Nhiều thách thức đặt ra với năng lượng tái tạo

Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect vừa có báo cáo chiến lược nhận định, giá điện bình quân (ASP) sẽ ổn định trong năm nay chủ yếu nhờ thủy điện và sẽ tăng dần từ năm 2022 nhờ sự đóng góp của điện khí và năng lượng tái tạo.

Trong mảng điện than, thuỷ điện, VNDirect đánh giá các nhà máy chậm triển khai do công tác đầu tư. 5 tháng đầu năm, sản lượng nhiệt điện giảm 6,8% so với cùng kỳ xuống 54,1 tỷ kWh do than tăng giá từ tháng 1/2021 và sản lượng than nhập khẩu tăng. 

Tuy nhiên, nhu cầu nhập khẩu vẫn còn tăng cao trong năm 2021. Do tính chất ổn định của nguyên liệu và giá bán rẻ của hàng hóa này. Vì vậy, các công ty nhiệt điện than vẫn có thể đạt được kết quả khả quan trong nửa cuối năm 2021.

Với thủy điện gần như đã khai thác hết công suất. Tổng dự án thủy điện chỉ tăng thêm khoảng 4.000 MW và không có dự án nào lớn có công suất hơn 100 MW trong giai đoạn 2020-2045. Trong 5 tháng đầu năm, thủy điện sản xuất 24,01 tỷ kWh, chiếm 23,1% tổng sản lượng điện toàn quốc nhờ lượng mưa dồi dào do hiệu ứng La Nina. Theo kết quả Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) dự báo, khả năng xuất hiện của La Nina khá cao nên VNDirect cho rằng các công ty thủy điện sẽ đạt kết quả khả quan hơn trong nửa cuối năm 2021.

Đối với nhiệt điện khí là nguồn cung cấp chính nhờ tính ổn định và khả năng nhập khẩu khí LNG ngày càng tăng. Ước tính nhiệt điện khí tăng trưởng kép 8,4% trong giai đoạn 2020 - 2045. Nhiệt điện khí giảm 16,8% đạt 13,3 tỷ kWh trong 5 tháng đầu năm do sự tăng giá đầu vào (dầu, khí đốt) từ tháng 3/2020. Giá dầu được dự báo dao động quanh mức 75 USD/thùng trong năm 2021 và giảm xuống mức 50-60 USD/thùng trong năm 2022. 

Do đó, VNDirect nhận định các công ty điện khí sẽ đối mặt với nhiều thách thức trong năm 2021 và dần hồi phục từ năm 2022. Dù vậy, tiềm năng của nhiệt điện LNG rất cao vì tính ổn định của nó (so với tính chất gián đoạn của NLTT), các chuyên gia phân tích vẫn đánh giá đây là câu chuyện dài hạn từ năm 2023 trở đi do các quy định về dự án điện LNG chưa rõ ràng.

Trong báo cáo của VNDirect, năng lượng tái tạo sẽ tăng trưởng tốc độ cao với tỷ lệ tăng trưởng kép 7,7% trong giai đoạn 2020 - 2045.

Năng lượng tái tạo chủ yếu là điện mặt trời và điện gió, phát triển mạnh ở khu vực miền Trung và miền Nam, được hỗ trợ chi phí đầu tư đối với các dự án mới. Công suất lắp đặt chiếm tới 28,9% nhưng sản lượng điện từ năng lượng tái tạo chỉ đạt 11,8% trong 5 tháng đầu năm.

Tuy nhiên, VNDirect cho rằng năng lượng tái tạo sẽ tiếp tục tăng trưởng trong thời gian tới khi các hệ thống lưới điện dần phát triển theo như dự thảo Quy hoạch điện VIII. Song vẫn còn nhiều thách thức đặt ra với năng lượng tái tạo. Trong đó, với điện mặt trời, cơ sở hạ tầng trong việc truyền tải năng lượng còn nhiều thiếu sót, các dự án gắn với đất cần xem xét các quyền về đất đai và các dự án sau năm 2020 không còn được hưởng ưu đãi về giá bán điện.