Die Welt: Rút khỏi Hiệp ước Bầu trời mở, Mỹ là “bên thua thiệt”

Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ sẽ rút khỏi Hiệp ước Bầu trời mở

Hiệp ước Bầu trời Mở có hiệu lực năm 2002, cho phép các quốc gia tham gia thực hiện các chuyến bay giám sát ngắn, không vũ trang, trên toàn bộ lãnh thổ nước thành viên khác để thu thập dữ liệu về các lực lượng và hoạt động quân sự.

Hiện 35 nước, trong đó có Nga, Mỹ và một số nước thành viên khác của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), đã ký hiệp ước. Kyrgyzstan đã ký nhưng chưa phê chuẩn hiệp ước.

Trước tuyên bố mới nhất của Nhà Trắng về việc rút khỏi một thỏa thuận kiểm soát vũ khí quốc tế lớn Hiệp ước Bầu trời mở, hồi năm ngoái, Washington đã rút khỏi Hiệp ước các Lực lượng Hạt nhân tầm trung với Moscow.

Sau khi Tổng thống Trump tuyên bố rút khỏi Hiệp ước Bầu trời mở một ngày, ngày 21/5, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Alexander Grushko lên tiếng cho rằng, việc này sẽ ảnh hưởng đến lợi ích của tất cả các thành viên tham gia, kể cả các nước thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Một số phân tích cho rằng, quyết định nói trên của người đứng đầu Nhà Trắng sẽ ảnh hưởng đến lợi ích chung của các đồng minh Mỹ. Theo lời chuyên gia an ninh và phân tích hình ảnh độc lập Steffan Watkins, “Không một chính phủ nào, dù là đồng minh hay không, cho rằng Mỹ cần hoặc nên rút khỏi hiệp ước Bầu trời mở”.

Hiệp ước Bầu trời Mở có hiệu lực năm 2002, cho phép các quốc gia tham gia thực hiện các chuyến bay giám sát ngắn, không vũ trang, trên toàn bộ lãnh thổ nước thành viên khác để thu thập dữ liệu về các lực lượng và hoạt động quân sự.

Trong khi đó mới đây, tờ nhật báo Die Welt của Đức thì cho rằng Mỹ sẽ “bị thua thiệt” khi phá vỡ Hiệp ước Bầu trời mở, trong khi đối với Nga hầu như không có gì thay đổi.

Theo tờ Die Welt, Hiệp ước Bầu trời mở là một cơ hội hợp tác độc đáo giữa quân đội hai nước Mỹ và Nga, tăng cường tính minh bạch và sự tin cậy lẫn nhau giữa các nước, việc phá vỡ hiệp ước đe dọa xảy ra thảm họa đối với an ninh ở châu Âu, tờ báo viết. Tác giả bài báo lưu ý, chính người Mỹ sẽ chịu thua thiệt khi nước này rút khỏi thỏa thuận, vì họ sẽ mất quyền tiếp cận các hạng mục và cơ sở hạ tầng quân sự.

Theo tác giả của bài báo, Tổng thống Trump đã quyết định rút khỏi hiệp ước dưới sức ép của các ý kiến chỉ trích, những người cho rằng có thể tiến hành việc theo dõi thông qua vệ tinh và không hài lòng trước việc máy bay trinh sát Boeing WC-135 được Lầu Năm Góc sử dụng không có hệ thống máy ảnh kỹ thuật số.

Die Welt nêu ra hai thiệt hại đáng kể cho Mỹ khi rút khỏi thỏa thuận: máy bay quân sự sẽ mất đi cơ hội bay qua lãnh thổ Nga và sẽ không thể công bố và thảo luận về những dữ liệu thu được từ vệ tinh qua các kênh ngoại giao.

Trong khi đó, các đồng minh của Mỹ trong khối NATO, những nước không có vệ tinh tiên tiến, sẽ có thể nhận được hình ảnh về cơ sở hạ tầng quân sự của Nga trong các chuyến bay. Hơn nữa, các chuyến bay này có thể được sử dụng như những cử chỉ chính trị, tờ báo viết.

Theo Die Welt, việc Washington từ bỏ hiệp ước gần như không gây ảnh hưởng gì tới Moscow, vì 90% các chuyến bay mà Nga thực hiện theo thỏa thuận là ở châu Âu. Còn nếu Nga có hành động đáp trả tương xứng, thì Hiệp ước Bầu trời mở sẽ chỉ còn tồn tai trong lịch sử.