Mục đích của mỗi phiên tòa giáo dục là chính nhưng xử phạt cũng rất cần thiết

Mượn nia của dân để làm bàn viết biên bản

Trò chuyện với PV Báo Công lý, nguyên Phó Chánh án, Thẩm phán TAND huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai Nguyễn Văn Khương cho biết, ông sinh ra tại mảnh đất giàu truyền thống hiếu học Nghệ An. Năm 1982, khi vừa tốt nghiệp chương trình phổ thông, ông đã khăn gói đi vào mảnh đất xã Chư Prông, Gia Lai (trước đây là huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai-Kon Tum (cũ)) để sinh sống.

Một năm sau (1983), chàng thanh niên này được tiếp nhận vào làm Thư ký của TAND huyện. Từ đây, ông bén duyên với ngành Tòa án cho đến lúc về hưu với cương vị Phó Chánh án TAND huyện.

Trò chuyện về chuyện đời, chuyện nghề của mình, nguyên Thẩm phán Nguyễn Văn Khương, nhớ lại: Trong một lần cùng Chánh án huyện đi hòa giải tại đường làng của xã Thăng Hưng, huyện Chư Prông (nay là xã Bàu Cạn, tỉnh Gia Lai), vì không có bàn ghế để ngồi ghi biên bản, nên ông phải nhờ cái nia của người dân kê lên đầu gối để viết. Mặc dù khó khăn vậy, nhưng khi buổi hòa giải diễn ra thành công, ai nấy trong đoàn đều cảm thấy rất vui vẻ.

Kể tiếp về những kỷ niệm của mình, nguyên Thẩm phán Nguyễn Văn Khương nói tiếp: “Trong một đợt đi thu thập tài liệu ở xã Ia Púch, tôi lúc này là Thư ký đã chở Chánh án huyện đi xe đạp hơn 40km. Đây là vụ án tranh chấp cái Chiêng liên quan đến nhiều làng, xã thời bấy giờ. Đường đi hiểm trở, đồi núi nhiều dốc khiến cả hai người có lúc đạp xe có lúc phải đẩy bộ...”.

Phân xử các vụ án hợp lý, hợp tình

Với 42 năm công tác trong ngành Tòa án, ông đã để lại nhiều hình ảnh tốt đẹp trong lòng người dân cũng như các cơ quan, đơn vị liên quan và đồng nghiệp.

Mỗi phán quyết ông đưa ra, đều được nghiên cứu, phân tích ở nhiều khía cạnh khác nhau để khi tuyên một bản án với mục đích giáo dục là chính nhưng trừng phạt là cần thiết.

Tiêu biểu trong số đó, phải kể đến vụ án người mẹ giao xe cho con khi không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ dẫn đến 4 người tử vong.

Dư luận cả nước rất quan tâm đến phán quyết của Tòa án về sự vụ, bởi tính chất cũng như hoàn cảnh xảy ra vụ án, hoàn cảnh của gia đình bị cáo khi có con trai tử vong trong vụ tai nạn, còn người mẹ phải đứng trước phiên tòa để chịu hình phạt từ pháp luật.

Nội dung vụ án thể hiện, vào năm 2021, Rơ Mah Pil mua một chiếc xe mô tô BKS: 81B2-636.82 có dung tích xi lanh 109cm3. Sau khi mua xe, Pil giao xe cho con trai ruột là Rơ Mah T. (SN 19/10/2006, chưa có giấy phép lái xe theo quy định, chưa đủ tuổi điều khiển xe mô tô trên 50cm3) để sử dụng đi lại hàng ngày.

Trưa ngày 25/10/2023, Rơ Mah T. có tham gia uống bia rượu mừng nhà mới trong làng Tu, xã Ia Lâu đến chiều thì về nhà.

Vào khoảng 17h30’, Pil đi bộ ra phía ngoài mua dầu ăn, nước mắm... Trên đường về nhà Pil thấy con mình đang ngồi trên xe mô tô BKS: 81B2-636.82 không đội mũ bảo hiểm và nói chuyện với nhóm bạn trong số đó Niang K.

Pil đến gần, ngửi thấy mùi rượu bia trên người con mình nên hỏi đi đâu. Lúc này, T. trả lời đi qua nhà K. chơi. Sau đó, T. điều khiển xe đi cùng với bạn, còn Pil không nói gì và đi về nhà.

Đến khoảng 17h45’ cùng ngày, Rơ Mah T. điều khiển xe chở Niang K. và Siu Ng. đi từ hướng Ia Lâu đến xã Ia Ga (huyện Chư Prông cũ). Khi đến đoạn đường liên xã thuộc Km 10+90km thôn Pắc Bó, xã Ia Lâu, do không chú ý quan sát, không làm chủ tốc độ, xe do T. điều khiển đã tông vào xe mô tô BKS: 81B2-199.xx do Rơ Mah Tn. điều khiển đi ngược chiều ở vị trí giữa đường.

Cú va chạm mạnh khiến Rơ Mah T., Rơ Mah Tn., Niang K. tử vong tại chỗ. Siu Ng. được đưa đi cấp cứu, sau đó tử vong tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Gia Lai. Hai xe mô tô hư hỏng nặng.

Tại phiên tòa lưu động ngày 27/3/2024 tại nhà văn hóa xã Ia Lâu, trong nước mắt ngắn dài, bị cáo thừa nhận hành vi phạm tội của mình, đồng thời xin HĐXX cho hưởng mức án thấp nhất theo quy định. Cùng với đó, đại diện các gia đình các bị hại cũng xin giảm án cho bị cáo.

Đặc biệt, bị cáo cam kết sẽ về tuyên truyền cho người thân và bà con làng xóm về việc giao phương tiện giao thông cho người không đủ điều kiện tham gia giao thông là vi phạm luật giao thông.

Sau khi xem xét các tình tiết có trong hồ sơ vụ án, quá trình xét hỏi và tranh luận, HĐXX TAND huyện Chư Prông đã tuyên phạt bị cáo Rơ Mah Pil 24 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách 48 tháng.

Tất cả những người có mặt tại phiên tòa đều ủng hộ với phán quyết của TAND huyện, khi đã tuyên một bản án vừa đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật, vừa thể hiện sự nhân văn để bị cáo có cơ hội được sửa sai, có thời gian chăm sóc con cái.

Nguyên Phó Chánh án, Thẩm phán TAND huyện Chư Prông Nguyễn Văn Khương, nhấn mạnh: “Mục đích của pháp luật là giáo dục, giúp đỡ, cảm hóa những người lầm đường lạc lối, vi phạm pháp luật để họ hiểu, nhận ra lỗi lầm, các điều cấm của pháp luật. Từ đó, tuân thủ chấp hành nghiêm chỉnh các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước để trở thành công dân tốt, góp phần giúp xã hội ngày càng văn minh, phát triển, tốt đẹp hơn”.

Nói về phiên tòa xét xử người mẹ giao xe cho con ở xã Ia Lâu, nguyên Thẩm phán Nguyễn Văn Khương cho rằng, bị cáo Rơ Mah Pil là người mẹ đã giao xe cho con chưa đủ tuổi, chưa đủ điều kiện để tham gia giao thông dẫn đến gây tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng làm 4 người tử vong. Đặc biệt, bị cáo là người dân tộc thiểu số, không hiểu biết pháp luật, cùng với đó một trong số bị hại là con của bị cáo.

“Cái cốt lõi của một phán quyết với mục đích giáo dục là chính, còn trừng phạt là cần thiết nhằm đảm bảo biện pháp phòng ngừa chung và ngăn ngừa riêng”, nguyên Thẩm phán Nguyễn Văn Khương nhấn mạnh.