Brazil và mối “quan ngại” mang tên World cup (kỳ 1)

KỲ 1: NGƯỜI DÂN BRAZIL ĐANG PHẢI TỰ THÍCH NGHI VÀ SỐNG CÙNG TỘI PHẠM

Trước World Cup 2014, bộ trưởng thể thao Brazil, ông Aldo Rebelo đã đưa ra một lời khuyến cáo cho cổ động viên thế giới về những mối nguy hiểm khi tham dự ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh: là nước chủ nhà, chúng tôi mong muốn mọi thứ thật hoàn hảo. Tuy nhiên, trong tình hình hiện tại, chúng tôi thực sự thấy lo lắng. Không ai cảm thấy an toàn và thoải mái trước tình hình xã hội hiện tại. Nhưng đây là thực tế, người dân Brazil đang phải tự thích nghi và sống cùng tội phạm. 

Bạo lực đường phố leo thang

Những lo lắng này là dễ hiểu khi tỷ lệ giết người ở Brazil cao hơn bốn lần so với Mỹ và đa số các vụ phạm tội không được khám phá. Theo thống kê cứ 100.000 dân thì có khoảng 21,8 tên giết người, đây là số liệu được ghi nhận bởi hệ thống DataSUS. Từ năm 1980 đến năm 2010 đã có hơn 1 triệu vụ giết người tại Brazil. Tuy nhiên, pháp luật nước này vẫn chưa ra điều lệ giải trừ vũ khí. Chính vì thế, hàng nóng liên tục được truyền tay trong người dân, tạo điều kiện cho tỷ lệ giết người tăng cao trong những năm gần đây. Từ năm 1990, sự tăng trưởng của tỷ lệ tội phạm khiến các nhà tù Brazil ngày một đông phạm nhân. Cho đến nay, nhiều nhà tù tại đây đã đứng đầu trên thế giới về kích thước cũng như số lượng phạm nhân.

Đáng lo ngại hơn, trong tháng Tư vừa qua, một cuộc đình công yêu cầu tăng lương của cảnh sát tại thành phố Salvador vô tình làm tăng nhanh tỷ lệ tội phạm. Chỉ trong một thời gian ngắn, ít nhất có 39 vụ giết người xung quanh phía đông bắc của thành phố Salvador.

Những khu vực như siêu thị, ngân hàng trở thành địa điểm tấn công của bọn tội phạm. Và chỉ sau 48 giờ thành phố đã trở nên tan hoang. Trật tự chỉ được lặp lại khi có sự can thiệp của quân đội và lực lượng cảnh sát được huy động từ thành phố khác. Trong năm 2012, tại lễ hội Carnival, cảnh sát Salvador cũng đình công vào đêm trước lễ hội Carnival, tạo ra một làn sóng tội phạm tương tự khiến hơn 100 người thiệt mạng.

Đặc biệt hơn thành phố Salvador sẽ tham gia tổ chức sáu trận đấu World Cup, trong đó đáng chú ý là cuộc đụng độ giữa đương kim vô địch Tây Ban Nha và Hà Lan hay cặp đấu Bồ Đào Nha và Đức. Chắc chắn thành phố này sẽ trở thành một nơi thu hút rất nhiều du khách và không thể biết được chuyện gì sẽ xảy ra nếu như cảnh sát tại đây lại tiếp tục đình công trong thời gian tổ chức ngày hội bóng đá.

Các vụ tấn công và hiếp dâm trên đường phố cũng rất phổ biến ở Brazil. Cuối tháng 3/2014, ở Rio de Janeiro đã xảy ra một vụ hãm hiếp gây chấn động dư luận. Nạn nhân là một phụ nữ người Mỹ du lịch tới Brazil để đón xem bóng đá. Khi đó người phụ nữ 21 tuổi và bạn trai người Pháp lên một chiếc xe buýt nhỏ vào nửa đêm ở bãi biển nổi tiếng Copacabana.

Bất ngờ một nhóm người dùng vũ khí khống chế tất cả, người bạn trai bị đánh dã man bằng một thanh sắt còn cô gái bị hãm hiếp. Cảnh sát nhanh chóng tìm ra thủ phạm. Đó là ba thanh niên tuổi từ 20 đến 22, tất cả đều nhanh chóng bị bắt giam. Nhưng vụ việc này vô tình tạo nên sự sợ hãi cho cộng đồng du khách đang đổ tới Brazil để theo dõi ngày hội bóng đá. Một số nhà chức trách lo ngại vụ tấn công sẽ là một cú sốc lớn cho tình trạng an ninh đã được cải thiện trong hơn một năm nay tại Rio.

Băng đảng nổi tiếng nhất Brazil – PCC

Tội phạm thiếu niên

Một vấn đề mà các nhà tổ chức World Cup rất lo lắng chính là tỷ lệ tội phạm trong độ tuổi thiếu niên ở Brazil là rất cao. Tỷ lệ sử dụng ma túy trong thanh thiếu niên Brazil đã tăng lên đáng kể trong những năm gần đây. Không ít cô bé, cậu bé ở đây sớm bỏ học hành và tham gia vào các tổ chức tội ác, thậm chí không ít trong số chúng đứng ra lập các băng đảng riêng.

Chính vì vậy, ở Brazil xuất hiện một thuật ngữ là “arrastao”, được sử dụng để nói về những nhóm tội phạm tuổi “teen” có mang theo dao và súng, thường bao vây và tấn công bất ngờ các nạn nhân. Những tội phạm thiếu niên này còn tham gia vào những vụ cướp xe táo bạo, đặc biệt là ở các thành phố lớn. Du khách thường là những mục tiêu ngon lành của chúng. Không ít những công dân châu Âu, châu Á đã bị mất xe, tiền bạc khi tham gia trong các lễ hội lớn ở Brazil như lễ hội Carnaval. 

Đáng sợ hơn, những tội phạm tuổi teen này còn nghĩ ra một phương thức để kiếm tiền từ du khách được gọi là “vụ bắt cóc nhanh”. Các du khách khi lọt vào tầm ngấm của những tên tội phạm sẽ bị chúng dụ vào những chỗ khuất. Tại đây, những tên tội phạm với vẻ ngoài non nớt sẽ rút hàng nóng ra và yêu cầu nạn nhân đến một cột ATM để rút hết tiền trong tài khoản của họ. Phương thức phạm tội này diễn ra rất phổ biến tại các thành phố như Rio de Janeiro, São Paulo, Brasília, Curitiba, Porto Alegre Salvador và Recife.

“Các vụ bắt cóc nhanh” diễn ra phổ biến và manh động tới mức cảnh sát Brazil đưa ra khuyến cáo với người dân và khách du lịch rằng nếu bị bắt cóc trên đường phố cũng không nên “chống cự, la hét hay tranh cãi”. Bởi nếu làm ngược lại những điều này, bạn rất có khả năng tự biến mình thành nạn nhân của những vụ giết người hay thương vong dưới bàn tay của những thiếu niên đường phố.

Sự lộng hành của băng đảng PCC

Ở Brazil có rất nhiều băng đảng, đa phần nổi lên từ những năm 2000 thông qua việc buôn bán ma túy và vũ khí hạng nặng. Nhưng đáng sợ và nguy hiểm nhất là băng đảng PCC. Đây là tổ chức tội phạm lớn nhất Brazil với hơn 13.000 thành viên và tất cả đều tập trung ở Sao Paulo, thành phố đăng cai tới 6 trận đấu của World Cup.

Băng PCC thâu tóm hoàn toàn việc kinh doanh ma túy ở Brazil và những người điều hành của chúng là những tù nhân. Lãnh đạo của chúng một nhóm tù nhân gồm từ 8 đến 10 tên tội phạm cộm cán và do một tên có thâm niên hoạt động tội phạm chỉ huy. Dù ở trong tù nhưng quyền lực của chúng không hề bị suy giảm, trong năm 2002, thủ lĩnh tối cao của PCC bị giam giữ tại nhà tù có thể sử dụng điện thoại di động để phát động và điều hành các vụ nổi loạn tại 29 nhà tù của bang São Paulo, làm chết 19 tù nhân và giám thị.

Vào năm 2006, toàn thành phố São Paulo bỗng trở nên náo loạn bởi hàng loạt vụ tấn công của hàng trăm tên tội phạm vào nhiều cơ sở của chính quyền như đồn cảnh sát, tòa án, viện công tố, trụ sở chính quyền quận, trạm xe bus. Tại các nhà tù cũng nổ ra các vụ bạo loạn của tù nhân. Cảnh sát hầu như hoàn toàn bất lực trước các vụ tấn công, bạo loạn của bọn tội phạm. Theo thống kê, cuộc bạo loạn đã làm chết 150 người gồm nhân viên cảnh sát, dân thường, tù nhân và tội phạm. Nguyên nhân của các vụ tấn công bạo loạn này xuất phát từ việc 7 tên trong nhóm cầm đầu PCC đã bị đưa đến khu biệt giam vì vi phạm nội quy nhà tù. Trật tự chỉ được lặp lại khi chính phủ Brazil quyết định điều động quân đội và lực lượng an ninh đến São Paulo để trấn áp.

Tới năm 2012, một cuộc bạo loạn chống lại cảnh sát lại nổ ra ở São Paulo dưới sự điều khiển của PCC. Trong thời gian khoảng ba mươi ngày, những tên tội phạm tổ chức tấn công các cảnh sát, những nhân viên của chính quyền. Ước tính mỗi ngày một hoặc hai cảnh sát thiệt mạng, nhiều cảnh sát đã bị sát hại ở ngay trước cửa nhà. Sau đó các cuộc tấn công nhắm vào dân thường và du khách, ước tính có hơn 100 người thiệt mạng trong thời gian này ở Sao Paulo…