9 giờ “cân não” cứu bệnh nhân người Mỹ bị lóc động mạch chủ nguy kịch

Ca mổ tim chạy đua thời gian

Theo đó, bệnh nhân nam (72 tuổi, quốc tịch Mỹ) đang làm việc ở một cơ sở quốc tế ở Hà Nội, có tiền sử cao huyết áp và bệnh tim mạch. Cách đây 2 tháng bệnh nhân bị đau ngực đi khám ở Hà Nội, đã được phát hiện giả phồng quai động mạch chủ - một biến chứng rất phức tạp của bệnh xơ vữa mạch máu, nhưng vì có bảo hiểm quốc tế nên bệnh nhân xin sang Băng Cốc – Thái Lan để phẫu thuật vá chỗ loét – thủng quai động mạch chủ qua đường mổ tim hở. 

Sau mổ, bệnh nhân quay về Việt Nam. Tuy nhiên, đến khoảng đầu tháng 1/2019, bệnh nhân xuất hiện đau ngực - bụng dữ dội, đi khám tại một bệnh viện quốc tế ở Hà Nội được chẩn đoán lóc động mạch chủ type A cấp tính lan xuống tận chi dưới, bệnh tiến triển từng giờ, nguy cơ tử vong chắc chắn nếu không can thiệp kịp thời nên được chuyển đến Bệnh viện Việt Đức phẫu thuật cấp cứu.

PGS.TS Nguyễn Hữu Ước - Trưởng khoa Phẫu thuật Tim mạch và lồng ngực, Bệnh viện Việt Đức cho biết, bệnh nhân đến phòng hồi sức, khoa phẫu thuật Tim mạch và lồng ngực với tình trạng rất nặng, khó thở (bão hòa ô-xy chỉ 70-75%), đau ngực, kích thích, phải kiểm soát huyết áp bằng thuốc truyền tĩnh mạch, thiếu máu chân trái nặng.

Các bác sĩ đang phẫu thuật cho bệnh nhân

“Trên phim chụp cắt lớp thấy hình ảnh lóc toàn bộ động mạch chủ, từ gốc xuống tận động mạch chậu trái. Siêu âm tim thấy hở van động mạch chủ nặng. Bệnh nhân được hồi sức tích cực và đưa đi phẫu thuật tim hở cấp cứu ngay trong đêm. Ca mổ kéo dài 9 giờ và rất khó khăn do bệnh phức tạp trên nền mới phẫu thuật được 2 tháng”, PGS Ước cho hay.

Kíp mổ gồm hơn 15 người đã tiến hành thay van động mạch chủ và động mạch chủ lên, cắm lại các động mạch vành nuôi tim (phẫu thuật Bentall với ống van sinh học), bắc cầu động mạch đùi phải - đùi trái bằng mạch nhân tạo. Diễn biến sau mổ khá thuận lợi trên nền bệnh nhân rất nặng, với sự hỗ trợ của lọc máu và các phương tiện hồi sức khác.

Do có bảo hiểm y tế quốc tế ở Thái Lan, nên sau mổ 4 ngày, gia đình xin chuyển bệnh nhân sang Băng Cốc tiếp tục điều trị phục hồi sau mổ. Theo thông tin từ các bên liên quan, tình trạng bệnh nhân hiện khá tốt, có thể sắp quay lại Việt Nam để tiếp tục làm việc.

Cẩn trọng với bệnh

Theo PGS Ước, lóc động mạch chủ type A cấp tính là biến chứng tim mạch rất nặng, đe dọa tính mạng người bệnh, nên đòi hỏi phải được chẩn đoán và phẫu thuật cấp cứu kịp thời ngay tại chỗ (không vận chuyển bằng máy bay được).

Theo thống kê trên thế giới, nếu không được can thiệp, 25% khả năng bệnh nhân tử vong trong ngày đầu tiên, 50% sau 3 ngày, 80% sau 2 tuần và 90% trong tháng đầu sau khởi bệnh.

Bệnh lý lóc động mạch chủ cấp tính thường xảy ra khi thời tiết đang ấm trở lạnh. Các yếu tố nguy cơ chính thường gặp gây lóc tách thành động mạch chủ là xơ vữa động mạch, rối loạn bẩm sinh tổ chức cấu tạo nên thành mạch (ví dụ bệnh Marfan) và tăng huyết áp.

Triệu chứng lâm sàng gặp nhiều nhất là đau ngực, triệu chứng sốc mất máu khi biến chứng thành mạch vỡ thường khó cứu. Bệnh nhân có thể biểu hiện ở mức độ trầm trọng liệt nửa người, hôn mê, thiếu máu cấp tính chi; thiếu máu các tạng trong ổ bụng gây triệu chứng đau trướng bụng cấp tính - biểu hiện này rất nguy hiểm do tình trạng hoại tử ruột thường dẫn đến tử vong.

“Phương pháp điều trị chính của lóc động mạch chủ type A cấp tính là phẫu thuật, đây là loại phẫu thuật rất phức tạp, kéo dài vì phải xử lý nhiều thương tổn nguy hiểm phối hợp. Hơn nữa, việc khâu nối phải thực hiện trên nền động mạch chủ có bệnh lý viêm mủn nát nên rất khó khăn. Thường thời gian để cầm máu các miệng nối khá lâu, chảy máu sau mổ là một trong những nguyên nhân gây biến loạn nhiều nhất của phẫu thuật”, PGS Ước thông tin.

Các chuyên gia khuyến cáo, việc dự phòng và ngăn ngừa bệnh lý của động mạch chủ rất quan trọng. Trong đó, phát hiện, kiểm soát và điều trị bệnh tăng huyết áp - nguy cơ tiềm ẩn của nhiều bệnh tim mạch nguy hiểm rất cần thiết. Người bệnh cần được chuyển đến các bệnh viện có khả năng phẫu thuật, tránh trải qua nhiều tuyến trung gian, kéo dài thời gian làm nguy hiểm đến tính mạng.