Từ 2031: Thuế thuốc lá tăng 10.000 đồng/bao – Bước đi mạnh mẽ vì sức khỏe cộng đồng

Tăng thuế – không chỉ là chuyện tiền bạc

Trong bối cảnh tỷ lệ người hút thuốc ở nước ta vẫn ở mức đáng lo ngại, đặc biệt là nam giới, việc sử dụng công cụ thuế được coi là một trong những giải pháp can thiệp hiệu quả và cấp thiết. Theo số liệu điều tra mới nhất của Bộ Y tế, có đến 15 triệu người trưởng thành tại Việt Nam đang hút thuốc lá. Mỗi năm, khoảng 40.000 người tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá – một con số đau lòng nhưng vẫn chưa thực sự làm thay đổi thói quen tiêu dùng của một bộ phận lớn trong xã hội. Ước tính, nếu không có biện pháp can thiệp mạnh, số ca tử vong hàng năm có thể tăng lên.

Quốc hội mới đây thông qua tại Kỳ họp thứ 9, khóa XV, từ ngày 1/1/2031 sẽ áp mức thuế tuyệt đối 10.000 đồng/bao, điều này không chỉ mang ý nghĩa tài chính mà còn được kỳ vọng sẽ làm tăng giá bán lẻ thuốc lá, từ đó giảm khả năng tiếp cận của người tiêu dùng, đặc biệt là thanh thiếu niên và người có thu nhập thấp – những nhóm dễ bị tổn thương nhất trước cám dỗ của các sản phẩm gây nghiện.

“

Cũng theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, có ý kiến tán thành tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá, nhưng đề nghị tăng cường công tác chống buôn lậu thuốc lá tại các khu vực biên giới và bổ sung nguồn lực cho công tác phòng, chống tác hại thuốc lá, sử dụng hiệu quả nguồn thu thuế từ thuốc lá...

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) từng nhiều lần khẳng định: tăng giá thông qua thuế là biện pháp hiệu quả nhất để giảm tỷ lệ hút thuốc. Trong khi các chiến dịch tuyên truyền, cảnh báo sức khỏe và quy định cấm hút nơi công cộng chỉ có tác động phần nào, thì chính sách thuế lại tạo ra thay đổi rõ rệt trong hành vi mua và sử dụng. Việc tăng thuế lần này của Chính phủ nằm trong chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá giai đoạn 2021–2030, với tầm nhìn đến năm 2045. Không chỉ nhằm giảm số lượng người hút thuốc, chính sách này còn góp phần giảm gánh nặng y tế, tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng chi phí điều trị bệnh tật liên quan đến thuốc lá như ung thư phổi, bệnh tim mạch, đột quỵ...

Việc đánh thuế thuốc lá không chỉ mang lại nguồn thu cho ngân sách mà còn tạo ra một quỹ tài chính quan trọng để Nhà nước đầu tư trở lại cho các chương trình y tế công cộng, đặc biệt là các hoạt động giáo dục, truyền thông và hỗ trợ người dân bỏ thuốc.

Trong những năm gần đây, sự xuất hiện và lan rộng của thuốc lá thế hệ mới (gồm thuốc lá điện tử vape và thuốc lá nung nóng) đã trở thành một hiện tượng đáng lo ngại trong xã hội. Chính vì vậy, tại Kỳ họp thứ tám Quốc hội khóa XV vừa qua đã thông qua Nghị quyết số 173/2024/QH15 cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng các sản phẩm này từ ngày 1/1/2025 nhằm thể hiện cam kết của Nhà nước trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ trước những tác hại ngày càng rõ ràng của các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới.

Mục tiêu của Nghị quyết là bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đảm bảo trật tự, an toàn xã hội. Chính phủ được giao trách nhiệm tổ chức thực hiện cụ thể các nội dung này. Nghị quyết cũng nhấn mạnh việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân, đặc biệt là thanh thiếu niên, về tác hại của rượu, bia, thuốc lá truyền thống, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các chất gây nghiện khác.

Có thể thấy, tăng thuế thuốc lá là bước đi kịp thời, thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong cuộc chiến bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Nhưng để chính sách này đi vào đời sống và tạo ra hiệu quả thực sự, cần có sự đồng lòng của toàn xã hội – từ cơ quan quản lý đến từng người dân. Một bao thuốc lá thêm 10.000 đồng có thể là điều khó chịu với người hút, nhưng đó có thể là món quà vô giá cho sức khỏe của cả một dân tộc.