Cựu Thứ trưởng Nguyễn Văn Hiến: “Bị cáo thực hiện nhiệm vụ thiếu quyết liệt, thiếu sát sao”

Không kiểm tra năng lực đối tác

Trả lời các câu hỏi của HĐXX, bị cáo Bùi Như Thiềm (cựu Trưởng phòng Kinh tế Quân chủng Hải quân) cho biết, thời điểm đang là Trưởng phòng Kinh tế, Quân chủng Hải Quân, bị cáo được Thường vụ Đảng ủy, Thủ trưởng Bộ Tư lệnh Hải quân giao chủ trì đàm phán với Công ty Cảnh Hưng (khu đất số 2), Công ty Yên Khánh (khu đất số 7-9) để thực hiện dự án và tham gia đàm phán với Công ty Mai Anh (khu đất số 9-11).

Toàn cảnh phiên tòa

Cả 3 khu đất trên đều nằm trên đường Tôn Đức Thắng (phường Bến Nghé, quận 1, TP HCM). Bị cáo Thiềm nói: "Lần đầu tiên trong đời, bị cáo tiếp xúc với các dự án này thông qua phiên họp của Thường vụ Đảng ủy Quân chủng Hải quân mở rộng vào ngày 13/3/2006".

Trước câu trả lời trên, vị chủ tọa đặt câu hỏi, bị cáo có kiểm tra năng lực các đối tác hay không? Bị cáo Thiềm cho biết, mình không kiểm tra năng lực của các đối tác.

Theo bị cáo Thiềm, bị cáo được giao nhiệm vụ đàm phán về nội dung thương mại, cơ chế thương mại; phối hợp với phòng Tài chính của Quân chủng Hải quân và công ty Hải Thành đàm phán về nội dung tiền khoán, thời gian trả tiền khoán.

Bị cáo Thiềm cho biết thêm, bị cáo và phòng Tài chính đã có báo cáo kết quả đàm phán với Phó Tư lệnh Quân chủng phụ trách các dự án. Sau đó, bị cáo với phòng Tài chính đã có báo cáo bằng văn bản Thường trực Đảng ủy về kết quả đàm phán. Trong đó, có 2 nội dung chính về tình hình liên doanh và tình hình ký kết các hợp đồng kinh tế tại những khu đất.

Đến đây, chủ tọa Lê Thành Nam hỏi bị cáo Thiềm đã nghiên cứu những văn bản nào để thực hiện đàm phán, thương thảo hợp đồng; nghiên cứu các văn bản, quy định của pháp luật và Bộ Quốc phòng liên quan đến việc cho thuê đất đai, liên doanh, hợp tác kinh tế...

Trước câu hỏi này của vị chủ tọa, Thiềm cho biết, mình đã nghiên cứu chức trách, nhiệm vụ của phòng Kinh tế, Quân chủng Hải quân; chức trách nhiệm vụ của công ty và Giám đốc công ty Hải Thành; nghiên cứu kết luận, chỉ thị của Đảng ủy Quân chủng Hải quân, Luật Doanh nghiệp,... Tuy nhiên, bị cáo Thiềm cho rằng, mình chỉ nghiên cứu sâu về chức trách, nhiệm vụ của phòng Kinh tế.

Các bị cáo tại phiên tòa xét xử

Chủ tọa tiếp tục đặt câu hỏi: Bị cáo có biết quy định của pháp luật và Bộ Quốc phòng về trách nhiệm của người ký trình văn bản, báo cáo, quy định về ký đảm bảo (ký nháy) không? Bị cáo Thiềm cho biết, trước khi ký nháy, bị cáo đã nhờ tư vấn và hỏi luật sư: "Chữ ký nháy này có được không?". Luật sư cho rằng, theo quy định pháp luật không có giá trị gì. Bị cáo Thiềm nói: "Nhưng Bùi Văn Nga, Đoàn Mạnh Thảo đề nghị tôi ký nháy cho 1 chữ. Tôi thấy ký nháy không chịu trách nhiệm gì nên tôi và anh Thảo đã ký".

Sau đó, Chủ tọa trích quy định về việc ban hành văn bản hành chính và quy định của Bộ Quốc phòng, sau đó nhấn mạnh: "Việc bị cáo trả lời ký nháy thì không chịu trách nhiệm là không đúng".

Cũng theo bị cáo Thiềm, khi thành lập liên doanh, pháp nhân mới, các công ty, luật sư đều khuyên Quân chủng Hải quân không nên góp vốn bằng quyền sử dụng đất và lập pháp nhân mới sẽ gây bất lợi cho phía Hải quân nếu trường hợp xấu xảy ra. Bị cáo Thiềm nói: "Vấn đề này tôi có gửi văn bản kèm theo báo cáo của liên phòng Kinh tế - Tài chính gửi từng đồng chí Thường vụ Đảng ủy Quân chủng Hải Quân".

Chủ tọa đặt câu hỏi, trong quá trình thảo luận, có ai phản đối việc lập pháp nhân mới này không? Bị cáo Thiềm cho biết, mình với Lê Văn Đạo (khi đó là Phó Tư lệnh Quân chủng Hải quân) đều có ý kiến không nên thành lập pháp nhân mới.

Chủ tọa tiếp tục đặt câu hỏi: Theo bị cáo, bản chất của thành lập liên doanh này là gì? Bị cáo Thiềm cho rằng, về bản chất, đây là hình thức cho thuê đất. Và thời điểm ký hợp đồng liên doanh thì 3 khu đất chưa được chuyển quyền sử dụng.

Bản chất của hợp đồng

Cũng trong phần xét hỏi, bị cáo Bùi Văn Nga (lúc đó là Giám đốc Công ty Hải Thành thay ông Vũ Văn Khánh) thừa nhận, khi ký các hợp đồng liên doanh, 3 khu đất chưa được làm thủ tục chuyển mục đích sử dụng.

Cựu Thứ trưởng Nguyễn Văn Hiến tại phiên tòa xét xử

Theo cáo trạng, thực hiện ủy quyền của Nguyễn Văn Hiến, bị cáo Bùi Văn Nga đã đồng ý cho các đối tác thuê 3 khu đất quốc phòng để thực hiện dự án dưới hình thức hợp đồng liên doanh thời hạn 49 năm, khi các khu đất chưa được chuyển đổi mục đích sử dụng sang đất quốc phòng làm kinh tế; không lập dự án đầu tư trình Bộ Quốc phòng phê duyệt theo quy định. Bị cáo Nga cho biết: "Chúng tôi có tìm hiểu, công ty Hải Thành trước đó chủ yếu phục vụ nhiệm vụ Quốc phòng, khi tôi nhận nhiệm vụ thì không có chức năng liên doanh, liên kết".

HĐXX đặt câu hỏi, trước khi ký hợp đồng có tìm hiểu năng lực của đối tác không? Bị cáo Nga cho hay, khi ra nhận nhiệm vụ thì tất cả các bước đàm phán trong 3 dự án đều đã thực hiện trước nên bị cáo không nắm được. Lúc đó mới ra nhận nhiệm vụ thời gian ngắn nên không đủ thời gian tìm hiểu; trước đó lãnh đạo công ty Hải Thành tìm hiểu như nào thì bị cáo không rõ.

Bị cáo Nga cho biết thêm, bị cáo nhận quyết định ngày 16/6/2006, theo đó từ 1/7/2006 bắt đầu chỉ huy đơn vị mới (công ty Hải Thành). Tối 4/7/2006, bị cáo mới bay từ TP HCM ra Hải Phòng để nhận nhiệm vụ; ngày 12/7 mới nhận việc bàn giao; ngày 1/8 mới nhận lương của công ty Hải Thành, khi nhận bàn giao thì không có nội dung của 3 dự án liên danh, liên kết.

Nói về lời khai của bị cáo Thiềm cho rằng bản chất của hợp đồng liên doanh là cho thuê đất, bị cáo Nga nói: "Bản thân tôi học về cán bộ tham mưu chỉ huy hậu cần ngắn hạn, tôi không được đào tạo về kinh tế, nên còn rất mù mờ, tôi không nắm được; bản chất không hiểu biết là cho thuê hay liên doanh liên kết".

Theo đó, chủ tọa trích lời khai của bị cáo Nga tại cơ quan điều tra, trong đó bị cáo Nga khai: Công ty Hải Thành ký kết dưới hình thức hợp đồng liên doanh nhưng thực chất là cho thuê đất. Đến đây, bị cáo Nga lý giải: "Khi làm việc, cơ quan điều tra phân tích, tôi mới hiểu bản chất là cho thuê đất".

Bị cáo Đinh Ngọc Hệ tại phiên tòa xét xử

Cựu Thứ trưởng thừa nhận thiếu sát sao khi thực hiện nhiệm vụ

Cũng tại phiên tòa chiều nay, cựu Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Nguyễn Văn Hiến khai thời gian triển khai thực hiện các khu đất này, bị cáo đang là người đứng đầu Quân chủng Hải quân. Tuy nhiên, sau khi làm việc với CQĐT, bị cáo mới biết đó là đất chưa được chuyển mục đích sử dụng.

Theo bị cáo Hiến, việc quyết định chủ trương đưa 3 khu đất vào làm kinh tế là xuất phát từ phía Quân chủng Hải quân và TP HCM, trong đó, TP HCM đề nghị trước và Giám đốc Công ty Hải Thành lúc bấy giờ có đề xuất ý kiến để đưa 3 khu đất vào làm kinh tế và được Thường vụ thông qua.

Tuy nhiên, công văn số 3333/BQP ngày 4/7/2006 đã yêu cầu Quân chủng Hải quân chỉ được tiến hành hợp tác liên doanh sau khi hoàn thành các thủ tục liên quan về quản lý, khai thác các khu đất theo đúng quy định pháp luật, đảm bảo nguyên tắc không ảnh hưởng đến nhiệm vụ quốc phòng.

Ngày 6/10/2009, Văn phòng Bộ Quốc phòng có Công văn số 5371/VP-NC thông báo ý kiến chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng: “Thực hiện theo Thông tư 35/2009/TT-BQP ngày 20/7/2009 của Bộ Quốc phòng, đất vẫn do Quân chủng hải quân quản lý. Không được góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất vì sẽ bị mất đất”.

Quá trình triển khai thực hiện chủ trương của Thường vụ Đảng ủy Quân chủng Hải quân, bị cáo Nguyễn Văn Hiến đã không kiểm tra, tin tưởng vào cấp dưới nên đã ký, phê duyệt các văn bản để đưa 3 khu đất quốc phòng vào liên doanh làm kinh tế không đúng quy định của Bộ Quốc phòng, của Chính phủ và Luật Đất đai năm 2003.

Cáo trạng cũng nêu rõ, bị cáo Hiến đã không kiểm tra và chỉ đạo kiểm tra năng lực thực tế của Công ty Yên Khánh; không kiểm tra việc góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng 3 khu đất; không kiểm tra việc thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ trưởng; sau khi ủy quyền cho Giám đốc Công ty Hải Thành ký hợp đồng đã không trực tiếp kiểm tra việc thực hiện của các cơ quan và Công ty Hải Thành, dẫn đến bị đối tác sử dụng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang đi thế chấp, chuyển đổi loại hình doanh nghiệp, chuyển nhượng quyền sở hữu cho bên thứ ba…

Bên cạnh đó, bị cáo Hiến cho rằng, việc mình phê duyệt đều do các cơ quan tham mưu, đề xuất. Bị cáo tin tưởng các cơ quan chuyên môn tham mưu, tin tưởng vào việc bàn bạc tập thể, do đó đã thiếu kiểm tra, xét duyệt, dẫn đến hậu quả. "Bị cáo thừa nhận bản thân thực hiện nhiệm vụ thiếu quyết liệt, thiếu sát sao", bị cáo Hiến nói.

Phiên tòa sẽ tiếp tục làm việc trở lại vào 7h30’ sáng ngày mai (19/5).