Bến xe khách Thượng Lý Hải Phòng: Đìu hiu vắng khách vì bị... "đem con bỏ chợ"

Từ chủ trương đúng đắn

Thực hiện chủ trương xã hội hóa đầu tư, khai thác các bến xe của Thủ tướng Chính phủ, sau khi có thông báo quy hoạch chi tiết Khu vực dải trung tâm thành phố đến năm 2025 thì Hải Phòng sẽ đầu tư cải tạo, nâng cấp một số hạng mục để chỉnh trang đô thị, giảm ùn tắc giao thông, trong đó có việc di chuyển Bến xe Tam Bạc (BX Tam Bạc) ra ngoài trung tâm thành phố.

Từ năm 2011, UBND TP. Hải Phòng đã khuyến khích, kêu gọi các nhà đầu tư tham gia dự án xây dựng bến xe mới thay thế cho BX Tam Bạc. Trải qua rất nhiều cuộc họp và nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, ngày 24/01/2014 UBND TP. Hải Phòng có Quyết định số 332/QĐ-UBND phê duyệt quy hoạch tổng thể mặt bằng tỷ lệ 1/500 bến xe khách liên tỉnh giao cho Công ty CP Đầu tư và Phát triển Kim khí Hải Phòng (Cty Kim khí ) làm chủ đầu tư.

Trước đó, ngày 14/10/2013, UBND TP. Hải Phòng có Văn bản số 7517/UBND-GT khẳng định: “Thành phố rất cần một bến xe thay thế ngay BX Tam Bạc. Khu đất số 52 đường Hà Nội, phường Sở Dầu rất thuận tiện do gần trung tâm thành phố, kết nối giao thông tốt, đảm bảo cả về an toàn giao thông và trật tự đô thị; mặt khác, do mặt bằng có sẵn nên có thể đầu tư xây dựng nhanh, đáp ứng yêu cầu di chuyển BX Tam Bạc trong đầu năm 2014”. UBND thành phố Hải Phòng đã giao cho Sở Xây dựng, Sở GTVT và Cty Kim khí cùng phối hợp triển khai thực hiện.

Theo đó, Cty Kim khí đã đầu tư hơn 50 tỷ đồng xây dựng BX khách Thượng Lý với diện tích 10.896m², đạt quy chuẩn bến xe khách loại II tại số 52 đường Hà Nội, phường Sở Dầu, quận Hồng Bàng, TP. Hải Phòng, di chuyển BX Tam Bạc không còn phù hợp.

Ngày 07/05/2015, BX khách Thượng Lý được khánh thành với quy mô rộng gấp 4 lần BX Tam Bạc, cơ sở vật chất mới, đầy đủ, trang thiết bị hiện đại theo đúng tiêu chuẩn bến xe khách liên tỉnh loại II.

Cơ sở hạ tầng mới, đầy đủ tiện nghi của BX Thượng Lý

Ngày 13/5/2015, Sở Giao thông Vận tải Hải Phòng (Sở GTVT) có Báo cáo hỏa tốc số 48/BC-SGTVT gửi UBND TP. Hải Phòng về phương án đóng cửa BX Tam Bạc và điều chuyển hoạt động các tuyến vận tải về BX khách Thượng Lý. Theo đó, “toàn bộ 106 chuyến/ngày của 63 phương tiện chạy từ BX Tam Bạc đi Hà Nội sẽ được điều chuyển sang hoạt động tại BX Thượng Lý. Mặt khác, các BX Niệm Nghĩa, Cầu Rào đang có các tuyến đi Hà Nội với số lượng xe lớn, tần suất cao, do vậy không xem xét chuyển hoạt động về các BX Cầu Rào, Niệm Nghĩa nhằm giữ ổn định hoạt động, không gây phức tạp về an ninh trật tự”. UBND TP. Hải Phòng cũng đã có Công văn số 664/VP-GT ngày 19/05/2016 chấp thuận phướng án trên của Sở GTVT.

Ngày 21/5/2015, Sở GTVT tiếp tục có Thông báo số 347/TB-SGTVT về việc đóng cửa BX Tam Bạc và yêu cầu các đơn vị vận tải thực hiện nghiêm túc phương án điều chuyển hoạt động các tuyến theo chỉ đạo của UBND TP. Hải Phòng. Thông báo tái khẳng định: “Các tuyến vận tải từ BX Tam Bạc đi các bến Hà Nội có tổng 106 chuyến/ngày được điều chuyển đến BX khách liên tỉnh Thượng Lý”.

“Ngã ngửa” vì bị “đem con bỏ chợ”

Bất ngờ, ngày 5/6/2015, Sở GTVT ban hành Văn bản số 955/SGTVT-VT đảo ngược chủ trương, trong đó có đoạn: “Ngày 4/6/2015, tập thể lãnh đạo UBND thành phố họp với các ngành, đơn vị liên quan và kết luận cho phép các doanh nghiệp hoạt động vận tải tại BX Tam Bạc tuyến Hải Phòng - Hà Nội được lựa chọn các bến xe của Công ty TNHH MTV Bến xe Hải Phòng (Cty Bến xe Hải Phòng) và BX khách Thượng Lý của Công ty CP Đầu tư và Phát triển kim khi Hải Phòng thời gian thực hiện tạm thời đến 31/12/2015, sau đó sẽ nghiên cứu sắp xếp lại cho phù hợp với điều kiện thực tế.

Sở GTVT yêu cầu Cty Bến xe Hải Phòng triển khai và tổ chức họp cho các doanh nghiệp lựa chọn bến và sớm báo cáo Sở GTVT để hoàn thiện các thủ tục cần thiết theo quy định”. Văn bản số 955/SGTVT-VT nêu trên rất “khó hiểu” thay đổi hoàn toàn quan điểm, chính sách trước đó của thành phố Hải Phòng. Đây là một sự áp đặt đặc quyền, các doanh nghiệp không có sự lựa chọn thực sự. Quyết định này đã “phớt lờ” quyền lợi chính đáng của chủ đầu tư BX khách Thượng Lý, đẩy doanh nghiệp vào cảnh lao đao.

Được biết, Công ty TNHH Vận tải Bus Hải Phòng (Cty Bus Hải Phòng) cũng có đơn khẩn cấp gửi các cơ quan Trung ương và thành phố Hải Phòng nêu rõ: “Việc đưa thêm các chuyến xe từ Tam Bạc về Niệm Nghĩa nâng tổng số xe Hải Phòng đi Hà Nội lên 207 chuyến/ngày, lưu luợng bình quân 4,6 phút/chuyến, hành trình chạy xe trùng chập trên 95%, gây ùn tắc giao thông nghiêm trọng trong nội đô”. Theo đơn, Cty Bus Hải Phòng cho rằng: Văn bản số 955/SGTVT-VT đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho hoạt động kinh doanh của BX Thượng Lý và là một sự lãng phí về đầu tư vô cùng lớn cho doanh nghiệp và xã hội. Từ đó, làm giảm niềm tin của nhân dân và doanh nghiệp về chủ trương khuyến khích đầu tư xã hội hóa của Nhà nước và thành phố Hải Phòng.

Trả lời kiến nghị trên, ngày 17/06/2015, Bộ GTVT đã có Văn bản số 7744/BGTVT-VT gửi UBND TP. Hải Phòng, trong đó đề nghị thành phố “sớm quan tâm giải quyết các kiến nghị để ổn định tình hình trật tự vận tải trên địa bàn”, đồng thời “đảm bảo thực hiện tốt chủ trương của Chính phủ trong việc thu hút xã hội hóa đầu tư và khai thác các bến xe”.

Ngày 24/6/2015, Văn phòng Chính phủ đã có Công văn số 4794/VPCP-TTĐT truyền đạt ý kiến chỉ đạo của đồng chí Nguyễn Xuân Phúc (khi đó là Phó TT Chính phủ) nội dung: “UBND TP. Hải Phòng kiểm tra, làm rõ nội dung phản ánh; làm rõ đúng, sai, có biện pháp xử lý phù hợp, bảo đảm quyền và lợi ích của người dân, doanh nghiệp, báo cao Thủ tướng Chính phủ kết quả trước ngày 30/6/2015”.

Bến luôn trong cảnh "ngóng chờ xe" 

Chủ đầu tư quá phụ thuộc vào chủ trương?

Ngày 29/06/2015, UBND TP. Hải Phòng đã có Báo cáo số 126/BC-UBND gửi Thủ tướng Chính phủ  giải trình việc không điều hết các tuyến xe từ BX Tam Bạc về BX khách Thượng Lý, báo cáo lý giải: “Khi triển khai thực hiện, do thời gian gấp, các doanh nghiệp không đủ thời gian chuẩn bị nên sẽ tác động đến hoạt động kinh doanh của các đơn vị”. Công văn nêu ra nhiều tồn tại và cho rằng: “Do BX Thượng Lý mới nên chưa thể hình thành ngay thói quen đi lại của hành khách, cần có thêm thời gian chuẩn bị các điều kiện cần thiết về quản lý, vận hành, tạo dựng thương hiệu…”. UBND TP. Hải Phòng cũng đã nêu ra hướng giải quyết: “Thời gian tới, thành phố sẽ chỉ đạo Sở GTVT tiếp tục vận động các doanh nghiệp để điều chuyển thêm một số tuyến vận tải khách về BX Thượng Lý, đảm bảo bến xe này hoạt động ổn định”.

Ông Lưu Thành Đông, Tổng giám đốc Cty Kim khí cho biết: “Mỗi ngày, có khoảng 60 lượt xe xuất bến, lưu lượng vận tải qua bến mới chỉ đạt 1/10 công suất, doanh thu bằng 1/10 so với phương án đầu tư. Hiện, ngân hàng đang siết nợ, yêu cầu xử lý tài sản thế chấp do bến xe không đủ doanh thu, bến có nguy cơ phải đóng cửa phá sản. Cty Kim khí đã liên tục có đơn kiến nghị gửi UBND TP. Hải Phòng đề nghị xem xét Văn bản số 955/SGTVT-VT nhưng không được giải quyết thỏa đáng” .

Trao đổi với phóng viên, ông Ngô Hồng Quang, Trưởng phòng Quản lý Vận tải (Sở GTVT) cho biết: UBND thành phố Hải Phòng, Sở GTVT chỉ nghiên cứu, phê duyệt thực phương án quy hoạch xây BX Thượng Lý. Việc điều chuyển hoạt động các tuyến vận tải phải căn cứ vào tình hình thực tế, tôn trọng sự lựa chọn bến của các nhà xe, Nhà nước chỉ thực hiện kêu gọi và nghiên cứu phê duyệt tuyến hoạt động khi doanh nghiệp vận tải có nhu cầu”. Ông Quang cũng cho rằng, chủ đầu tư quá phụ thuộc vào chủ trương và hiểu chưa rõ nghĩa về các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của thành phố, chủ đầu tư cần chủ động xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả hơn, nâng cao tính cạnh tranh.

Thiết nghĩ, doanh nghiệp, nhà đầu tư nào cũng cần chủ động xây dựng chiến lược kinh doanh, nghiên cứu phương án đầu tư, tuy nhiên chủ trương của Nhà nước là sự cần thiết, mở đường cho sự thành công của các nhà đầu tư. Kiến nghị UBND TP. Hải Phòng, Sở GTVT cần xem xét, quan tâm kịp thời, thể hiện trách nhiệm quản lý của Nhà nước đối với doanh nghiệp, vai trò quản lý điều tiết của Nhà nước về giao thông vận tải, tạo dựng niềm tin cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư.