Bài 1: Người đàn ông nhiều năm 'giữ mảng xanh' cho sếu đầu đỏ

Vườn Quốc gia Tràm Chim được ví như “đảo thiên đường” khu Ramsar thứ tư của Việt Nam, ông Đỗ Minh Chánh (59 tuổi, tham gia lực lượng Phòng cháy chữa cháy của Vườn Quốc gia Tràm Chim thuộc huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp) đã lái chiếc tắc ráng (vỏ lãi) điêu luyện chẳng khác gì đang chạy chiếc honda bon bon trên đường, tươi cười đưa du khách đến chiêm ngưỡng vẻ đẹp của những cánh rừng tràm bạt ngàn.

Tham gia bảo vệ Vườn Quốc gia Tràm Chim từ những năm 1993, đôi mắt ông Chánh không rời Tràm Chim một giây phút nào. Nặng lòng với rừng bao nhiêu, ông Chánh càng nặng lòng với sếu đầu đỏ bấy nhiêu, cũng bởi ở Tràm Chim những năm gần đây dần vắng bóng loài sếu quý hiếm bậc nhất thế giới. Ông luôn mong được gặp lại "những người bạn" sếu mà ông đã gắn bó suốt hơn 30 năm qua.

Vẻ đẹp của loài chim quý hiếm bậc nhất thế giới

Ở trạm Quyết Thắng (thuộc Vườn Quốc gia Tràm Chim, huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp), ông Chánh cùng anh em luôn dõi theo đài quan sát trên cao bất kể ngày giờ, phóng tầm mắt ra phía xa để quan sát không để rừng phải chịu bất kỳ mối đe dọa nào, đặc biệt nhanh chóng phát hiện báo tin mừng mỗi lần sếu đầu đỏ di cư về lại Tràm Chim.

Ông Chánh nhớ lại, những năm 90 của thế kỷ XX, số lượng sếu đầu đỏ di cư về Tràm Chim có lúc lên đến hàng ngàn con. Năm nào sếu về, ông Chánh cùng anh em rất phấn khởi, vui vẻ vì được gặp đàn sếu, vẻ đẹp của loài sếu quý hiếm bậc nhất thế giới khiến những người gắn bó rừng lâu năm như ông Chánh cùng những người dân Tam Nông mê mẩn.

Ông Chánh chia sẻ, trong hành trình di cư của mình, sếu đầu đỏ thường về Tràm Chim khoảng đầu tháng 1 dương lịch. Thế nhưng từ sau năm 2001, số lượng sếu đầu đỏ về đây thưa dần, khiến những người gắn bó với rừng không khỏi buồn và hụt hẫng như chia tay một người bạn mà chẳng biết bao giờ đoàn tụ.

Trong hai năm 2017 - 2018, sếu đầu đỏ quay lại Tràm Chim nhưng chỉ cư ngụ thoáng chốc rồi đi. Đến năm 2019, những cá thể sếu đầu đỏ lại về Tràm Chim. Năm 2020, sếu không về Tràm Chim. Đến năm 2021, 3 con sếu đầu đỏ di cư trở về, nhưng rồi vắng bóng suốt 2 năm sau đó. Tín hiệu đáng mừng là trong năm 2024, có 4 sếu đầu đỏ di cư trở về.

“Tới thời kỳ sếu về là bắt đầu nghe những tiếng kêu na ná sếu. Dạo đầu tôi buộc phải chạy lên đài cao để kiểm tra coi có phải là con sếu tiền trạm về để dẫn nguyên đàn về hay không, nôn nao lắm rồi”, ông Chánh tâm sự.

Niềm vui đoàn tụ cùng “tri kỷ” chưa kéo dài bao lâu đã lại chia xa, khiến ông Chánh luôn ngóng trông một ngày nào đó đàn sếu sẽ chọn Tràm Chim làm bến đậu yên bình. Ông luôn trăn trở suy nghĩ phải làm sao để sếu trở về, phải làm sao để cuộc gặp gỡ này không chỉ là niềm hạnh phúc ngắn ngủi, mà thực sự trở thành hành trình cùng chung sống lâu dài giữa sếu và người, đó là những điều mà những người giữ rừng như ông Chánh luôn canh cánh khôn nguôi.

Mong hội ngộ cùng “tri kỷ”

Khi biết tin UBND tỉnh Đồng Tháp đang cùng các đơn vị triển khai Đề án bảo tồn và phát triển Sếu đầu đỏ tại Vườn Quốc gia Tràm Chim giai đoạn 2022 - 2032 để đón những đàn sếu về lại Tràm Chim, ông Chánh không giấu được vui mừng và sẽ nỗ lực hết sức, sẵn sàng chung tay bảo vệ đàn sếu quý hiếm này. Ngày “trải thảm xanh" đón sếu về càng đến gần, “đôi mắt” của ông Chánh lại càng nóng lòng được nhìn ngắm vẻ đẹp của sếu gắn bó với mảnh đất Tràm Chim, với mảnh đất Đồng Tháp.

Những ngày này, khi đoàn khách khắp nơi tụ hội về với Tràm Chim, không chỉ làm tốt nhiệm vụ hằng ngày, ông Chánh còn xung phong lái tắc ráng đưa khách đến tham quan, chiêm ngưỡng vẻ đẹp của những cánh rừng xanh nối dài tít tắp. Như một hướng dẫn viên thuần thục, ông giới thiệu về những lần cư ngụ của sếu đầu đỏ tại Tràm Chim, về tập tính sinh hoạt của loài vật này.

Đồng thời, ông cũng chia sẻ những kiến thức thực tế mà bản thân đã tích lũy sau nhiều năm. Với ông Chánh, Vườn Quốc gia Tràm Chim không chỉ là hệ sinh thái của cây cối chim muông, mà còn là “chốn thiêng” cần được nâng niu giữ gìn.

Ngày ngày, ông lắng nghe từng hơi thở của cỏ cây, từng thanh âm của tiếng chim kêu càng gieo thêm tình yêu rừng vào con người đàn ông dạn dày sương gió. Hiểu và thông cảm cho tâm tư đó, vợ của ông Chánh vẫn luôn đồng hành cùng chồng bên căn nhà nhỏ nằm trong Vườn Quốc gia, trở thành hậu phương vững chắc để ông yên tâm “bám rừng”.

Như “đôi mắt” luôn canh gác đêm ngày, ông Chánh không rời mỗi gốc tràm, kiên nhẫn dõi theo từng cánh sếu bay. Vườn Quốc gia trở thành ngôi nhà thứ hai của ông, như “tấm lá chắn” bền bỉ chẳng ngại cực nhọc, không quản nắng mưa, người đàn ông ấy vẫn giữ được ngọn lửa nhiệt huyết sau nhiều năm cống hiến.

Và đó không chỉ là trách nhiệm của người lính gác rừng, mà còn là niềm trăn trở, là cái nghĩa, cái tình của người đàn ông đã dành hơn nửa cuộc đời nuôi dưỡng tình yêu với sếu.