Vụ “Thánh Cô Cô Bóc”: Tự do ngôn luận trên mạng xã hội dưới góc nhìn của luật sư

Theo thông tin chính thức liên quan đến vụ việc “Thánh Cô Cô Bóc”, Cục Cảnh sát hình sự đã thi hành lệnh bắt, khám xét khẩn cấp đối với Trần Thị Hương Giang, 37 tuổi, trú ở ngõ 720, đường La Thành, phường Giảng Võ, quận Ba Đình, Hà Nội về hành vi sử dụng mạng xã hội Facebook với nickname Huyen Nguyen, Tuyết Anh Trần để đăng các bài viết, hình ảnh có nội dung xuyên tạc, bôi nhọ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác.

Trần Thị Hương Giang nghe đọc lệnh bắt giữ.

Quá trình bắt, khám xét, cơ quan điều tra đã thu giữ 5 điện thoại di động, 2 máy tính xách tay và nhiều tài liệu khác có liên quan đến hành vi phạm tội của Trần Thị Hương Giang.

Qua quá trình đấu tranh khai thác, tại cơ quan điều tra, bước đầu Giang khai nhận “Tập đoàn Thánh bóc” trên mạng xã hội Facebook gồm nhiều cá nhân ở trong nước và cả ở nước ngoài. Bản thân Giang sử dụng nick name là Tuyết Anh Trần, Huyen Nguyen trong “Tập đoàn thánh bóc”.

Doanh nhân Trương Thị Phượng đưa thông tin về Trần Thị Hương Giang bị bắt giữ trên facebook cá nhân.

Trao đổi với LS Trần Anh Dũng (Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội), ông cho biết: Điều 258 Bộ luật Hình sự đã quy định rất rõ, "hành vi lợi dụng các quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do tín ngưỡng, tôn giáo, tự do hội họp, lập hội và các quyền tự do dân chủ khác xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân" là hành vi trái pháp luật hình sự và tùy vào tính chất, mức độ nguy hiểm do hành vi phạm tội gây ra người phạm tội có thể bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến ba năm. Phạm tội trong trường hợp nghiêm trọng thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm.

Như vậy, nếu có đủ căn cứ chứng minh người phạm tội đã vi phạm quy định tại Điều 258 Bộ luật hình sự thì cơ quan có thẩm quyền sẽ căn cứ vào mức độ nguy hiểm của hành vi và hậu quả gây ra cho nạn nhân và cho xã hội để quyết định hình phạt.

Trên thực tế đây là một điều luật không dễ áp dụng cho các quan tiến hành tố tụng vì điều luật này chứa nhiều nội dung mà việc chứng minh thiệt hại và xác định tính chất nguy hiểm của hành vi phạm tội có thể thấy là nhiều khi rất là khó hoặc dễ gây tranh cãi.

Về thông tin đăng tải trên một số báo cho rằng hiện Trần Thị Hương Giang đang nuôi con dưới 1 tuổi, LS Trần Anh Dũng phân tích: “Điểm B Khoản 1 Điều 61 Bộ luật hình sự quy định: phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, thì được hoãn cho đến khi con đủ 36 tháng tuổi”. Như vậy nếu người phạm tội đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi nếu bị kết luận là có tội thì sẽ được Tòa án xem xét cho hoãn hình phạt tù, ông Dũng cho biết.

Theo ông Dũng, “Ngoài ra Tòa án có thể căn cứ Khoản 2, 3 Điều 46 Bộ luật hình sự về áp dụng các tình tiết giảm nhẹ để xem xét coi đây là một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho người phạm tội khi quyết định hình phạt”.

"Tập đoàn Thánh Cô" không "kiêng dè" bất cứ nhân vật nào.

Về vấn đề một số báo, trang thông tin điện tử sử dụng những thông tin mà Trần Thị Hương Giang đăng trên facebook, hay tình trạng nhiều báo lấy nguồn tin từ mạng xã hội, LS Trần Anh Dũng khẳng định: “Điều 5 Luật báo chí quy định báo chí được đăng, phát sóng tác phẩm, ý kiến của công dân. Theo tôi những nội dung mà cá nhân đăng tải trên trang mạng xã hội của mình có thể được xem là những ý kiến, quan điểm của họ nên báo chí có thể đăng tải được”.

Tuy nhiên, ông Dũng cho biết thêm, “để đảm bảo quyền và lợi ích của cá nhân đó thì các phóng viên cần xác thực thông tin trên mạng xã hội từ người đăng tải xem có đúng, chính xác là họ là người đã đăng tải hay không”. 

Một nguyên tắc nữa không thể quên của hoạt động báo chí là: Không được đưa tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống nhằm xúc phạm danh dự của tổ chức, danh dự, nhân phẩm của công dân. Vậy nên, việc lấy thông tin từ những trang facebook làm tư liệu viết bài mà thông tin này có thể gây ảnh hưởng tới người thứ ba thì cần phải cân nhắc kỹ lưỡng và cần thiết phải có ý kiến của người thứ ba đó, theo LS. Trần Anh Dũng.

Trường hợp báo chí dùng nguồn thông tin không đáng tin cậy, không đúng sự thật thì tờ báo đó phải đăng bài cải chính, xin lỗi và bồi thường thiệt hại (nếu có) cho bên bị thiệt hại. Ngoài ra, tờ báo còn có thể bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật, người đứng đầu tờ báo tùy vào tính chất, mức độ có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc xử lý hình sự.