ASEAN+3, EAS tiếp tục ứng phó, kiểm soát hiệu quả đại dịch COVID-19, thúc đẩy phục hồi bền vững

Tiếp tục ưu tiên ứng phó, kiểm soát đại dịch COVID-19, phối hợp thúc đẩy phục hồi bền vững

Ngày 8/6, đã diễn ra Hội nghị trực tuyến các quan chức cao cấp (SOM) ASEAN+3 giữa ASEAN với các đối tác Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc. Đại sứ Vũ Hồ, Quyền Trưởng SOM ASEAN của Việt Nam, đã cùng các Thứ trưởng Ngoại giao/Trưởng SOM các nước ASEAN, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Phó Tổng Thư ký ASEAN tham dự hội nghị.

Các nước đánh giá cao ý nghĩa kỷ niệm 25 năm thành lập tiến trình ASEAN+3 trong năm 2022 với những thành quả quan trọng, đóng góp tích cực cho tiến trình liên kết và hợp tác khu vực tại Đông Á. Các nước cũng hoan nghênh những tiến triển tích cực trong 5 năm triển khai Kế hoạch công tác (KHCT) hợp tác ASEAN+3 giai đoạn 2018-2022 với gần 600 dự án, hoạt động hợp tác trải đều và rộng khắp trên tất cả các lĩnh vực từ chính trị-an ninh, kinh tế-thương mại, văn hoá-xã hội và hợp tác phát triển, đồng thời khẳng định phối hợp sớm hoàn tất xây dựng KHCT hợp tác ASEAN+3 trong giai đoạn mới 2023-2027.

ASEAN cùng Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc nhất trí thời gian tới tiếp tục tập trung các nỗ lực ưu tiên ứng phó, kiểm soát đại dịch COVID-19 và phối hợp thúc đẩy phục hồi bền vững. Theo đó, các nước nhất trí tiếp tục hỗ trợ nâng cao năng lực y tế dự phòng, chia sẻ thông tin, bài học kinh nghiệm, đẩy mạnh hợp tác bảo đảm cung ứng và sản xuất vaccine, thuốc điều trị và trang thiết bị y tế, hướng tới nâng cao năng lực tự cường khu vực chủ động ứng phó với các tình huống bùng phát dịch bệnh trong tương lai.

Các nước ASEAN+3 cũng nhất trí phối hợp khôi phục và thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại, duy trì chuỗi cung ứng, làm sâu sắc hơn hợp tác tài chính, thúc đẩy tự do hoá thương mại, liên kết kinh tế khu vực thông qua triển khai hiệu quả các Hiệp định FTA giữa ASEAN với từng nước Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), hỗ trợ các nỗ lực thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng bền vững tại khu vực.

Nhiều nước nhấn mạnh các nước ASEAN+3 cần sớm mở cửa, tạo điều kiện thuận lợi cho nối lại các hoạt động kinh tế, thương mại, đầu tư, giao lưu nhân dân, du lịch trong khu vực. Trung Quốc đề xuất tổ chức một số hoạt động hợp tác về an ninh lương thực, năng lượng, hợp tác công nghiệp và chuỗi cung ứng; Nhật Bản cho biết sẽ đẩy mạnh hợp tác chuyển đổi số, cam kết nới lỏng từng bước các biện pháp kiểm soát biên giới và mở cửa cho du khách bắt đầu từ tháng 6/2022; Hàn Quốc nhấn mạnh ưu tiên hợp tác chuyển đổi số, hướng tới phát triển kinh tế xanh.

Phát biểu tại hội nghị, Đại sứ Vũ Hồ đánh giá cao những thành quả hợp tác ASEAN+3 trong 25 năm qua, đồng thời đây là thời điểm quan trọng để ASEAN+3 đánh giá lại chặng đường phát triển của hợp tác ASEAN+3 và phối hợp đề ra những định hướng mới, thúc đẩy tiến trình ASEAN+3 tiếp tục phát triển, là bộ phận quan trọng của cấu trúc khu vực với ASEAN đóng vai trò chủ đạo, thích ứng với bối cảnh tình hình mới, đóng góp hiệu quả hơn nữa cho tiến trình liên kết và hợp tác khu vực Đông Á.

Đại sứ Vũ Hồ đề nghị các nước ASEAN+3 khẩn trương hoàn tất triển khai KHCT hợp tác ASEAN+3 giai đoạn 2018-2022 và sớm thông qua KHCT giai đoạn 2023-2027, trên cơ sở kế thừa những thành quả hợp tác đã đạt được và đáp ứng với yêu cầu hợp tác trong giai đoạn phát triển mới; khuyến khích các đối tác Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc đẩy mạnh hợp tác với ASEAN trên các lĩnh vực ưu tiên, phù hợp với các mục tiêu và nguyên tắc của tài liệu quan điểm ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (AOIP); đề nghị các nước cần sớm mở cửa biên giới, tạo thuận lợi cho lưu thông thông suốt cho các hoạt động hợp tác kinh tế, trao đổi thương mại và liên kết kinh tế khu vực.

Các nước dành thời gian chia sẻ quan điểm về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm, nhấn mạnh tiến trình ASEAN+3, cùng với các cơ chế hợp tác khác tại khu vực, cần tiếp tục phát huy vai trò quan trọng thúc đẩy hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển thịnh vượng ở khu vực, trong đó có Biển Đông.

Chia sẻ các ý kiến tại Hội nghị, Quyền Trưởng SOM ASEAN của Việt Nam Vũ Hồ nhấn mạnh tầm quan trọng của tăng cường đối thoại, hợp tác và xây dựng lòng tin, đề cao luật pháp quốc tế, thúc đẩy hợp tác cùng có lợi, bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau, bảo đảm môi trường hoà bình, an ninh, ổn định, trong đó có nỗ lực xây dựng các vùng biển hòa bình, hợp tác và phát triển trong khu vực, tạo thuận lợi cho các nỗ lực phục hồi, tăng trưởng và phát triển bền vững.

ASEAN và các đối tác Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc hoan nghênh Việt Nam đăng cai tổ chức Diễn đàn Đông Á lần thứ 20 cuối năm 2022, hướng tới kỷ niệm 25 năm thiết lập cơ chế ASEAN+3 (1997-2022).

Cần sớm mở cửa, nối lại các hoạt động trao đổi kinh tế, thương mại, đầu tư, ổn định kết nối chuỗi cung ứng

Tối cùng ngày đã diễn ra Hội nghị trực tuyến quan chức cao cấp (SOM) các nước tham gia Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS) gồm các nước ASEAN và các nước Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, New Zealand, Ấn Độ, Nga, Mỹ. Đại sứ Vũ Hồ, Quyền Trưởng SOM ASEAN của Việt Nam, đã cùng các Thứ trưởng/Trưởng SOM các nước EAS và Phó Tổng Thư ký ASEAN tham dự hội nghị.

ASEAN và các đối tác EAS đánh giá cao vai trò quan trọng của EAS, với ASEAN ở vị trí trung tâm, là diễn đàn của các lãnh đạo thảo luận về các vấn đề chiến lược, góp phần bảo đảm hòa bình, an ninh, thịnh vượng ở khu vực. Đồng thời, các nước nhất trí phối hợp tăng cường hơn nữa giá trị chiến lược và khả năng thích ứng của EAS ứng phó hiệu quả các thách thức mới nảy sinh trong tình hình mới, trên cơ sở các định hướng nêu trong Tuyên bố Hà Nội dịp kỷ niệm 15 năm thành lập EAS năm 2020 và các văn kiện nền tảng của EAS.

Ghi nhận những tiến triển hợp tác EAS thời gian qua, các nước nhấn mạnh triển khai hiệu quả Kế hoạch hành động (KHHĐ) EAS giai đoạn 2018-2022 và khẩn trương hoàn tất soạn thảo KHHĐ EAS giai đoạn 2023-2027.

Nhận định hợp tác EAS vẫn còn nhiều tiềm năng và dư địa để phát triển, các nước nhất trí phối hợp nỗ lực kiểm soát hiệu quả đại dịch COVID-19 và thúc đẩy phục hồi bền vững. ASEAN hoan nghênh các đối tác hỗ trợ các nước ASEAN nâng cao năng lực y tế dự phòng, bảo đảm cung ứng vaccine đầy đủ và kịp thời, đẩy mạnh các cơ hội hợp tác sản xuất vaccine, thuốc điều trị và trang thiết bị y tế, tăng cường khả năng tự cường khu vực trước các tình huống bùng phát dịch bệnh trong tương lai. Các nước đều cho rằng cần sớm mở cửa, nối lại các hoạt động trao đổi kinh tế, thương mại và đầu tư, ổn định kết nối chuỗi cung ứng, thúc đẩy liên kết kinh tế, cũng như hợp tác thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, năng lượng, ứng phó biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh và bền vững…

Trao đổi về tình hình khu vực và quốc tế, trong đó có Bán đảo Triều Tiên, Biển Đông, tình hình Myanmar, xung đột Nga-Ukraine, quan hệ giữa các nước lớn trong khu vực… các đại biểu ủng hộ EAS phát huy vai trò, đóng góp bảo đảm môi trường hoà bình, an ninh, ổn định, thuận lợi để ứng phó đại dịch và thúc đẩy phục hồi.

Nhấn mạnh ý nghĩa chiến lược của biển và đại dương với không gian phát triển của mỗi quốc gia, các nước đề cao trách nhiệm phối hợp bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không, nỗ lực xây dựng Biển Đông thành vùng biển hoà bình, hữu nghị và hợp tác; kiềm chế không có hoạt động làm gia tăng căng thẳng và phức tạp tình hình, không quân sự hoá, không sử dụng và đe doạ sử dụng vũ lực, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hoà bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982; ASEAN và Trung Quốc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), xây dựng thành công Bộ quy tắc ứng xử tại Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982.

Các đối tác EAS tiếp tục khẳng định ủng hộ vai trò của ASEAN trong thúc đẩy đối thoại, hòa giải, hỗ trợ Myanmar tìm giải pháp ổn định tình hình. Về xung đột tại Ukraine, các nước nhấn mạnh các khác biệt, bất đồng cần được giải quyết bằng các biện pháp hòa bình, tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc, Hiệp ước thân thiện và hợp tác ở Đông Nam Á (TAC) và luật pháp quốc tế; các bên cần kiềm chế, nối lại các nỗ lực đối thoại tìm giải pháp lâu dài trên cơ sở phù hợp với luật pháp quốc tế và tính đến lợi ích chính đáng của các bên, đồng thời bảo đảm an toàn cho dân thường tại các vùng chiến sự.

Phát biểu tại hội nghị, Đại sứ Vũ Hồ, Quyền Trưởng SOM ASEAN của Việt Nam, đề nghị các Đối tác EAS, với tiềm năng và thế mạnh của mình, tiếp tục phối hợp chặt chẽ với ASEAN trong ứng phó đại dịch và thúc đẩy phục hồi cũng như hỗ trợ thu hẹp khoảng cách phát triển và phát triển tiểu vùng, trong đó có tiểu vùng Mê Công, bảo đảm phát triển đồng đều, bền vững tại khu vực.

Trong bối cảnh khó khăn hiện nay, Đại sứ Vũ Hồ đề nghị cần phát huy hơn nữa vai trò chiến lược của EAS, thúc đẩy đối thoại, hợp tác, tăng cường tin cậy, hiểu biết lẫn nhau, bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau, quản lý bất đồng và giảm thiểu khác biệt, đưa quan hệ các nước lớn đi vào ổn định, không ảnh hưởng đến mục tiêu và nỗ lực phát triển chung của khu vực, hòa bình, an ninh, ổn định ở khu vực và trên thế giới.

Chia sẻ các ý kiến đánh giá tại Hội nghị, Đại sứ tái khẳng định lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông, thúc đẩy đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin, đề cao luật pháp quốc tế, kiềm chế, không quân sự hóa, giải quyết các tranh chấp và khác biệt bằng các biện pháp hòa bình, ủng hộ nỗ lực tiếp tục thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố DOC và sớm hoàn tất COC ở Biển Đông thực chất, hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982, góp phần xây dựng Biển Đông thành vùng biển hoà bình, hợp tác và phát triển.

Campuchia, Chủ tịch EAS 2022 thông báo sẽ tổ chức trực tiếp Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao EAS vào tháng 8/2022 và Hội nghị cấp cao Đông Á lần thứ 17 vào tháng 11/2022 tại Phnom Penh.