Những thước phim tư liệu quý về 30/4/1975

Tuy số lượng không nhiều nhưng những thước phim về ngày 30/4/1975 lại là tài liệu lịch sử vô cùng quý giá của điện ảnh nước nhà đối với lịch sử của dân tộc.

Ngày 30-4-1975 là một mốc son chói lọi trong lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc, ngày đất nước trọn niềm vui, Bắc Nam chung một nhà đã in dấu ấn đậm nét trong điện ảnh nước nhà với những bộ phim tài liệu của các đạo diễn tên tuổi như: Hải Ninh, Bùi Đình Hạc, Đặng Nhật Minh...

Ngay đầu năm 1975, các nhà làm phim quân đội đã có mặt trong những ngày đầu mở chiến dịch Tây Nguyên, tiếp đến là Huế - Đà Nẵng...

Trưa ngày 30-4, các nhà quay phim quân đội đã có mặt ở Dinh Độc Lập (trụ sở cơ quan đầu não của chính quyền Sài Gòn) và kịp thời ghi lại phút giây lịch sử của ngày toàn thắng, kết thúc 30 năm đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Ngay sau đó, Xưởng phim Quân đội đã có những bộ phim nóng hổi như: “Chiến thắng lịch sử 1975” (đạo diễn Trần Việt) với hình ảnh phố phường ngập cờ, hoa chào đón đoàn quân giải phóng; đặc biệt bộ phim “Mùa xuân toàn thắng” (4 tập, nhóm đạo diễn: Trần Duy Hinh, Nguyễn Khắc Lợi, Lê Thi) được đánh giá là thiên hùng ca về Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử mùa xuân năm 1975.

Cố đạo diễn Hải Ninh

Cùng thời gian này, Hãng phim truyện Việt Nam đã cử 4 đội phim với các đạo diễn tên tuổi gồm: Hải Ninh, Bùi Đình Hạc, Trần Vũ, Đặng Nhật Minh theo 4 cánh quân tiến vào Sài Gòn.

Hứng khởi trước niềm vui vô bờ bến của dân tộc, các đạo diễn đã nhanh chóng cho ra đời những bộ phim: “Tháng 5 - những gương mặt” (Đặng Nhật Minh), “Sài Gòn tháng 5-1975” (Bùi Đình Hạc), “Qua cầu Công Lý” (Trần Vũ), “Thành phố lúc rạng đông” (Hải Ninh).

Trong một bài báo, NSND Đặng Nhật Minh kể lại, trưa 30-4, ông đang ở Phan Thiết thì nghe tin tổng thống Dương Văn Minh đầu hàng qua đài phát thanh. Đến tối cùng ngày, nhóm làm phim của ông đã có mặt ở Sài Gòn.

Một cảnh trong phim lịch sử "Giải phóng Sài Gòn"

“Một cảm giác choáng ngợp, bàng hoàng đến nghẹt thở làm chúng tôi không thốt nên lời. Đêm ấy, tôi đã thức trắng với các chiến sĩ Sư đoàn 31 trong sân trước dinh Độc Lập, lòng tự hỏi: Tôi đã làm gì để có được cái may mắn quá lớn này? Sực nhớ đến nhiệm vụ, tôi yêu cầu làm việc ngay nhưng các anh quay phim cho biết không đủ ánh sáng.

Sau một hồi tìm kiếm, các quay phim cũng tìm được bộ đèn pha cầm tay của một phóng viên nào đó để lại trong phòng họp báo của dinh Độc Lập. Chúng tôi bắt đầu quay những thước phim đầu tiên. Tôi đặt tên phim là Tháng 5 - những gương mặt (vì những cảnh quay đó được thực hiện vào lúc 1 giờ sáng ngày 1-5-1975)”, đạo diễn Đặng Nhật Minh chia sẻ.

Trong số nhiều bộ phim tài liệu về chiến thắng lịch sử 30-4-1975, có một tác phẩm được đông đảo công chúng biết đến là bộ phim tài liệu “Thành phố lúc rạng đông” của Hãng phim truyện Việt Nam. Sự phối hợp ăn ý giữa bộ đôi Hải Ninh - Hoàng Tích Chỉ đã cho ra một bộ phim tư liệu xúc động (trên youtube có bản phim này).

Phim không mô tả chiến dịch, những trận đánh cụ thể, mà đi sâu phản ánh nét đối lập 2 mảng màu sáng - tối của Sài Gòn năm 1975, một Sài Gòn rực rỡ cờ, hoa với những con người mới làm chủ vận mệnh đất nước, đối lập với những tàn tích của chế độ cũ. Người xem phim có thể thấy sự tương phản giữa một Sài Gòn hoa lệ mà chủ nghĩa đế quốc dựng nên với nỗi thống khổ, cuộc sống cùng cực của người dân trong những khu ổ chuột... Cuộc sống khổ cực vẫn còn đó, nhưng chính họ đã đứng lên và xây dựng một cuộc sống bình yên mới.

Bộ phim tài liệu này đã vinh dự nhận giải thưởng Bông Sen Vàng tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 3 và giải thưởng lớn Bồ Câu Vàng tại Liên hoan phim quốc tế Lepzic (Đức) cùng trong năm 1975.

Bộ phim tài liệu của Điện ảnh quân đội mang tên "30-4, Ngày thống nhất" sẽ ra mắt vào dịp kỷ niệm 40 năm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước năm nay

Dịp kỷ niệm 40 năm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước năm nay, Điện ảnh Quân đội lại vừa cho ra mắt bộ phim tài liệu mang tên “30-4, Ngày thống nhất” gồm 2 tập, do đạo diễn- NSND Lê Thi và nhà biên kịch- NSƯT Phạm Minh Lợi thực hiện. Kíp làm phim đã mất tới 2 năm khai thác tư liệu và đi tìm các nhân vật lịch sử.

Theo đạo diễn Lê Thi, tư liệu thì rất nhiều, đặc biệt là các thông tin về chiến dịch, trận đánh. Vì thế, cái khó là làm sao tránh được lối mòn. Ngày thống nhất phải mang những góc nhìn đa chiều và thông điệp mới mẻ.

Các nhân chứng lịch sử khá đa dạng, có cả sự xuất hiện của nhiều nhân vật được coi là của "phía bên kia”. Đó là tướng Nguyễn Cao Kỳ với sự khẳng định về mục tiêu chung là thống nhất đất nước; là ông Nguyễn Hữu Hạnh, nguyên Đô trưởng Sài Gòn với sự khẳng định dân tộc ta là một.

Một cảnh trong bộ phim "30-4, ngày thống nhất" của Điện ảnh Quân đội

Nhìn chung, tự thân câu chuyện mà những nhân vật trong phim chia sẻ đã toát lên thông điệp: Chiến thắng 30-4-1975 là chiến thắng của toàn dân tộc trên con đường thống nhất đất nước, thu giang sơn về một mối.

Theo đạo diễn Lê Thi, thông qua bộ phim, cùng với niềm tự hào dân tộc sẽ là thông điệp tập hợp sức mạnh toàn dân, nêu cao tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc, toàn vẹn lãnh thổ. 

Bộ phim sẽ được trình chiếu rộng rãi đến khán giả trong đợt phim kỷ niệm 40 năm Ngày thống nhất đất nước. Cũng trong dịp này, nhiều bộ phim sẽ được trình chiếu trên phạm vi cả nước từ ngày 20-4 đến ngày 20-5. 

Lễ khai mạc đợt phim sẽ diễn ra vào lúc 19h30 lần lượt tại các điểm: Hà Nội ngày 20-4 tại Trung tâm Chiếu phim Quốc gia (87 Láng Hạ), Đắk Lắk ngày 21-4 tại Rạp Hưng Đạo (TP Buôn Ma Thuột), Nghệ An ngày 12-5 tại Trung tâm điện ảnh Đa chức năng (TP Vinh) và TP.HCM là ngày 25-4 tại Rạp CineBox (212 Lý Chính Thắng).

Hai tác phẩm mới sản xuất của Điện ảnh Việt Nam được chọn chiếu khai mạc đợt này là phim truyện “Đường xuyên rừng” (Hãng phim Giải phóng) và phim tài liệu “Đỉnh cao chiến thắng” (Hãng phim Bản sắc Việt).