Cháy không thể chỉ bắt nguồn từ lửa

Trong những ngày qua không chỉ Bình Dương mà người dân cả nước vẫn chưa hết bàng hoàng trước 32 sinh mạng bị cướp đi từ vụ cháy quán karaoke ở phường An Phú, TP. Thuận An (tỉnh Bình Dương). Nỗi đau mang tên An Phú không chỉ dừng lại ở sự mất mát, thương đau của mấy chục gia đình, mà một lần nữa lại nhắc nhớ về cả những vết thương vẫn âm thầm rỉ máu không thể lành do hoả hoạn gây ra của hàng ngàn, vạn gia đình.

Trong giai đoạn 2015-2019, cả nước đã xảy ra 17.844 vụ cháy, làm 433 người chết, 960 người bị thương, thiêu hủy tài sản trị giá gần 8.000 tỷ đồng, thiệt hại gần 9.600ha rừng. Hậu quả từ những vụ cháy kinh hoàng hết sức thương tâm, có những vụ đã cướp đi sinh mạng của 60 con người như vụ cháy tòa nhà Trung tâm thương mại quốc tế (ITC), TP Hồ Chí Minh, vào tháng 10 năm 2002.

Đáng lo ngại hơn, con số này chưa bao giờ dừng lại, theo thống kê mới nhất cho thấy trong 6 tháng đầu năm 2022, cả nước xảy ra 848 vụ cháy, làm chết 41 người, bị thương 42 người; thiệt hại tài sản ước tính sơ bộ khoảng 415 tỷ đồng và gần 41ha rừng. So với cùng kỳ năm 2021, thiệt hại về tài sản tăng gần 130 tỷ đồng. Trong đó, liên tục có các vụ cháy gây thiệt hại về người: Rạng sáng 21/4/2022, vụ cháy nhà gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng đã xảy ra tại phường Kim Liên, quận Đống Đa, Hà Nội, khiến 5 người tử vong. Ngày 19/6/2022, 3 người tử vong, 1 người bị thương khi tham gia xử lý cháy lò hút bụi tại một công ty tại Khu công nghiệp Sóng Thần 1, thành phố Dĩ An… Bà hoả không chỉ cướp đi tính mạng của nạn nhân, mà ngay cả những cán bộ, chiến sỹ khi làm nhiệm vụ cứu hộ cũng đã phải hi sinh thân mình như 3 đồng chí trong vụ cháy quán karaoke ở đường Quan Hoa, quận Cầu Giấy, Hà Nội vào ngày 1/8/2022.

Chỉ mới cách đây 2 ngày (10/9), khi mà 32 nạn nhân chết cháy ở Bình Dương còn đang khiến cả nước bàng hoàng, thì cháy lại tiếp tục xảy ra tại một xưởng chăn ga, gối đệm thuộc xã Thanh Văn, huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội làm 3 ngươi tử vong.

Không gì có thể tả hết cảm giác đau lòng và bất lực của nhiều người khi nghe đến hậu quả của những vụ cháy. Nhưng tuyệt vọng hơn là tình trạng xảy ra các vụ hoả hoạn không hề dừng lại hay được cải thiện nhiều, những con số biết nói cứ không ngừng tăng tỷ lệ thuận với những thiệt hại về người và tài sản.

Đáng buồn hơn nữa là thực tế này xảy ra như một hệ luỵ tất yếu mà không phải khó lường.

Bởi lẽ lửa khi là thiên tai mới là hiểm hoạ khó lường. Lửa đôi khi giống như một hung thần trong chớp mắt có thể thiêu rụi mọi thứ, song trong hầu hết các trường hợp, thì con người chúng ta lại mới là chủ thể và lửa chỉ là một công cụ, một tác nhân mà thôi.

Bằng chứng là sau mỗi vụ cháy chúng ta đều tìm ra nguyên nhân rõ ràng để quy trách nhiệm, rút kinh nghiệm và phòng tránh. Cụ thể, các nguyên nhân gây ra cháy thường xuất phát từ sự cố hệ thống, thiết bị điện; sơ suất, bất cẩn khi sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt; vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy…

Nguy hại hơn còn có cả nguyên nhân bắt nguồn từ việc một số cơ quan có trách nhiệm lơ là trong quản lý, thiếu kiểm tra, giám sát các cá nhân, tổ chức thực hiện quy định về phòng, chống cháy nổ, hoặc làm theo kiểu đối phó hình thức. Thế mới có câu chuyện quán Karaoke An Phú (Bình Dương) thông tin của cơ quan chức năng thì khẳng định quán có đầy đủ hồ sơ, thủ tục pháp lý, trong đó có cả giấy chứng nhận thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy chữa cháy do Sở cảnh sát Phòng cháy chữa cháy tỉnh Bình Dương cấp tháng 2/2017. Ngoài ra, lực lượng chức năng kiểm tra an toàn về phòng cháy chữa cháy cũng đã có biên bản kiểm tra về an toàn phòng cháy chữa cháy của cơ sở này các năm 2019, 2020, 2022. Thế nhưng, một cơ sở được chứng nhận đảm bảo an toàn phòng cháy chữa gần như không thiếu thứ giấy tờ gì đó khi xảy ra hỏa hoạn, mà các nạn nhân lại không thể nhanh chóng thoát hiểm được.

Thế mới nói cháy không chỉ tử lửa mà cháy nhiều khi từ ý thức của con người, từ lối suy nghĩ giản đơn một cách ấu trĩ đến thói quen, hành vi bất cẩn, vô trách nhiệm; thậm chí từ cả nhưng lợi lộc trước mắt mà nhiều người đã vô tình đánh đổi cả mạng sống của đồng loại.

Và những nỗi đau “An Phú” sẽ còn tiếp tục mãi nếu như chúng ta cứ đề ra chủ trương mà thực hiện thiếu hiện quả, có đầu tư mà để xảy ra trục lợi, có chế tài mà xử lý không nghiêm. Mãi cứ “đánh trống bỏ dùi” để đến khi xảy ra chuyện “mất bò” rồi “mới lo làm chuồng”, lại “đồng loạt ra quân” mở chiến dịch rồi lại qua đi khi mọi chuyện tạm lắng. Cứ như thế, cháy lại cứ vẫn hoàn cháy, ngọn lửa lại bùng lên bất cứ khi nào với những nỗi thương đau nhức nhối khôn nguôi.