Chấn chỉnh tranh chấp quỹ bảo trì chung cư

Chỉ thị được ban hành khi thực tế có nhiều tranh chấp, đơn thư khiếu nại kéo dài, nhiều khu chung cư người dân phản ứng quyết liệt với chủ đầu tư, căng băng rôn tại các nhà chung cư, các cơ quan quản lý nhà nước và các cấp chính quyền tạo ra dư luận xấu, làm ảnh hưởng đến an ninh trật tự của địa phương.   

Theo Bộ Xây dựng điều này xuất phát từ việc nhiều chủ đầu tư, ban quản trị (BQT) nhà chung cư quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư (viết tắt là kinh phí bảo trì) không chấp hành hoặc chấp hành nhưng không đầy đủ theo quy định.

Vấn đề phí bảo trì gây nhiều tranh chấp, đơn thư khiếu nại kéo dài tại nhiều chung cư tạo ra dư luận xấu, làm ảnh hưởng đến an ninh trật tự

Từ thực tế trên, lần đầu tiên vấn đề phí bảo trì chung cư đã được đưa vào kế hoạch thanh tra của Bộ Xây dựng. Đầu năm 2021, Bộ Xây dựng đã chỉ đạo Thanh tra Bộ tập trung thanh tra đối với nhiều chủ đầu tư và ban quản trị nhà chung cư xảy ra tranh chấp gay gắt, có biểu hiện không chấp hành các quy định của pháp luật về nhà ở, đặc biệt là công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì tại một số địa phương.

Kết thúc đợt thanh tra, Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng đã ban hành 18 kết luận thanh tra đối với 18 chủ đầu tư và 17 ban quản trị tại 24 nhà chung cư/cụm nhà chung cư, đã buộc 12/18 chủ đầu tư phải gửi vào tài khoản kinh phí bảo trì theo quy định và quyết toán để chuyển ngay cho ban quản trị nhà chung cư với tổng số kinh phí bảo trì gần 345 tỷ đồng, buộc 5/18 chủ đầu tư trả lại 2.080 m2 diện tích lấn chiếm về cho cư dân (có giá trị khoảng 62,40 tỷ đồng), đã xử phạt vi phạm hành chính 08/18 chủ đầu tư, tổng số tiền là 1,03 tỷ đồng.

Ghi nhận thời gian qua, vấn đề quỹ bảo trì chung cư là một trong những tranh chấp dai dẳng tại nhiều dự án từ bình dân đến cao cấp. Bộ Xây dựng cho biết có 7 nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng tranh chấp, đơn thư khiếu nại gay gắt, kéo dài. Trong đó, về phía chủ đầu tư đã tự ý thay đổi công năng, mục đích sử dụng, lấn chiếm, sử dụng các phần thuộc sở hữu chung, chậm tổ chức hoặc tổ chức hội nghị nhà chung cư lần đầu không thành công nhưng không có văn bản đề nghị UBND cấp xã tổ chức, chủ đầu tư không bàn giao, chậm bàn giao hoặc bàn giao không đầy đủ hồ sơ nhà chung cư cho BQT.

Bên cạnh đó, còn có nguyên nhân do chủ đầu tư và BQT không thống nhất được các phần diện tích, nhất là phần diện tích mà chủ đầu tư giữ lại, thiết bị thuộc sở hữu chung của nhà chung cư theo quy định của Luật Nhà ở; chủ đầu tư và BQT chưa quyết toán số liệu (gốc và lãi) kinh phí bảo trì nhưng chủ đầu tư đã bàn giao và BQT đã nhận số tiền kinh phí bảo trì.

Ngoài ra còn xuất phát từ chính cơ quan quản lý, một số chính quyền cấp xã, cấp huyện xử lý chưa triệt để nhiều kiến nghị, tranh chấp tại nhà chung cư của địa phương mình.

Đề nghị công an vào cuộc, xử nghiêm chủ đầu tư

Từ thực tế trên, Chỉ thị của Bộ Xây dựng đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo cơ quan chức năng phối hợp cơ quan công an trên địa bàn để xử lý đối với các trường hợp có dấu hiệu vi phạm hình sự trong quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì theo quy định.

Đồng thời, kiên quyết chỉ đạo cưỡng chế và xử lý nghiêm chủ đầu tư không bàn giao kinh phí bảo trì cho ban quản trị theo quy định tại khoản 7 Điều 1 Nghị định 30/2021.

Suốt 7 năm qua, cư dân chung cư Hòa Bình Green City (505 Minh Khai, Hai Bà Trưng, Hà Nội) nhiều lần căng băng rôn yêu cầu chủ đầu tư trả sổ hồng, "tố" chủ đầu tư chiếm dụng quỹ bảo trì. Tháng 7/2021, UBND quận Hai Bà Trưng yêu cầu chủ đầu tư bàn giao ngay toàn bộ kinh phí bảo trì khu chung cư cho BQT

Cùng với đó, UBND các địa phương chỉ đạo Sở Xây dựng tăng cường thanh tra công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì các nhà chung cư. Khi phát hiện tổ chức, cá nhân có dấu hiệu tội phạm về quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì thì chuyển cơ quan điều tra theo quy định.

Chỉ đạo UBND cấp huyện khẩn trương kiểm tra và ban hành Quyết định công nhận hoặc ủy quyền cho UBND cấp xã nơi có nhà chung cư kiểm tra hồ sơ và ban hành Quyết định công nhận ban quản trị nhà chung cư theo quy định khi nhận được đầy đủ hồ sơ đề nghị của ban quản trị chung cư.

Đối với chủ đầu tư, chỉ thị nêu rõ nghiêm cấm các hành vi được quy định tại khoản 5, khoản 6 Điều 6 Luật Nhà ở năm 2014 như chiếm dụng diện tích nhà ở trái pháp luật; lấn chiếm không gian và các phần thuộc sở hữu chung hoặc của các chủ sở hữu khác dưới mọi hình thức; tự ý thay đổi kết cấu chịu lực hoặc thay đổi thiết kế phần sở hữu riêng trong nhà chung cư…

Đối với BQT cần chú trọng việc nhận bàn giao, lưu trữ, quản lý hồ sơ nhà chung cư từ chủ đầu tư; chuẩn bị các nội dung và tổ chức họp hội nghị nhà chung cư; không được kích động người khác gây mất trật tự, an ninh tại khu vực nhà chung cư; đề nghị cơ quan có thẩm quyền giải quyết khi chủ đầu tư không bàn giao hồ sơ nhà chung cư, không bàn giao kinh phí bảo trì theo quy định.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng cũng giao Thanh tra Bộ khi phát hiện tổ chức, cá nhân có dấu hiệu của tội phạm về quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì thì chuyển cơ quan điều tra theo quy định.