Nguyệt Đức: Ngôi làng mang thân phận lục bình

“Từ đời ông bà chúng tôi, mọi người đều không có đất, cả đời chỉ lênh đênh trên chiếc thuyền nhỏ nay đây mai đó, kiếm sống bằng nghề vận tải, lấy cát ven sông và nghề chài lưới”. Đó là tâm sự của người dân thôn Nguyệt Đức (thường gọi là làng chài Nguyệt Đức) thuộc xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang mỗi khi ai đó hỏi về cuộc sống của làng mình, ngôi làng mang thận phận lục bình.

Ước mơ có đất để lập nghiệp

Làng chài Nguyệt Đức có lịch sử hình thành cách đây hơn 100 năm từ vài gia đình làm nghề chài lưới vùng Nam Định ngược dòng tới sông Cầu kiếm kế sinh nhai. Hiện tại, làng có hơn 180 hộ gia đình với hơn 1000 nhân khẩu thì trong đó có khoảng 150 hộ chưa có đất ở, cuộc sống của người dân nơi đây chủ yếu dựa vào sông nước.

Họ sống lênh đênh trên những con thuyền, bấp bênh như những đợt sóng, chật chội như đám lục bình, chật vật với cuộc sống mưu sinh. Họ là những người con của thôn Nguyệt Đức, xã Vân Hà với niềm khao khát, ước mơ được lên bờ để “an cư lập nghiệp”.

Hình ảnh những con thuyền neo đâu bên hai bờ sông Cầu: “Tuy được gọi là thôn nhưng chúng tôi cũng là thôn duy nhất trong huyện Việt Yên không có đất, có ruộng. Chiếc thuyền nhỏ vừa là nơi sinh sống của cả gia đình và cũng là phương tiện kiếm sống duy nhất của người trong thôn. Cũng chính vì lý do này mà thôn Nguyệt Đức chúng tôi được gọi với tên gọi là làng 5 không: không đất, không nhà, không đường, không điện và không có nước sinh hoạt”.

Nhiều đời nay, vì không có đất nên người dân Nguyệt Đức chỉ sống dựa vào nghề đánh bắt thủy sản và vận tải. Thời gian gần đây, với niềm khao khát, ước mơ được lên bờ nên một số người đã chuyển đi làm công nhân nhưng cuộc sống của nhiều gia đình trong làng chài vẫn gặp rất nhiều khó khăn.

“Một số ít hộ gia đình trong thôn có điều kiện hơn thì mua đất, dựng được nhà và sinh sống bên địa phận Phường Vạn An (thành phố Bắc Ninh). Còn đâu, chúng tôi được sinh ra trên thuyền, chỉ biết đến con thuyền, nay đây mai đó, ra biển vào sông và khi chết đi cũng là chết trên thuyền”.

Trước đây, nhiều người khi mất đi cũng chỉ được con cháu chôn cất với phần mộ đơn giản, neo đậu ở đâu thì con cháu chôn luôn ở đó, xin chôn nhờ tại một mảnh đất ven sông. Sau này, cũng vì mong muốn dân trong thôn có nơi chôn cất, an nghỉ cạnh nhau nên mọi người thôn Nguyệt Đức đã tự đóng góp tiền để mua lại mảnh đất nhỏ bên núi Quả Cảm (thuộc phường Hòa Long, thành phố Bắc Ninh) để làm nghĩa trang. Và hiện nay, diện tích nghĩa trang đó cũng còn lại không nhiều.

Hy vọng vào sự quan tâm của các cấp chính quyền

Nhiều thế hệ của làng chài Nguyệt Đức đã gắn bó với sông nước, nhưng “trong sâu thẳm những người dân thôn chúng tôi từ bao đời nay vẫn vậy: luôn ước mong được an cư trên mặt đất và điều chúng tôi luôn áy náy, lo lắng nhất chính là tương lai của con cháu chúng tôi sau này”.

“Việc không có đất để ổn định cuộc sống, cả đời sống trôi dạt khắp nơi trên sông nước từ Hải Phòng Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An...tất cả cũng chỉ vì cuộc sống mưu sinh. Những đứa trẻ còn trong bụng mẹ đã gắn bó với sông, lẫm chẫm biết đi thì theo cha mẹ rong ruổi trên nước. Gần đây, việc ý thức cho con em đến trường đã được người dân quan tâm hơn, nhưng nếu cuộc sống cứ tiếp tục lênh đênh thì nhiều hộ gia đình trong thôn chúng tôi có còn đủ khả năng để cho con em mình tiếp tục đến trường hay không?” - Hy vọng và ước mơ có đất của người dân Nguyệt Đức là thế.

Báo cáo số 151/BC-UBND, ngày 24/02/2022 của UBND huyện Việt Yên

Mong ước và hy vọng được cấp đất của người dân thôn Nguyệt Đức đã được chính quyền UBND huyện Việt Yên, UBND tỉnh Bắc Giang xem xét. Tia sáng lên bờ, có đất được thắp lên từ năm 2020, “khi đó chính quyền thôn, xã đã cử cán bộ đi đến từng hộ gia đình trong thôn để xác minh nhân khẩu, xác định hoàn cảnh gia đình và thông báo cho chúng tôi biết cơ quan có thẩm quyền đã xem xét, lập dự án để cấp đất cho hơn 100 hộ gia đình không có đất của thôn Nguyệt Đức”.

Người dân thôn Nguyệt Đức đã trải qua những giây phút vô cùng hạnh phúc bởi hy vọng, ước mơ an cư lập nghiệp của họ sắp thành hiện thực. Gần 2 năm đã trôi qua, kể từ ngày những người dân làng chài ấy được thông báo về việc xem xét, lập dự án cấp đất cho người dân trong thôn. Họ vẫn sống như các thế hệ cha, ông đã sống, vẫn lênh đênh như thân phận lục bình.

Mới đây nhất, ngày 24/02/2022, UBND huyện Việt Yên (Bắc Giang) đã có Báo cáo số 151/BC-UBND gửi đến công dân thôn Nguyệt Đức ghi rõ: UBND huyện đã giao cơ quan chuyên môn phối hợp với UBND xã Vân Hà rà soát và bố trí 5ha đất quy hoạch khu tái định cư cho các hộ tại thôn Nguyệt Đức xã Vân Hà; đồng thời ngày 11/05/2020 UBND tỉnh đã có văn bản số 1949/UBND-XD về việc giao chủ đầu tư, nghiên cứu lập chủ trương đầu tư các dự án đầu tư công dự kiến khởi công mới năm 2021, 2022 (đợt 1)…

Mong rằng với sự quan tâm của các cấp chính quyền tỉnh Bắc Giang, thì người dân làng chài Nguyệt Đức sẽ sớm có khu tái định cư để an cư lập nghiệp.