Băn khoăn thu phí bảo trì đường bộ với xe máy

Đến thời điểm này, mặc dù nhiều địa phương vẫn muốn thu loại phí này, nhưng Bộ GTVT lại đề xuất dừng.

Không dễ thu

Gia đình ông Phạm Đăng Long tại Phúc Xá, Ba Đình, Hà Nội có hai chiếc xe máy. Sau gần 2 năm triển khai thu phí bảo trì đường bộ với xe máy, gia đình ông vẫn chưa một lần đóng phí. Khi được hỏi nguyên nhân tại sao chưa đóng, ông Lợi cho rằng việc thu phí là chưa rõ ràng và thỏa đáng nên chưa chấp hành.

Phí bảo trì đường bộ với xe máy là nguồn thu hữu ích của các địa phương phục vụ cho công tác bảo trì.

Phó Chủ tịch UBND phường Phúc Xá, Nguyễn Văn Hưng cho biết: Giá xăng dầu tăng giảm liên tục thời gian qua, cùng với nhiều loại phí đường bộ đã gây ảnh hưởng đến tư tưởng của không ít người dân. Mỗi lần cán bộ phường đi thu phí đều rất vất vả giải thích, nhiều người viện dẫn nhiều lý do để khất lần và không đóng, vì cho rằng loại phí này rất hình thức, làm sao để đảm bảo 100% người dân đóng hay người đóng người không, trong khi, việc quản lý xe máy chính chủ vẫn chưa đâu vào đâu…

Anh Trần Việt Chiến, ở Thường Tín, Hà Nội cho hay: “Có nghe nói đến việc thu phí bảo trì đường bộ đối với xe máy. Chính quyền địa phương xuống từng hộ gia đình để ghi biển số xe, chủ xe để thông báo, nhưng đến giờ này mình vẫn chưa thấy ai đi thu phí. Bên cạnh đó, nếu thu thì phương thức thu như thế nào, quản lý ra sao, người dân không được biết thì khó lòng mà thu được…”.

Theo Sở GTVT Hà Nội, số tiền phí thu bảo trì đường bộ đối với xe máy giảm dần 2 năm qua. Năm 2013, số phí bảo trì đường bộ, Hà Nội thu được 55 tỷ đồng, đến 2014 còn 36 tỷ đồng và 6 tháng đầu năm 2015 mới đạt 3 tỷ đồng. Đặc biệt, nhiều địa bàn đã có kê khai, nhưng lại không thấy thu và còn nhiều địa bàn khác việc thu phí lại đang gặp rất nhiều khó khăn.

Trước thực tế này xảy ra ở hầu hết các địa phương, ở góc độ quản lý, ông Lê Hoàng Minh, Chánh Văn phòng Quỹ Bảo trì đường bộ Trung ương cho biết: Sau khi triển khai việc lấy ý kiến của các tỉnh, thành phố về việc có nên tiếp tục thu phí đường bộ với xe máy hay không, thì có đến 30 địa phương kiến nghị tiếp tục thu. Hai tỉnh Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu đề nghị bỏ thu phí xe máy, còn các địa phương khác chưa có ý kiến.

Nguyên nhân phí đường bộ thu từ xe máy đang có chiều hướng giảm chủ yếu là do các cấp chính quyền địa phương chưa thật sự quyết liệt trong công tác tổ chức thu, nhất là sau khi Chính phủ ban hành quy định để lại nguồn thu này xây dựng nông thôn mới. Do đó, nhiều quỹ địa phương chưa chú trọng đến công tác tham mưu, tổ chức thu phí xe máy, mà gần như giao lại cho chính quyền cấp xã, phường, thị trấn thực hiện… Thêm vào đó, nhiều người dân có thắc mắc và chưa đóng phí do không nộp phí cũng không bị lực lượng chức năng xử phạt.

Liên Bộ đề xuất dừng thu

Mới đây, tổng kết thu Quỹ, liên Bộ GTVT - Tài chính cho biết sẽ báo cáo Chính phủ đề nghị sửa Nghị định 18/CP về việc thu phí bảo trì đường bộ đối với xe máy do có quá nhiều bất cập liên quan đến việc thu và chế tài xử phạt.

Theo Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng, Bộ rất băn khoăn việc nên hay không thu phí bảo trì đường bộ với xe máy, bởi nếu không thu sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến ngân sách các địa phương. Với TP Hồ Chí Minh và Hà Nội, nguồn thu từ phí bảo trì đường bộ không đáng kể, nhưng với các địa phương thì lại rất cần. Song, thực hiện mà không có chế tài xử lý người không nộp thì sẽ rất khó thu, không đạt hiệu quả.

Qua tìm hiểu, nhu cầu vốn cho công tác bảo trì đường bộ hiện nay khá lớn, nhưng nhu cầu hàng năm mới chỉ đáp ứng được khoảng 40% nhu cầu. Từ khi thu phí đến nay, chất lượng đường sá đã tốt lên rất nhiều, không còn những con đường “đau khổ” như trước dù nhiều tuyến vẫn còn phải vá víu.

Tuy nhiên, thực tế việc thu phí bảo trì đường bộ với xe máy rất khó khăn. Thực tế, thời gian qua, các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ, Hải Phòng… đều muốn ngừng thu phí bảo trì đường bộ với xe máy theo nguyện vọng của cử tri do những bất cập nêu trên.

Vì vậy, giải đáp băn khoăn này của các địa phương, theo Bộ trưởng Đinh La Thăng, việc đề xuất dừng thu phí này đối với xe máy, nhằm tiếp tục tổng hợp các giải pháp của các địa phương, sau đó mới thống nhất cách làm khác hiệu quả hơn.

Ngoài ra, để minh bạch nguồn thu phí bảo trì cho đường bộ, Bộ GTVT cùng với việc sửa chữa kịp thời các tuyến đường để phục vụ sự đi lại của người dân tốt hơn theo danh mục của các địa phương, Bộ sẽ sớm ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn trong việc bảo trì đường bộ để bảo đảm chất lượng, tiến độ duy tu, bảo trì công trình và tiền phí đến đúng địa chỉ; đồng thời kiên quyết xử phạt nặng xe quá tải để răn đe.