Bị kiện ra tòa vì không trả được nợ phải làm thế nào?

Năm 2013, tôi có vay tiền một người quen với lãi suất 9% một tháng, số tiền vay là 215 triệu đồng. Trong thời gian đó, tôi không có khả năng trả, tôi xin trả góp mỗi tháng 5 triệu đồng, thời gian góp được 2 năm khoảng 140 triệu đồng, còn lại do điều kiện kinh tế khó khăn tôi không góp đủ 5 triệu đồng như đã hứa nên tôi xin góp mỗi tháng 2 triệu đồng. Tuy nhiên người này không chịu, đòi tiền lãi, hiện nay tôi góp khoảng 190 triệu đồng còn khoảng 35 triệu đồng nữa, nhưng do tôi có con nhỏ góp chưa đủ, xin ngưng vài tháng nhưng họ không chịu đòi kiện tôi ra tòa, xin nhờ luật sư giúp tôi cách trả như thế nào để không bị kiện ra tòa, tôi phải làm như thế nào trong tình cảnh này?

Độc giả Lưu Thị Mỹ Loan.

Luật sư Trương Anh Tú

Trả lời: Dựa trên những thông tin mà bạn đã nêu, chúng tôi tư vấn những quy định của pháp luật về vấn đề mà bạn đang thắc mắc như sau:

Theo qui định của pháp luật tại khoản 1 Điều 476 Bộ luật Dân sự 2005, có quy định về lãi suất vay như sau: “Lãi suất vay do các bên thoả thuận nhưng không được vượt quá 150% của lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố đối với loại cho vay tương ứng”.

Theo Quyết định 2868/QĐ-NHNN 29/11/2010 của Ngân hàng Nhà nước, kể từ ngày 01/12/2010, lãi suất cơ bản là 9%/năm.

Như vậy, lãi suất do các bên thỏa thuận sẽ không được vượt quá: 9% x 150% = 13,5%/năm. Lãi suất cho vay tối đa trung bình một tháng sẽ là: 13,5:12 = 1,125%/tháng. Do đó, bạn và phía bên cho vay thỏa thuận lãi suất 9%/tháng đã vượt quá mức lãi suất tối đa mà pháp luật cho phép là vi phạm pháp luật.

Về tội cho vay nặng lãi theo quy định của Bộ luật hình sự, tại Điều 163 có quy định như sau: 

“1. Người nào cho vay với mức lãi suất cao hơn mức lãi suất cao nhất mà pháp luật quy định từ mười lần trở lên có tính chất chuyên bóc lột, thì bị phạt tiền từ một lần đến mười lần số tiền lãi hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến một năm.

2. Phạm tội thu lợi bất chính lớn thì bị phạt tù từ sáu tháng đến ba năm.

3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ một lần đến năm lần số lợi bất chính, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ một năm đến năm năm”.

Lãi suất vay của bạn hiện gấp lãi suất cao nhất mà pháp luật quy định là: 9%: 1,125% = 8(lần). 

Như vậy, chỉ khi mức lãi suất cao hơn lãi suất cao nhất pháp luật quy định 10 lần trở lên thì mới cấu thành tội cho vay nặng lãi theo pháp luật hình sự. Hiện lãi suất bạn đang vay chỉ gấp lãi suất cao nhất mà pháp luật quy định 8 lần, cho nên phía cho vay không cấu thành tội cho vay nặng lãi theo quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, trong trường hợp bạn không trả được nợ và phía bên cho vay khởi kiện ra Tòa án thì pháp luật chỉ bảo vệ quyền lợi của bên cho vay trong phạm vi lãi suất mà pháp luật cho phép. Phần vượt quá lãi suất sẽ không được pháp luật bảo vệ.

Do đó, trong hoàn cảnh cụ thể của mình đang nuôi con nhỏ, bạn nên thương lượng với bên cho vay về thời hạn trả nợ cho số tiền 35 triệu đồng còn lại. Về phần tiền lãi phát sinh bạn có thể thỏa thuận với bên cho vay không vượt quá 13,5%/năm theo qui định của pháp luật hiện hành.

(Bạn đọc có những băn khoăn hay thắc mắc về pháp lý, xin hãy gửi câu hỏi về địa chỉ conglydientu@congly.com.vn để được các chuyên gia tư vấn pháp luật giải đáp trong thời gian sớm nhất).