Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) nhận định: Năm 2021 giá cả một số mặt hàng rất khó đoán định. Một số yếu tố tác động bất lợi đến tình hình giá cả như nhóm mặt hàng nhiên liệu, xăng dầu diễn biến hết sức phức tạp, có yếu tố tăng, có giảm nhưng diễn biến rất bất thường.
Bên cạnh đó, 6 tháng cuối năm cũng là thời điểm Chính phủ triển khai nhiều gói hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, cũng dễ dẫn tới đẩy lạm phát tăng lên. Các chuỗi cung ứng bị đứt gãy chưa được kết nối lại sẽ là một yếu tố tiếp tục làm cho chi phí vận chuyển logistics vẫn đứng ở mức cao, nên giá cả hàng hoá, nguyên vật liệu, hàng tiêu dùng thiết yếu chưa thể giảm giá theo mong muốn ngay được.
Các chuyên gia cũng cho rằng: từ nay tới cuối năm, các bộ, ngành cần theo dõi sát diễn biến giá cả cung cầu các mặt hàng thiết yếu; không tăng giá đồng thời các mặt hàng trong bối cảnh hiện nay. Việt Nam cần điều hành tốt giá một số mặt hàng sắt thép, xăng dầu, dịch vụ hàng không, dịch vụ y tế, đất đai, bất động sản; cần chuẩn bị nguồn hàng dự trữ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng, tránh tình trạng khan hiếm đẩy giá tăng đột biến.
Chính phủ cần tập trung điều hành chính sách tiền tệ, lãi suất, tỷ giá linh hoạt, thận trọng, phù hợp với diễn biến thị trường trong nước và quốc tế, phối hợp hài hòa với chính sách tài khóa và các chính sách vĩ mô khác, nhằm kiểm soát lạm phát, hỗ trợ sản xuất kinh doanh và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.