Trường hợp người chết không để lại di chúc định đoạt tài sản của mình cho người khác thì việc thừa kế sẽ được thực hiện chia theo quy định của pháp luật. Chi tiết tại Điều 651 Bộ luật Dân sự năm 2015 có quy định các hàng thừa kế theo pháp luật.
Chi tiết quy định các hàng thừa kế theo pháp luật như sau:
- Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
- Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
- Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
Người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau. Người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế khi không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Nếu một người có sổ tiết kiệm gửi trong ngân hàng đột ngột qua đời mà người thân không biết về sổ tiết kiệm đó, số tiền trong sổ không tự động mất đi. Các đồng thừa kế của người đã mất có thể đến các ngân hàng nhờ xác minh xem người đó có mở sổ tiết kiệm hay không.
Để xác minh, người được hưởng thừa kế gửi giấy chứng tử của người chết, giấy tờ tùy thân (để chứng minh quan hệ thừa kế) và kèm theo đơn yêu cầu nhờ phối hợp kiểm tra, xác minh đến từng ngân hàng nơi mà người chết có thể đã mở sổ tiết kiệm.
Sau khi xác minh, nếu người chết có sổ tiết kiệm gửi tại ngân hàng thì các đồng thừa kế làm thủ tục khai nhận, phân chia di sản thừa kế theo quy định của pháp luật.
Để rút tiền tiết kiệm của người chết, cần thực hiện như sau:
Bước 1: Phân chia thừa kế sổ tiết kiệm
Để được chia thừa kế sổ tiết kiệm, người thừa kế thực hiện theo thủ tục khai nhận di sản hoặc phân chia di sản thừa kế tại Văn phòng/Phòng công chứng. Các giấy tờ, tài liệu cần chuẩn bị bao gồm:
- Phiếu yêu cầu công chứng
- Giấy chứng tử của người chết.
- Sổ tiết kiệm.
- Di chúc (nếu có di chúc).
- Giấy tờ tùy thân để chứng minh quan hệ thừa kế như: Chứng minh nhân dân; Căn cước công dân; Hộ chiếu của người lập và người nhận; Sổ hộ khẩu; Xác nhận tình trạng hôn nhân; Đăng ký kết hôn.
Sau khi nộp hồ sơ, trình bày tình huống, công chứng viên giải thích quyền, nghĩa vụ của các người thừa kế và niêm yết thông báo khai nhận/thỏa thuận phân chia thừa kế tại Ủy ban nhân dân xã/phường/thị trấn trong thời gian 15 ngày.
Sau thời gian trên nếu không có khiếu nại, tố cáo gì thì Văn phòng công chứng sẽ tiến hành công chứng văn bản về thừa kế.
Bước 2: Đến ngân hàng rút sổ tiết kiệm
Sau khi có được văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế/văn bản khai nhận di sản thừa kế, những người thừa kế mang theo sổ tiết kiệm, giấy tờ tùy thân cùng văn bản thừa kế (đã được công chứng) đến ngân hàng nơi người chết gửi sổ tiết kiệm để được rút tiền và nhận tiền.
Khi xuất trình đầy đủ các giấy tờ, người thừa kế ký nhận số tiền do người chết để lại. Các đồng thừa kế có thể cùng nhau đến ngân hàng nhận tiền hoặc ủy quyền cho một người trong số đồng thừa kế để đại diện đến ngân hàng nhận tiền.