Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ: Cổ phần hoá DNNN có nơi thực hiện tốt, có nơi đùn đẩy

Sáng nay (21/11), tại Hà Nội, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp Nhà nước (DNNN),  một công cụ quan trọng để bảo đảm thực hiện có hiệu quả các chính sách ổn định vĩ mô, kiềm chế lạm phát, đóng góp quan trọng cho phát triển kinh tế-xã hội.

Tham dự có Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban Chỉ  đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng và hơn 350 đại biểu là lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương, một số địa phương và đông đảo các Tập đoàn, Tổng công ty nhà nước, các tổ chức ở trong và ngoài nước.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ phát biểu khai mạc Hội nghị

Phát biểu tại khai mạc Hội nghị, đánh giá về kết quả cổ phần hoá, thoái vốn thời gian qua, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết có nhiều kết quả tích cực khi giá trị thực hiện giai đoạn 2016- 2018 gấp 2,5 lần thực hiện từ 2011- 2015, hiệu quả hoạt động của DNNN tiếp tục tăng lên, tổng tài sản tăng 3%, vốn chủ sở hữu tăng 4%, lợi nhuận trước thuế tăng 4%, nộp NSNN là 219.469 tỷ đồng, tăng 5% so với năm 2016... Trong 8 tháng đầu năm 2018, doanh thu, lợi nhuận của các DNNN đều đạt trên 70% kế hoạch cả năm. 106 DNNN sau cổ phần hoá niêm yết.

Về tình hình chung, DNNN vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế và khó khăn, thách thức cần tập trung xử lý, giải quyết sớm: Từ những bất cập trong cơ chế, chính sách định giá quyền sử dụng đất trong xác định giá trị doanh nghiệp đến lựa chọn nhà đầu tư; từ hiệu quả sản xuất kinh doanh đến năng lực cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập và CMCN 4.0; từ tình trạng thất thoát, tham nhũng đến công tác cán bộ…

Trên tinh thần đó, Phó Thủ tướng nêu một số vấn đề như sau:

Thứ nhất, cần đánh giá thực chất kết quả cơ cấu lại DNNN khi Nhà nước vẫn còn nắm giữ khoảng 90% vốn điều lệ tại gần 600 DNNN (các tập đoàn, tổng công ty, công ty xổ số…). Hiệu quả sản xuất kinh doanh của DNNN còn thấp so với nguồn lực đang nắm giữ.

Thứ hai, về thể chế, cơ chế chính sách đối với DNNN: Mặc dù hệ thống thể chế, cơ chế, chính sách đã được ban hành tương đối đầy đủ, toàn diện, nhưng còn nhiều quy định còn chưa thật phù hợp.

“Nhiều vấn đề đặt ra trong cổ phần hoá là xác định giá trị quyền sử dụng đất, lợi thế quyền thuê đất, giá trị thương hiệu của doanh nghiệp… đã đầy đủ chưa, chặt chẽ chưa? Vì sao thời gian qua làm chậm và vẫn còn xảy ra nhiều vi phạm liên quan đến lĩnh vực này?”, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đặt vấn đề.

Về quy trình bán vốn, tỷ lệ bán vốn Nhà nước trong DN còn nhiều ý kiến khác nhau, có ý kiến cho rằng tỷ lệ bán vốn thấp không thu hút được nhiều nhà đầu tư chiến lược; có ý kiến cho rằng nên bán các DN đang làm ăn hiệu quả, ngược lại có ý kiến cho rằng cần phải giữ lại để có nguồn thu, tập trung sắp xếp thoái vốn ở những doanh nghiệp đang thua lỗ…

Về quản lý vốn tại doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp sau cổ phần hóa, Phó Thủ tướng đề nghị xác định mức độ và phạm vi Nhà nước nắm giữ cổ phần trong từng lĩnh vực, doanh nghiệp cụ thể; quyền và trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân đại diện phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp?

Về tính phù hợp của cơ chế tiền lương, tiền thưởng hiện nay khi nhiều ý kiến đề nghị giao cho các doanh nghiệp tự quyết định, bảo đảm cạnh tranh để thu hút được nhà quản lý, lao động trình độ cao gắn với trách nhiệm để nâng cao hiệu quả quản trị DNNN.

Thứ ba, về xử lý những dự án đầu tư của DNNN không có hiệu quả, thua lỗ, mất vốn... Theo Phó Thủ tướng, vướng mắc lớn nhất hiện nay là việc giải quyết hợp đồng EPC và quá trình giải quyết pháp lý giữa giai đoạn đầu tư và giai đoạn sản xuất kinh doanh.

Thứ tư, về việc chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu về Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước. Đã hoàn tất việc bàn giao 19 tập đoàn, tổng công ty; nhưng vấn đề quan trọng nhất là phân định rõ quyền, trách nhiệm và sự phối hợp chặt chẽ giữa Ủy ban với các bộ, ngành; lưu ý phải bảo đảm phát triển sản xuất kinh doanh bình thường, liên tục; hạn chế tối đa phát sinh xáo trộn về tâm lý, tư tưởng và tổ chức trong doanh nghiệp; không tạo thêm tầng, nấc hành chính trung gian... mục đích cuối cùng là phải tập trung vào đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của DNNN.

Thứ năm, về việc đổi mới mô hình tổ chức và phương thức lãnh đạo của tổ chức Đảng trong DNNN, đặc biệt là những doanh nghiệp đã cổ phần hóa.

Thứ sáu, vấn đề cơ cấu lại DNNN hoạt động công ích và công ty nông, lâm nghiệp; việc xã hội hóa gắn với giao quyền tự chủ, cho phép các đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động như DNNN.

Thứ bảy, về tổ chức thực hiện, Phó Thủ tướng nhấn mạnh đây là khâu yếu nhất, trực tiếp liên quan đến lãnh đạo doanh nghiệp và các bộ ngành, địa phương. Thực tế cho thấy, cùng một chủ trương, cơ chế, chính sách nhưng có nơi thực hiện tốt, có nơi chậm trễ, làm mãi không xong, đùn đẩy trách nhiệm, kéo dài. Chúng ta phải quyết tâm vượt qua tư duy cũ, quyết tâm nói không với tham nhũng, lãng phí, lợi ích nhóm; đây cũng là một nguyên nhân chính cản trở quá trình cơ cấu lại DNNN.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng lưu ý, trong bối cảnh trong nước và quốc tế với nhiều biến động khó lường, tranh chấp thương mại giữa các nước lớn, chủ nghĩa bảo hộ nổi lên, việc thực hiện các cam kết của các Hiệp định FTA thế hệ mới và tác động của Cách mạng công nghiệp 4.0… tác động nhiều mặt đến năng lực sản xuất kinh doanh, sức cạnh tranh và sự phát triển bền vững, sống còn của cộng đồng doanh nghiệp nói chung và các DNNN nói riêng.

“Chúng ta cần bàn, đưa ra các kế hoạch, nhiệm vụ, giải pháp hết sức cụ thể cho từng bộ, ngành và địa phương, từng tập đoàn, tổng công ty, DNNN để có nhận thức đúng đắn, giải pháp phù hợp và hành động quyết liệt, hiệu quả hơn”, Phó Thủ tướng nói.