Ai Cập, Ethiopia và Sudan nối lại đàm phán về con đập đang tranh chấp

Việc nối lại các cuộc đàm phán diễn ra sau khi Tổng thống Abdel Fattah el-Sissi và Thủ tướng Ethiopia Abiy Ahmed hồi tháng trước cho biết họ đặt mục tiêu đạt được thỏa thuận trong vòng 4 tháng về việc vận hành Đập lớn Phục hưng Ethiopia trị giá 4,6 tỷ USD trên sông Nile Xanh. Sông Nile Xanh gặp sông Nile Trắng ở thủ đô Khartoum của Sudan, trước khi chảy theo hướng Bắc qua Ai Cập đến Biển Địa Trung Hải.

Ai Cập lo ngại tác động tàn khốc nếu con đập được vận hành mà không tính đến nhu cầu của mình và gọi nó là một mối đe dọa hiện hữu. Quốc gia đông dân nhất thế giới Ả Rập phụ thuộc gần như hoàn toàn vào sông Nile để cung cấp nước cho nông nghiệp và hơn 100 triệu dân. Khoảng 85% dòng chảy của sông bắt nguồn từ Ethiopia.

Bộ Thủy lợi Ai Cập đã công bố vòng đàm phán mới ở Cairo. Bộ trưởng Thủy lợi Hani Sewilam cho biết Ai Cập muốn có một thỏa thuận ràng buộc về mặt pháp lý về cách vận hành và lấp đầy con đập khổng lồ.

Ông Sewilam cho biết có nhiều “giải pháp kỹ thuật và pháp lý” cho tranh chấp nhưng không nêu chi tiết.

Căng thẳng đã gia tăng giữa Cairo và Addis Ababa sau khi Chính phủ Ethiopia bắt đầu lấp đầy hồ chứa của đập trước khi đạt được thỏa thuận.

Các câu hỏi chính vẫn là Ethiopia sẽ xả bao nhiêu nước xuống hạ lưu nếu hạn hán kéo dài nhiều năm xảy ra và ba nước sẽ giải quyết mọi tranh chấp trong tương lai như thế nào. Ethiopia đã từ chối trọng tài ràng buộc ở giai đoạn cuối của dự án.

Ethiopia nói rằng con đập rất cần thiết và cho rằng hầu hết người dân ở đây đều thiếu điện.

Sudan muốn Ethiopia phối hợp và chia sẻ dữ liệu về hoạt động của con đập để tránh lũ lụt và bảo vệ các con đập sản xuất điện của mình trên sông Nile Xanh, phụ lưu chính của sông Nile. Con đập nằm cách biên giới Sudan chỉ 10 km (6 dặm).