Bị “xù” tiền khi tham gia chơi họ, khởi kiện ra tòa có đòi được không?

Hỏi: Năm 2019, bà Viện có dựng họ. Tháng đầu chúng tôi đóng 3.000.000đ; tháng thứ hai đóng 2.500.000đ. Tháng đầu bà Viện lấy đủ 3.000.00đ, còn chị em lấy tháng thứ hai 2.500.000đ đóng đủ 3.000.000đ. Đến tháng 3 năm 2020, bà Viện gom hết số tiền thu của chị em, không trả tiền các tháng tiếp theo và đến lượt chúng tôi lấy bà Viện không trả. Đến ngày 23/3/2020, bà Viện công bố cho toàn thể các chị em là vỡ nợ không có khả năng chi trả và khất chị em sẽ trả dần theo hàng tháng không trả lãi mà chỉ trả gốc. Tuy nhiên, bà Viện không trả, nhiều lần chúng tôi gọi điện không nghe, nhắn tin không trả lời. Chúng tôi đã làm đơn ra công an địa phương nhưng công an địa phương cho rằng việc chơi họ là tự nguyện và chỉ mang tính chất dân sự. Sau đó công an xã có báo cáo gửi công an huyện và chuyển hồ sơ vụ việc đến Tòa án nhân dân huyện để giải quyết theo thẩm quyền. Xin hỏi chúng tôi phải làm sao để đòi lại được tiền? Nếu khởi kiện ra tòa thì thủ tục như thế nào. Xin cảm ơn.

Nguyễn Thị Nhẫn, xã Lạc Đạo, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên

Trả lời: Hụi, họ, biêu, phường là một trong những hình thức tương trợ lẫn nhau giữa những người tham gia nhằm mục đích phát triển kinh tế. Hình thức này được ghi nhận và quy định cụ thể trong Nghị định số 19/2019/NĐ-CP ban hành ngày 19/02/2019.

Tuy nhiên, thực tế hiện nay có nhiều cá nhân đã biến tướng hình thức hợp tác kinh doanh tốt đẹp này trở thành công cụ nhằm mục đích chiếm đoạt bất hợp pháp tài sản của người khác.

Theo như nội dung đơn các hộ dân cung cấp, bà Viện dựng họ, thu tiền của các hộ dân rồi sau đó tuyên bố phá sản, không có khả năng trả nợ. Nội dung kết luận của Công an xã Lạc Đạo “xét thấy việc tham gia chơi họ là hoàn toàn tự nguyện, bà Viện vẫn đang có mặt tại nơi cư trú và cam kết sẽ trả nợ dần... mang tính chất dân sự” là đúng. Tuy nhiên, chưa đầy đủ. Cụ thể, trong trường hợp việc chơi họ là hoàn toàn tự nguyện, ngay tình nhưng sau khi nhận được tài sản của các thành viên, bà Viện sử dụng số tài sản đó vào mục đích bất hợp pháp (như đánh bạc, buôn bán hàng cấm...) dẫn tới không có khả năng trả nợ thì đây chính là hành vi vi phạm pháp luật hình sự. Hoặc trong trường hợp bà Viện có đủ khả năng tài chính để trả lại tài sản cho các thành viên nhưng lại cố tình không trả thì đây cũng là hành vi vi phạm pháp luật hình sự.

Do đó, Công an xã Lạc Đạo, huyện Văn Lâm cần phải xác minh thông tin tố giác của người dân một cách toàn diện hơn trước khi đưa ra kết luận giải quyết đơn.

Trường hợp sau khi xác minh đầy đủ mà sự việc thuộc lĩnh vực dân sự thì các hộ dân phải làm đơn khởi kiện gửi tới Tòa án nơi bị đơn cư trú, kèm theo đơn khởi kiện là bản sao công chứng CMND, sổ hộ khẩu của bản thân kèm các giấy tờ chứng minh nội dung góp họ được nêu trong đơn. Các hộ dân lưu ý là mỗi hộ làm một đơn khởi kiện riêng biệt, do nhiều Tòa án không nhận đơn khởi kiện tập thể để tránh gây mất an ninh trật tự.

Đây cũng là một bài học cảnh tỉnh cho các cá nhân khác về việc thận trọng trong hợp tác kinh doanh. Tránh việc mất tiền không đáng có.