Nhiễm khuẩn bệnh viện đe dọa sự an toàn của người bệnh

BV Bạch Mai vừa tổ chức hội thảo về nhiễm khuẩn bệnh viện và triển khai kế hoạch điều tra cắt ngang nhiễm khuẩn bệnh viện năm 2017 tại các khoa Lâm sàng, khoa Vi sinh và khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn.

TS.BS Trương Anh Thư - Phó trưởng khoa Kiểm soát Nhiễm khuẩn (BV Bạch Mai) cho biết, nhiễm khuẩn được coi là nhiễm khuẩn bệnh viện khi ngày biến cố xuất hiện sau 2 ngày tính từ ngày nhập viện (ngày nhập viện là ngày 1). Ngày biến cố là ngày xuất hiện dấu hiệu/ triệu chứng đầu tiên đáp ứng một trong số các tiêu chuẩn chẩn đoán nhiễm khuẩn.

Nhiễm khuẩn bệnh viện thường tập trung tại khu vực hồi sức cấp cứu, khoa Nhi, nơi tiếp nhận bệnh nhân mắc bệnh toàn thân nặng, chịu nhiều thủ thuật, miễn dịch cơ thể suy giảm…

Nhiễm khuẩn bệnh viện đang là một trong những nguyên nhân hàng đầu đe dọa sự an toàn của người bệnh

Theo TS Thư, nguồn cư trú của vi sinh vật gây nhiễm khuẩn bệnh viện ở ngay mỗi con người gọi là vi sinh vật nội sinh (như vi khuẩn đường tiêu hóa, hô hấp, da, đường sinh dục, tiết niệu...). Cơ thể con người có thể chung sống hòa bình với vi sinh vật nội sinh, nhưng nếu gặp điều kiện thuận lợi thì cơ thể dễ dàng bị nhiễm khuẩn do vi sinh vật trên chính cơ thể mình hoặc từ người nhà, nhân viên y tế chăm sóc bệnh nhân gây nên.

Nhiễm khuẩn bệnh viện không những gây hậu quả nặng nề về mặt lâm sàng, kinh tế mà còn là nguyên nhân làm xuất hiện những chủng vi khuẩn đa kháng thuốc. Tình trạng nhiễm khuẩn bệnh viện không riêng gì ở Việt Nam, mà ở các nước phát triển cũng đau đầu với nhiễm khuẩn bệnh viện.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tại các nước phát triển, 5%-10% bệnh nhân nhập viện mắc ít nhất một loại nhiễm khuẩn bệnh viện. Tỷ lệ này ở những nước đang phát triển cao gấp 2 đến 20 lần so với những nước phát triển. Nhiễm khuẩn bệnh viện làm tăng tỷ lệ mắc bệnh, tử vong, kéo dài ngày nằm điều trị và tăng chi phí điều trị.

Tác nhân chính gây nhiễm khuẩn bệnh viện là 78% trực khuẩn gram (-); 19% cầu khuẩn gram (+) và 3% nấm. Các yếu tố liên quan tới nhiễm khuẩn bệnh viện gồm bệnh nhân nặng điều trị tại đơn vị hồi sức cấp cứu, ngoại, bệnh nhân trải qua nhiều thủ thuật xâm nhập và bệnh nhân nhi.

Tại Việt Nam, theo một kết quả nghiên cứu vào năm 2007 trên 7.571 bệnh nhân được điều tra, có 553 bệnh nhân mắc nhiễm khuẩn bệnh viện, chiếm tỷ lệ 7,8%. Tỉ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện được coi là một trong các chỉ số đánh giá chất lượng trong Tiêu chí đánh giá chất lượng bệnh viện của Bộ Y tế và Mục tiêu chất lượng bệnh viện theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008.

Dù phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc kiểm soát nhiễm khuẩn khi tăng gánh nặng bệnh tật cho cả người bệnh và hệ thống y tế, nhưng các bác sĩ cũng cho biết, 1/3 nhiễm khuẩn bệnh viện có thể phòng ngừa được. Giám sát là biện pháp hiệu quả làm giảm nhiễm khuẩn bệnh viện.

Do đó, để hạn chế tình trạng nhiễm khuẩn bệnh viện, theo các chuyên gia, mọi nhân viên y tế, bệnh nhân, người nhà bệnh nhân cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình vô khuẩn trong chăm sóc ở mọi bệnh nhân; phát hiện và tổ chức cách ly sớm bệnh nhân mắc nhiễm khuẩn bệnh viện để phòng ngừa lan truyền các vi khuẩn đa kháng kháng sinh. Đồng thời, có chương trình đào tạo kiểm soát nhiễm khuẩn cơ bản cho học viên tại các trường đạo tạo Y trước khi tới thực hành tại các bệnh viện.

Bên cạnh đó, cần cải thiện điều kiện cơ sở hạ tầng kiểm soát nhiễm khuẩn: nơi xử lý đồ bẩn, phương tiện vệ sinh, hệ thống xử lý nước sinh hoạt, nước thải. Những khu vực cần tập trung nguồn lực là các đơn vị Hồi sức tích cực, cấp cứu, chống độc, nhi sơ sinh và ngoại khoa... Duy trì phương tiện kiểm soát nhiễm khuẩn cơ bản phục vụ công tác vệ sinh tay, vệ sinh môi trường, khử khuẩn tiệt khuẩn dụng cụ, đồ vải....