Việt Nam tăng cường hợp tác với Áo, Bỉ, Đan Mạch và Liên minh Châu Âu

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tiếp ông Bruno Angelet, Đại sứ - Trưởng Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam

Quan hệ Việt Nam-Áo không ngừng phát triển trên nhiều lĩnh vực

Năm 1972, khi cuộc đấu tranh giành độc lập của dân tộc chưa kết thúc, Cộng hòa Áo là một trong những quốc gia phương Tây đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam.

Quan hệ hợp tác giữa hai nước không ngừng phát triển trên nhiều lĩnh vực. Hai bên duy trì thường xuyên tiếp xúc, trao đổi các đoàn cấp cao, hợp tác chặt chẽ và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương như Liên hợp quốc, Diễn đàn hợp tác Á-Âu, ASEAN-EU.

Năm 1995, hai nước thỏa thuận thành lập Tổ công tác hỗn hợp nhằm thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai nước trong lĩnh vực kinh tế, thương mại và đầu tư.

Tháng 8/2010, hai bên đã chính thức nâng cấp lên thành Ủy ban hỗn hợp liên Chính phủ cấp Thứ trưởng về hợp tác kinh tế và thương mại.

Tháng 5/2012, hai nước đã tiến hành họp Ủy ban hỗn hợp Việt Nam-Áo về hợp tác kinh tế và thương mại lần thứ 8. Tháng 3/2017, hai bên tiến hành họp Ủy ban hỗn hợp Việt Nam-Áo về hợp tác kinh tế và thương mại lần thứ 9.

Thương mại song phương giữa hai nước phát triển tích cực những năm gần đây. Các mặt hàng Việt Nam xuất sang Áo: điện thoại các loại và linh kiện, giầy dép, gỗ và sản phẩm gỗ, hàng dệt, may, máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng khác... Việt Nam nhập khẩu từ Áo các mặt hàng: dược phẩm, máy móc, thiết bị, sắt thép và sản phẩm từ sắt thép, giấy, thức ăn gia súc và nguyên liệu.

Năm 2017, kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa hai chiều đạt hơn 4 tỷ USD (tăng 42% so với năm 2016). Áo trở thành thị trường xuất khẩu lớn thứ 6 của Việt Nam ở châu Âu. 7 tháng đầu năm 2018, xuất khẩu của Việt Nam sang Áo đạt 2,58 tỷ USD (tăng 47% so với cùng kỳ năm trước). Nhập khẩu của Việt Nam từ Áo đạt 167 triệu USD (giảm 16%).

Đến tháng 8/2018, Áo có 31 dự án còn hiệu lực đang đầu tư tại Việt Nam với tổng vốn đầu tư đăng ký là 143,9 triệu USD, đứng thứ 43 trong tổng số 129 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Các dự án của Áo thuộc loại vừa và nhỏ, tập trung chủ yếu trong ngành công nghiệp chế biến chế tạo, dịch vụ lưu trú và ăn uống, nghệ thuật và giải trí.

Viện trợ phát triển chính thức (ODA) của Áo tại Việt Nam, tín dụng ưu đãi của Áo đang được sử dụng để thực hiện các dự án trong các lĩnh vực như giao thông đường sắt, trang thiết bị y tế, phòng cháy, chữa cháy, đào tạo nghề…

Quan hệ hợp tác văn hóa giữa Việt Nam và Áo trong thời gian qua có những bước phát triển mạnh mẽ. Hàng năm, Cộng hòa Áo cử chuyên gia, giáo sư giảng dạy tại Khoa Sân khấu, Đại học Sân khấu-Điện ảnh Hà Nội và Khoa Thanh nhạc, Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam.

Nhân chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Áo tháng 5/2012, hai nước đã ký Bản Ghi nhớ về hợp tác văn hóa, tạo cơ sở để tăng cường hợp tác trong lĩnh vực này.

Hằng năm, Cộng hòa Áo cung cấp cho Việt Nam khoảng 20 học bổng đào tạo sau đại học. Đại sứ quán Cộng hòa Áo tại Hà Nội hỗ trợ một số tài liệu, trang thiết bị phục vụ giảng dạy và học tập cho các trường đại học có đào tạo tiếng Đức tại Hà Nội…

Việt Nam-Bỉ tích cực trong quan hệ thương mại

Việt Nam-Bỉ thiết lập quan hệ Ngoại giao ngày 22/3/1973. Quan hệ hai nước phát triển tích cực sau 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và trong các khuôn khổ hợp tác ở nhiều lĩnh vực, nhiều cấp (liên bang, vùng và cộng đồng).

Bỉ là một thị trường nhỏ nhưng quan hệ thương mại giữa Việt Nam-Bỉ ở mức cao do hàng xuất khẩu của Việt Nam qua Bỉ để sang các nước Tây Âu khác (cảng Antwerp của Bỉ là một trong những hải cảng trung chuyển hàng hóa lớn ở châu Âu). Hiện Bỉ là thị trường xuất khẩu lớn thứ 7 của Việt Nam trong EU (sau Đức, Hà Lan, Anh, Italy, Pháp, Tây Ban Nha và Áo).

Năm 2017, Bỉ có 62 dự án với tổng số vốn đầu tư đạt 595 triệu USD, chủ yếu vào các lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo (20 dự án với 91,3 triệu USD). Các dự án chủ yếu là 100% vốn nước ngoài với quy mô tương đối nhỏ.

Hiện Việt Nam mới có hai dự án là Trung tâm xúc tiến thương mại tại Brussels (152.000 USD) và dự án Công ty Cổ phần đầu tư Thương mại Thủy sản châu Âu (90.000 USD).

Quan hệ hợp tác phát triển giữa Việt Nam và Bỉ bắt đầu từ năm 1977. Đến nay, Bỉ đã cho Việt Nam vay và viện trợ không hoàn lại gần 300 triệu USD (trong đó viện trợ không hoàn lại chiếm khoảng 60%).

Các chương trình hợp tác tập trung vào các lĩnh vực gồm: quản lý nguồn nước, xử lý rác thải; quản lý nhà nước; tăng cường thể chế, cải cách hành chính; giáo dục, nông nghiệp và phát triển nông thôn; y tế...

Tháng 7/2018, Bỉ dừng viện trợ không hoàn lại cho Việt Nam.

Ủy ban hỗn hợp Việt-Bỉ về hợp tác Khoa học Công nghệ được tổ chức thường kỳ 3 năm/lần, là cơ chế kiểm điểm và định hướng các chương trình, dự án hợp tác giữa hai nước.

Hiện có 18 dự án nghiên cứu (8 triệu USD) đã và đang được triển khai dưới các hình thức hợp tác ưu tiên như hợp tác giữa các trường đại học và viện nghiên cứu, trao đổi chuyên gia, triển khai các chương trình nghiên cứu chung.

Hàng năm, Bỉ viện trợ cho lĩnh vực giáo dục-đào tạo thông qua các chương trình hợp tác giữa các trường đại học và viện nghiên cứu khoảng 2 triệu euro. Gần 300 sinh viên Việt Nam đang học tập, nghiên cứu tại Bỉ.

Ngoài ra, nhiều dự án về ngôn ngữ, nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học, đào tạo nhân lực... đã được thực hiện trong khuôn khổ hợp tác với các chính quyền Vùng và Cộng đồng.

Thúc đẩy quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam-Đan Mạch

Việt Nam-Đan Mạch chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 25/11/1971. Năm 1980, Đan Mạch mở cửa Đại sứ quán tại Hà Nội và năm 2000, Việt Nam có Đại sứ quán tại Thủ đô Copenhaghen. Mối quan hệ đó luôn không ngừng phát triển sâu rộng, toàn diện trên mọi lĩnh vực.

Năm 2018 là năm kỷ niệm 5 năm (2013-2018) hai nước Việt Nam-Đan mạch thiết lập quan hệ Đối tác toàn diện. Hai bên phối hợp chặt chẽ, hiệu quả các diễn đàn đa phương, nhất là Liên hợp quốc, ASEM, ASEAN-EU.

Kim ngạch thương mại hai chiều năm 2017 đạt 664,6 triệu USD. Việt Nam xuất khẩu sang Đan Mạch các sản phẩm dệt may, giầy dép, đồ gỗ, hàng kim khí, thủ công mỹ nghệ, thiết bị điện, càphê… và nhập chủ yếu là sản phẩm sữa, máy móc thiết bị, hóa chất, dược phẩm, hàng thủy sản…

Đan Mạch là một trong số các nước Bắc Âu sớm đầu tư vào nước ta. Hiện Đan Mạch có 132 dự án đầu tư với tổng vốn đăng ký hơn 686 triệu USD, xếp thứ 26/129 nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam.

Các dự án của Đan Mạch tập trung trong các lĩnh vực: công nghiệp chế biến, chế tạo; vận tải, kho bãi; bán buôn, bán lẻ và sửa chữa; khoa học công nghệ; nông, lâm nghiệp và thủy sản.

Một số dự án tiêu biểu là Dự án Công ty Cảng quốc tế Cái Mép với vốn đăng ký 268,6 triệu USD); Dự án Nhà máy bia Đông Nam Á có vốn đầu tư 79,6 triệu USD; Dự án Công ty Trách nhiệm hữu hạn Nisan Việt Nam về lĩnh vực bán buôn, bán lẻ, sửa chữa với có vốn đầu tư 50 triệu USD. Các doanh nghiệp Việt Nam chưa có dự án đầu tư vào Đan Mạch.

Đan Mạch là một trong những nước Tây Âu sớm cung cấp viện trợ phát triển cho Việt Nam và thuộc nhóm các nước cung cấp nhiều vốn ODA không hoàn lại nhất cho Việt Nam.

Từ 1972 đến nay, Đan Mạch đã viện trợ cho Việt Nam tổng cộng hơn 1 tỷ USD vốn ODA; trung bình hằng năm đạt khoảng 64 triệu USD/năm.

Các lĩnh vực chủ yếu là xây dựng cơ sở hạ tầng, xóa đói giảm nghèo, phát triển bền vững, cải cách hành chính, bảo vệ môi trường, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ; được triển khai chủ yếu ở các thành phố, thị trấn lớn và khu vực nông thôn thuộc đồng bằng Bắc, Bắc Trung Bộ và nay được mở rộng ra cả các tỉnh vùng cao nguyên và miền núi phía Bắc.

Trong lĩnh vực ứng phó với biến đổi khí hậu, Đan Mạch là nhà tài trợ lớn nhất cho Việt Nam với mức tài trợ lên tới 40 triệu USD cho “Chương trình thích ứng và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu” (Hai bên đã ký Hiệp định hợp tác vào tháng 12/2008 tại Hà Nội).

Đan Mạch tiếp tục hỗ trợ Việt Nam thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về ứng phó với biến đổi khí hậu với khoảng 20 dự án tại các địa phương. Đan Mạch tiếp tục chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ Việt Nam thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về sử dụng năng lượng hiệu quả và Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh; hợp tác chặt chẽ tại Diễn đàn Tăng trưởng xanh toàn cầu.

Tháng 9/2009, hai bên ký Ý định thư về hợp tác giáo dục giữa Bộ Giáo dục hai nước; tháng 12/2010, ký Bản ghi nhớ về hợp tác giáo dục-đào tạo cấp Bộ.

Tháng 6/2011, hai bên thống nhất thành lập Nhóm công tác chung Việt Nam-Đan Mạch nhằm triển khai Bản ghi nhớ hợp tác.

Tăng cường hợp tác Việt Nam-EU

Ngày 28/11/1990, Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU) chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao. Năm 1996, EU mở Phái đoàn Đại diện của Ủy ban châu Âu (EC) tại Hà Nội. Hai bên duy trì các cơ chế hợp tác: Tham vấn chính trị thường niên cấp Thứ trưởng Ngoại giao; Ủy ban Hỗn hợp Việt Nam-EU: Cơ chế đối thoại về nhân quyền Việt Nam-EU...

Việt Nam và EU phối hợp tại các diễn đàn đa phương, tổ chức quốc tế, đặc biệt là trong khuôn khổ hợp tác ASEAN-EU, ASEM và Liên hợp quốc, trong giải quyết các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu, phát triển bền vững, an ninh năng lượng, chống khủng bố, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, di cư bất hợp pháp...

Năm 2017, EU là đối tác thương mại lớn ba (sau Trung Quốc, Hoa Kỳ) và là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai (sau Hoa Kỳ) của Việt Nam. Kim ngạch thương mại song phương năm 2017 đạt khoảng 50,46 tỷ USD, (tăng 11,9% so với năm 2016). Kim ngạch thương mại hai bên trong 6 tháng đầu năm 2018 đạt khoảng 27 tỷ USD (tăng 12.35% so với năm 2017).

Các nước Đức, Anh, Hà Lan, Italy, Pháp, Tây Ban Nha, Áo và Bỉ là 8 thị trường lớn nhất thuộc EU nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam, hàng năm đều đạt kim ngạch trên 1 tỷ USD.

Các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam là hàng dệt may, giày dép, cà phê, hải sản, máy vi tính, linh kiện điện thoại... Hiện nay, hai bên đang tích cực thúc đẩy ký Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) và Hiệp định bảo hộ đầu tư (IPA).

Tính đến hết tháng 8/2018, đã có 24/28 nước EU đầu tư vào Việt Nam với 2.141 dự án còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký khoảng 24,17 tỷ USD, đứng thứ năm trong số các nhà đầu tư lớn nhất vào Việt Nam (sau Hàn Quốc, Đài Loan-Trung Quốc, Nhật Bản, Singapore).

Trong số các nước EU đầu tư vào Việt Nam, tính theo giá trị vốn đầu tư, Hà Lan đứng đầu (318 dự án với tổng vốn đầu tư 9,16 tỷ USD), tiếp theo là Pháp (527 dự án với tổng vốn đầu tư 3,63 tỷ USD), Anh, Đức...

Nhìn chung đầu tư Việt Nam sang EU là không nhiều, tính đến tháng 8/2018 có 94 dự án với tổng vốn đăng ký 207,4 triệu USD.

EU luôn là một trong những nhà tài trợ lớn cho Việt Nam (EU là nhà cung cấp viện trợ không hoàn lại lớn nhất). Giai đoạn 2014-2020, Ủy ban châu Âu cam kết viện trợ cho Việt Nam 400 triệu euro tập trung vào lĩnh vực năng lượng bền vững và thể chế.

Dự kiến, EU sẽ dành khoảng 350 triệu euro hỗ trợ các dự án đầu tư vào lĩnh vực phát triển năng lượng bền vững (tiết kiệm năng lượng, năng lượng tái tạo, điện khí hóa nông thôn).

Với mục tiêu tiếp tục hỗ trợ phát triển hệ thống chăm sóc y tế của Việt Nam theo hướng công bằng, hiệu quả, phát triển hướng tới bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân, trên cơ sở kết quả bước đầu của Chương trình hỗ trợ chính sách ngành y tế giai đoạn 1, EU đã quyết định hỗ trợ giai đoạn 2 (2015-2019) với tổng kinh phí 115 triệu euro, là chương trình hỗ trợ ngân sách ngành Y tế lớn nhất của EU tại châu Á.