Hồ, đập ra sao trong những ngày mưa lũ vừa qua?

Mai Đỉnh| 18/10/2017 16:54
Theo dõi Báo điện tử Công lý trên

Mưa lớn liên tục những ngày qua đã đe dọa an toàn tới toàn bộ hệ thống hồ chứa, đặc biệt là hồ chứa thủy điện, các hệ thống đê, dân cư vùng trũng và sản xuất nông nghiệp.

Từ ngày 9/10 đến 15/10/2017, do tác động của hoàn lưu áp thấp nhiệt đới cộng với không khí lạnh đã gây ra mưa dông diện rộng cho các tỉnh Bắc Bộ và bắc Trung Bộ, đặc biệt là các tỉnh miền núi phía bắc. Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo T.Ư về phòng, chống thiên tai, đợt mưa trên có lượng mưa toàn vùng bình quân đạt 100 mm, nhiều nơi lên tới 300 đến 400 mm. 

Xả lũ hồ thủy điện để bảo vệ công trình

Theo khảo sát của Tổng cục Thủy lợi ngày 14/10, tại khu vực Bắc Bộ, 286 hồ chứa lớn có mực nước cơ bản đã đạt hoặc xấp xỉ mực nước dự báo tràn, trong đó một số hồ tràn tự do tại các tỉnh Hòa Bình, Sơn La, Tuyên Quang, Thái Nguyên; một số hồ có cửa van phải vận hành xả lũ bao gồm hồ Núi Cốc (Thái Nguyên) xả 100 m3/giây, hồ Đầm Hà Động (Quảng Ninh) xả 30 m3/giây... Ngoài ra, gần 2.700 hồ chứa nhỏ mực nước cơ bản cũng đạt hoặc xấp xỉ mực nước dự báo tràn.

Hồ, đập ra sao trong những ngày mưa lũ vừa qua?

Riêng hồ Hòa Bình, lưu lượng nước về hồ vào trưa 11/10 đạt tới 15.940 m3/giây, là con số chưa từng có vào tháng 10, thậm chí vượt cả thời điểm lũ chính vụ tháng 8 năm 1996 (cách đây 21 năm) với 12.500 m3/giây.

Phó chánh văn phòng Ban chỉ đạo Nguyễn Đức Quang thông tin, 7h sáng ngày 11/10, thủy điện Hòa Bình phải mở 7 cửa xả đáy. Nhà máy báo cáo có thể phải mở thêm một cửa xả đáy do lưu lượng nước về hồ dự báo lên đến 12.000 m3/s. Đến 11h trưa cùng ngày, Hòa Bình mở thêm một cửa xả, nâng tổng số lên 8.

Hồ, đập ra sao trong những ngày mưa lũ vừa qua?

GS Vũ Trọng Hồng, nguyên Thứ trưởng Bộ Thủy lợi (cũ), Chủ tịch Hội Thủy lợi Việt Nam cho rằng, việc mở cả 8 cửa xả trong một thời gian rất ngắn là không phù hợp quy trình vận hành liên hồ chứa. Ban chỉ đạo TƯ về Phòng chống thiên tai sau mùa lũ cần phải rà soát để rút kinh nghiệm về việc này. 

Hồ, đập ra sao trong những ngày mưa lũ vừa qua?

Theo báo cáo của Văn phòng Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn Bộ Công thương ngày 15/10, trong số 167 hồ thủy điện cập nhật thông tin, có 45 hồ tiếp tục xả qua tràn, trong đó thủy điện Tuyên Quang mở một cửa xả đáy, thủy điện Thác Bà mở hai cửa xả mặt. Việc các hồ thủy điện đầy nước, đương nhiên phải xả để bảo vệ công trình. Tuy nhiên, việc xả nước sẽ ảnh hưởng đến vùng hạ du, và việc phối hợp vận hành giữa các chủ đập với địa phương vẫn còn những bất cập, nhất là đối với các đập thủy điện nhỏ.

Nhân dân bàng hoàng, vụ mùa tả tơi, sản xuất thiệt hại nặng nề

Việc xả lũ dồn dập gây hậu quả rất lớn, không chỉ đời sống nhân dân, dịch bệnh, nông nghiệp, thủy sản, mà hàng loạt đê kè, đường giao thông… cũng bị ảnh hưởng.

Hồ, đập ra sao trong những ngày mưa lũ vừa qua?

Tại Thanh Hóa, mưa lớn cùng với việc xả lũ hồ Cửa Đạt đã khiến hơn 500 ngôi nhà xã Xuân Thiên, huyện Thọ Xuân chìm trong biển nước, có nơi lên đến 6m, tận nóc nhà dân. Các hộ dân phải di dời ngay trong đêm. Hồ thủy lợi Yên Mỹ xả lũ khiến đê sông Hoàng bị vỡ, hơn 400 hộ dân ở huyện Nông Cống (Thanh Hóa) bị ngập trong nước lũ.

Mưa lớn kéo dài tại Thái Bình trùng với việc xả lũ hồ thủy điện Hòa Bình khiến nước trên hệ thống thủy lợi không tiêu thoát kịp. Ước tính, mưa lũ tại Thái Bình khiến khoảng 30.000 ha lúa mùa đang đến kỳ thu hoạch bị thiệt hại, trên 10.000 ha rau, màu bị mất trắng.

Hồ, đập ra sao trong những ngày mưa lũ vừa qua?

Tại tỉnh Nam Định, khoảng 8.500ha lúa, hoa màu bị ngã rạp và mất trắng. Trong vài ngày qua, nông dân toàn tỉnh đã tập trung gặt chạy lũ, tuy nhiên tính đến ngày 15/10, toàn tỉnh vẫn còn khoảng 42.000 - 43.000ha lúa chưa thể thu hoạch do vẫn ngập sâu, trong đó chủ yếu là lúa đặc sản chất lượng cao. Bên cạnh đó, nước lũ dâng cao cũng đã khiến khoảng 25.000ha ao đầm thủy sản bị xóa sổ hoàn toàn.

Cần sớm xây dựng kế hoạch phương án phòng, chống lũ lụt vùng hạ du 

Qua kiểm tra việc tuân thủ các quy định của pháp luật về quản lý an toàn đập tại 194 thủy điện nhỏ, có công suất lắp đặt đến 30MW của Cục Kỹ thuật an toàn và môi trường công nghiệp (Bộ Công thương) cho thấy, mặc dù tất cả chủ đập thủy điện đã được chủ đầu tư đăng ký, báo cáo an toàn và kiểm tra đập đúng quy định. Nhưng vẫn có 21 chủ đập chưa xây dựng và phê duyệt phương án phòng, chống bão lụt, bảo đảm an toàn đập và 47 đập chưa có phương án phòng, chống lũ lụt cho vùng hạ du; sáu chủ đầu tư chưa xây dựng và ban hành quy trình vận hành hồ chứa và công tác phối hợp vận hành…

Việc sơ tán dân cư vùng hạ du khi các hồ thủy điện xả nước theo quy định tại Mục IV Thông tư số 33/2008/TT-BNNPTNT lại nằm ngoài thẩm quyền, năng lực của chủ đập. Chưa kể hiện hầu hết các Sở Công thương không có hoặc thiếu cán bộ có chuyên môn liên quan đến quản lý an toàn đập (xây dựng thủy lợi, thủy điện); chưa quan tâm đúng mức đến việc hướng dẫn các chủ đập xây dựng phương án phòng, chống lũ lụt vùng hạ du, cũng như bảo đảm an toàn đập và vùng phụ cận.

Quy trình xả lũ khi mực nước dâng lên cao hơn mức nước an toàn, chủ hồ phải có biện pháp đảm bảo an toàn, trong đó có việc xả lũ theo mực nước quy định. Cùng với đó, cần sớm xây dựng, hiệu chỉnh, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý an toàn đập và vận hành hồ chứa; các tiêu chuẩn, quy chuẩn về thiết kế, xây dựng, vận hành công trình; các tiêu chuẩn, quy chuẩn về quan trắc khí tượng - thủy văn...Đồng thời, tăng cường công tác hướng dẫn; kiểm tra và xử lý nghiêm các chủ đập không thực hiện đúng, đầy đủ quy định của pháp luật về quản lý an toàn đập.

Các tỉnh cần phối hợp chặt chẽ với chủ hồ thủy điện tổ chức thẩm định, phê duyệt kịp thời các phương án phòng, chống lụt bão bảo đảm an toàn đập, bảo vệ đập, phòng, chống lũ lụt vùng hạ du đập thuộc thẩm quyền của UBND tỉnh. Xử lý nghiêm theo thẩm quyền những chủ hồ chứa thủy điện trên địa bàn không chấp hành đúng, đầy đủ quy định của pháp luật về vận hành an toàn hồ chứa và quản lý an toàn đập.

Hồ, đập ra sao trong những ngày mưa lũ vừa qua?

Các chủ đầu tư dự án thủy điện phải thực hiện đúng, đầy đủ quy định của pháp luật về vận hành hồ chứa và quản lý an toàn đập thủy điện. Chủ động phối hợp các cơ quan chức năng có liên quan rà soát, hiệu chỉnh trình cơ quan có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt, hoặc báo cáo cơ quan có thẩm quyền hiệu chỉnh quy trình vận hành liên hồ, đơn hồ bảo đảm an toàn cho công trình, cho vùng hạ du.

Thêm vào đó, chất lượng bản tin dự báo khí tượng - thủy văn, nhất là mạng lưới quan trắc khí tượng - thủy văn trên các lưu vực sông còn thưa, mỏng, trong lúc diễn biến thời tiết ngày càng phức tạp do biến đổi khí hậu. Việc chất lượng các bản tin dự báo mưa, lũ chưa cao, gây khó khăn cho công tác vận hành hồ chứa... Hiện nay, cơ quan dự báo khí tượng - thủy văn chỉ có hơn 800 trạm quan trắc, trong đó 300 trạm đo mưa tự động, 200 trạm khí tượng, 300 trạm thủy văn để quan trắc, xác định lượng mưa.

Trong đợt mưa lũ vùa qua, các tỉnh Bắc Trung Bộ có hơn 1.920 hồ thì có 102 trong số 132 hồ chứa lớn đã đạt hoặc xấp xỉ mực nước dự báo tràn, trong đó ngoài Thanh Hóa có tất cả 26 hồ đầy nước, Nghệ An có 33 trong số 37 hồ; Hà Tĩnh 27 trong số 29 hồ; Quảng Bình 10 trong số 19 hồ; Quảng Trị năm trong số 13 hồ, Thừa Thiên-Huế một trong số tám hồ, các hồ còn lại mực nước cũng chỉ thấp hơn mực nước dự báo tràn từ 0,5 đến 1m.

Bên cạnh các hồ chứa lớn, mực nước các hồ chứa nhỏ tại các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị hầu hết đã đạt, hoặc xấp xỉ mực nước dự báo tràn (1.741 trong số 1.788 hồ); tại Thừa Thiên-Huế các hồ đạt trung bình 65 đến 80% dung tích thiết kế.

 

(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
Hồ, đập ra sao trong những ngày mưa lũ vừa qua?