Chấm điểm lễ hội: Nên để lại cho nhiệm kỳ sau

Đó là quản lý và xây dựng kế hoạch; quán triệt văn bản chỉ đạo và hướng dẫn nghiệp vụ; thực hiện nếp sống văn minh trong lễ hội; đảm bảo môi trường an toàn tổ chức lễ hội với cả chục hạng mục cụ thể.

Theo đề xuất sẽ có 3 “giám khảo” tham gia chấm điểm các lễ hội gồm địa phương, báo chí và cơ quan quản lý văn hóa. Thang điểm tối đa cho mỗi lần chấm là 100 điểm. Các thang điểm sẽ phân thành 4 mức. Mức hoàn thành xuất sắc: 95 - 100 điểm. Mức hoàn thành tốt: 85 - 94 điểm. Mức hoàn thành: 51 - 84 điểm. Chưa hoàn thành: dưới 50 điểm.

Nghe đã thấy rắc rối phiền toái. Trước hết, không thấy quy định tiêu chí quy mô lễ hội như thế nào sẽ được chấm điểm. Hiện nay ở nước ta đang có khoảng 8000 lễ hội ở cả 5 cấp hành chính từ thôn làng, xã, huyện, tỉnh đến quốc gia. Đừng ai nghĩ rằng hội làng là nhỏ mà không cần quan tâm.

Xưa nay “chấm lễ hội” là việc của Thanh tra văn hóa. Tuy nhiên, do chưa có một bộ tiêu chí cụ thể nên chỉ nhận xét đánh giá chung chung, giờ đây mọi thứ cụ thể hơn. Nay người ta  đưa cả tiêu chí nhà vệ sinh hợp chuẩn, thùng rác, gom rác, xử lý rác thải, nước thải đúng quy định thành tiêu chí để chấm thì cũng tốt. Nhưng với 21 tiêu chí chấm điểm, việc đánh giá này không khác gì chấm để... mà chấm bởi toàn bộ các hành vi này, lễ hội sẽ chỉ bị trừ 5 điểm cho việc không bảo đảm trang nghiêm, thành kính, bị trừ thêm 10 điểm vệ sinh, trừ thêm 5 điểm gian lận thương mại. Tổng cộng, lễ hội đó vẫn được 80 điểm, đạt loại hoàn thành nhiệm vụ. Bạn đọc lưu ý, cho địa phương tự chấm sẽ chạy theo thành tích, điểm làm sao chuẩn?

Rồi việc để Bộ chấm thì lấy đâu ra cán bộ của Bộ để đi hết mấy trăm lễ hội, nếu cũng “cưỡi ngựa xem hoa” thì chấm thế nào? Giả dụ có lễ hội đạt điểm thấp thì Bộ có cấm được không? Chắc là không thể bởi đây là hội của dân được “xã hội hóa” lâu rồi ai dám cấm?

Còn việc “mời” nhà báo chấm lại càng không khả thi. Một tờ báo chỉ có một, hai người theo dõi mảng văn hóa, làm tin khai mạc có lãnh đạo cấp cao đến là hoàn thành nhiệm vụ, hơi sức đâu, thời gian đâu mà đánh đu với ban giam khảo để đi chấm. Có thể lưu ý quý Bộ, không có nhà báo nào thích đi chấm điểm lễ hội đâu!

GS Ngô Đức Thịnh - chuyên gia văn hóa dân gian cho rằng: đây là cách đánh giá cái ngọn. Vấn đề hiện nay phải xem lễ hội yếu ở chỗ nào. Cái yếu là ở nhận thức của người quản lý lễ hội và vai trò người dân trong lễ hội.

Phàm là hoạt động văn hóa thì khen, chê thưởng phạt phải có văn hóa, để mọi người tâm phục khẩu phục. Mọi đánh giá cần có quy trình, đúng căn cứ quy định nhà nước. Đúng là nhiều tình huống bức xúc thật, nhưng không phải cứ chấm điểm mới được. Đề nghị quý Bộ VH-TT&DL nên xem lại đề xuất này. Sao không để lại cho nhiệm kỳ sau?