Tranh chấp thư bảo lãnh Ngân hàng Quốc tế và Công ty Nhôm Đông Á: Hủy bản án sơ thẩm và phúc thẩm

Công ty Nhôm Đông Á (có địa chỉ tại Tân Dân, Chí Linh, Hải Dương) và Công ty Smartdoor (có địa chỉ lại KCN Hà Bình Phương, Thường Tín, Hà Nội) có ký Hợp đồng nguyên tắc mua bán hàng hóa số DA0911-01/HĐNT (Hợp đồng). Để bảo lãnh việc thực hiện nghĩa vụ thanh toán của Công ty Smartdoor đối với Công ty Nhôm Đông Á theo quy định tại Hợp đồng, ngày 29/5/2012, VIB đã ký phát hành Thư bảo lãnh thanh toán giá trị 3.000.000.000 VNĐ để bảo lãnh cho nghĩa vụ thanh toán của Công ty Smartdoor theo Hợp đồng.

Sau khi nhận được thư bảo lãnh của VIB, từ ngày 2/6/2012 đến ngày 15/8/2012, Công ty Nhôm Đông Á đã xuất bán cho Công ty Smartdoor tổng cộng 10 đơn hàng với tổng trị giá 3.707.638.566 đồng. Tuy nhiên, sau khi mua hàng, Công ty Smartdoor đã không thực hiện đúng, đầy đủ nghĩa vụ thanh toán cho Công ty Nhôm Đông Á dẫn đến việc ngày 29/8/2012, Công ty Nhôm Đông Á phải yêu cầu VIB thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh.

Ngay sau khi nhận được yêu cầu thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh của Công ty Nhôm Đông Á, VIB đã đề nghị được làm việc với Công ty Smartdoor để yêu cầu thanh toán trước khi VIB thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh. Theo đó, sau khi VIB làm việc với Smartdoor và ngày 31/8/2012, Công ty Smartdoor có thanh toán cho Công ty Nhôm Đông Á số tiền 1.000.000.000 đồng và xác nhận đến ngày 31/8/2012, Công ty Smartdoor còn phải thanh toán cho Công ty Nhôm Đông Á tổng số tiền là 2.020.605.318 đồng. Nội dung về số tiền còn thiếu này đã được Công ty Smartdoor xác nhận và fax cho Công ty Nhôm Đông Á vào ngày 4/9/2012.

Do Công ty Smartdoor không thanh toán đầy đủ số nợ nên Nhôm Đông Á tiếp tục yêu cầu VIB thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh. Phản hồi lại yêu cầu của Nhôm Đông Á, VIB gửi Công văn số 428/2012/VIB-HN khẳng định rằng “Công ty Smartdoor chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thanh toán theo hợp đồng nguyên tắc DA/0911-01/HĐNT” và Công văn số 025A/2013/VIB HN cho Công ty Nhôm Đông Á, nội dung công văn một lần nữa Ngân hàng Quốc tế khẳng định nghĩa vụ thực hiện bảo lãnh và quyết liệt đòi nợ Công ty Smartdoor để thanh toán cho Công ty Nhôm Đông Á.

Quyết định hoãn thi hành án dân sự của Chi cục THA Đống Đa

Những người trực tiếp thực hiện các thỏa thuận, giao dịch và giải quyết các vấn đề phát sinh của các bên đã xác nhận trách nhiệm về việc phải thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh. Ngày 18/10/2012, VIB gửi Công văn số 428/2012/VIB-HN cho Công ty Nhôm Đông Á, nội dung Công văn đã khẳng định:

Smartdoor chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thanh toán theo hợp đồng nguyên tắc DA/0911-01/HĐNT đã ký với Nhôm Đông Á;

VIB đôn đốc thường xuyên việc thanh toán cho Nhôm Đông Á, mặt khác VIB đang tiến hành xử lý khoản vay, thu hồi tài sản đảm từng bước đảm bảo thực hiện nghĩa vụ thanh toán của Smartdoor theo thư bảo lãnh VIB đã phát hành;

VIB trân trọng đề Công ty Nhôm Đông Á tạo điều kiện để tiếp tục đôn đốc Công ty Smartdoor thanh toán khoản nợ.

Căn cứ quá trình làm việc giữa các bên ở trên có thể thấy rằng VIB đã xác nhận Smartdoor vi phạm nghĩa vụ thanh toán và không có ý kiến gì về số tiền còn nợ cũng như các vấn đề liên quan và không có bất cứ yêu cầu nào đối với Nhôm Đông Á. Ngày 31/01/2013, VIB tiếp tục gửi Công văn số 025A/2013/VIB HN cho Công ty Nhôm Đông Á, nội dung công văn một lần nữa VIB khẳng định nghĩa vụ thực hiện bảo lãnh và quyết liệt đòi nợ Công ty Smartdoor để thanh toán cho Công ty Nhôm Đông Á.

Tuy nhiên, sau nhiều tháng trôi qua, VIB vẫn không thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh, và từ việc xác nhận nghĩa vụ bảo lãnh nhưng VIB đã không thực hiện mà quay ra yêu cầu Nhôm Đông Á làm việc và cung cấp hồ sơ vì lý do chưa đủ căn cứ để thực hiện nghĩa vụ.

Theo đại diện Công ty Nhôm Đông Á: Nếu yêu cầu thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh của Nhôm Đông Á không đủ điều kiện hoặc không có căn cứ để thanh toán (như không đủ hồ sơ chứng minh, không xuất trình bảo lãnh gốc…), vậy tại sao trong suốt thời gian hơn nửa năm ngân hàng không có văn bản từ chối nghĩa vụ thanh toán, hoặc với trách nhiệm của mình hướng dẫn Nhôm Đông Á bổ sung hồ sơ cho đủ điều kiện, ngược lại tại hai Công văn số 428/2012/VIB HN ngày 18/10/2012 và số 025A/2013/VIB HN ngày 31/1/2013, ngân hàng thừa nhận và đề nghị xin được gia hạn để đốc thúc Smartdoor thanh toán?

Do các bên không tự giải quyết được, buộc Nhôm Đông Á phải khởi kiện ra Tòa án.

Ngày 12/11/2015, TAND quận Đống Đa đã đưa vụ kiện ra xét xử sơ thẩm. Theo đó, tại Bản án sơ thẩm số 19/2015/KDTM-ST, Tòa án cấp sơ thẩm đã tuyên chấp nhận yêu cầu của Công ty Nhôm Đông Á, buộc VIB phải thanh toán cho Công ty Nhôm Đông Á số tiền là: 2.382.725.146 đồng.

Sau khi có bản án sơ thẩm, VIB đã có đơn kháng cáo và sau đó được TAND TP.Hà Nội thụ lý giải quyết theo thủ tục phúc thẩm. Ngày 29/6/2016, TAND TP.Hà Nội đã đưa vụ án ra xét xử công khai. Căn cứ các chứng cứ có trong vụ án, phần trình bày, tranh luận của các đương sự tham gia phiên xét xử, Hội đồng xét xử phúc thẩm đã xử “Chấp nhận yêu cầu của Công ty Nhôm Đông Á đối với Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam” tại Bản án phúc thẩm số 52/2016/KDTM-PT ngày 29/6/2016.

Vụ việc cũng đã được một số cơ quan báo chí phản ánh qua các bài viết như: “Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam phớt lờ lệnh Tòa án?” trên Báo Thương hiệu và Công luận; bài viết “Ngân hàng Quốc tế phải hầu tòa vì bội tín với doanh nghiệp” trên Thời báo Đông Nam Á và Báo Người Hà Nội…

Trong giai đoạn thi hành án tại Chi cục Thi hành án dân sự quận Đống Đa, VIB cũng đã đề nghị thỏa thuận thi hành án nhưng không được Công ty Nhôm Đông Á đồng ý, cụ thể: Tại Biên bản về việc thỏa thuận thi hành án được lập ngày 2/11/2016 giữa đại diện VIB, đại diện Công ty Nhôm Đông Á và đại diện Chi cục THADS quận Đống Đa, trong phần ý kiến trình bày, VIB đã đề nghị “xin lùi thời gian trả nợ thêm một thời gian là trong vòng 01 tháng. Sau thời gian trên ngân hàng xin chấp hành quyết định của bản án, thực hiện nghĩa vụ trả nợ của ngân hàng cho Công ty TNHH Nhôm Đông Á”.

Tại Biên bản về việc thỏa thuận thi hành án được lập ngày 7/11/2016 giữa đại diện VIB, đại diện Công ty Nhôm Đông Á và đại diện Chi cục THADS quận Đống Đa, VIB tiếp tục đề nghị “xin nhận trả nợ 50% số tiền nợ gốc và sẽ trả một lần thẳng vào tài khoản của Công ty TNHH Nhôm Đông Á”. “Ngân hàng muốn lùi thời gian đến thứ 6 ngày 11/11/2016 để Hội đồng phê duyệt tự chi trả trước 50% gốc cho Công ty Nhôm Đông Á”.

Hiện tại, vụ việc đã được chuyển lên Giám đốc thẩm và TAND cấp cao tại Hà Nội ngày 20/1/2017 đã ra Quyết định kháng nghị đối với bản án kinh doanh, thương mại phúc thẩm số 52/2016/KDTM-PT ngày 29/6/2016 của TAND TP Hà Nội và đình chỉ thi hành án bản án cho đến khi có quyết định giám đốc thẩm.

Báo Công lý sẽ tiếp tục cập nhật thông tin khi có phán xử của TAND cấp cao tại Hà Nội về vụ án trên.