Đề xuất hạ mức lãi suất cho vay nguồn vốn hỗ trợ nhà ở xã hội 120.000 tỷ đồng

Theo Bộ Xây dựng, ngày 20/4/2023, Bộ này có văn bản số 1106/BXD-QLN gửi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam lấy ý kiến về dự thảo sửa đổi hướng dẫn về xác định danh mục dự án, đối tượng, điều kiện, tiêu chí vay ưu đãi phát triển nhà ở xã hội (NƠXH), nhà ở công nhân, cải tạo, xây dựng lại chung cư. Trong đó để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với điều kiện để chủ đầu tư dự án được vay nguồn vốn 120.000 tỷ đồng, Bộ Xây dựng đã đề xuất rút gọn điều kiện đối với dự án, chỉ cần cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư và pháp luật về nhà ở; đã được lựa chọn là chủ đầu tư dự án theo pháp luật về nhà ở.

Trước đó, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã có văn bản số 2308/NHNN-TD ngày 01/04/2023 quy định các nội dung chính về lãi suất, thời gian ưu đãi để đảm bảo triển khai thống nhất cho các ngân hàng thương mại và các khách hàng thuộc đối tượng vay vốn; Chỉ thị số 02/CT-NHNN ngày 23/5/2023 và một số văn bản yêu cầu các địa phương, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, tổ chức tín dụng tích cực triển khai cho vay đối với chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng.

Ngày 13/11/2023, Bộ Xây dựng và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phối hợp tổ chức Hội nghị tín dụng đối với bất động sản và phát triển NƠXH. Tại Hội nghị, Bộ Xây dựng đã trao đổi về các đề xuất cũng như kiến nghị các địa phương trong phát triển NƠXH với mục tiêu phát triển 1 triệu căn NƠXH, hướng dẫn, giải đáp các khó khăn và vướng mắc, các giải pháp để triển khai gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho NƠXH.

Tới ngày 12/3/2024, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Bộ Xây dựng tiếp tục phối hợp tổ chức Hội nghị để đánh giá tình hình triển khai Chương trình 120.000 tỷ đồng cho vay NƠXH, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư và đề xuất các giải pháp đẩy mạnh chương trình này.

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, đến nay nguồn vốn 120.000 tỷ theo Nghị quyết số 33/NQ-CP của Chính phủ chưa được giải ngân hiệu quả một số nguyên nhân: Việc công bố danh mục NƠXH đủ điều kiện vay còn hạn chế, đến nay đã có 129 dự án NƠXH, với quy mô 114.934 căn được khởi công xây dựng. Tuy nhiên, mới chỉ có 28 địa phương công bố danh mục 68 dự án đủ điều kiện vay theo Chương trình với nhu cầu vay vốn hơn 30.000 tỷ đồng. Như vậy còn 59 dự án đã khởi công nhưng chưa được đưa vào Danh mục đủ điều kiện vay của các địa phương.

Một số Chủ đầu tư dự án NƠXH không đủ điều kiện về tín dụng để được vay như: không đảm bảo điều kiện dư nợ tín dụng, không có tài sản khác để thực hiện đảm bảo tín dụng (dự án NƠXH được miễn tiền sử dụng đất nên không đủ điều kiện thế chấp); đã vay tại các tổ chức tín dụng khác…

Bên cạnh đó, mặc dù Ngân hàng Nhà nước đã 02 lần hạ lãi suất nguồn vốn 120.000 tỷ đồng, tuy nhiên với lãi suất áp dụng trong nửa đầu năm 2024 là 8%/năm đối với chủ đầu tư và 7,5% đối với người mua nhà và Thời hạn được hưởng lãi suất ưu đãi ngắn (3 năm đối với chủ đầu tư, 5 năm đối với khách hàng cá nhân) chưa thực sự thu hút người vay.

Về nguồn vốn hỗ trợ cho khách hàng cá nhân vay vốn thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội theo Nghị định số 100/2015/NĐ-CP, theo báo cáo của Ngân hàng Chính sách xã hội, nguồn vốn theo Kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2021-2025 cấp cho Chương trình nhà ở xã hội qua Ngân hàng Chính sách xã hội là 1.000 tỷ đồng, Ngân hàng Chính sách xã hội đã thực hiện hết năm 2021; Giai đoạn 2022-2023, kết quả giải ngân đạt 10.281 tỷ đồng, thực hiện đến hết năm 2023. Đối với giai đoạn năm 2024-2025, Ngân hàng Chính sách chưa được bố trí nguồn vốn ngân sách nhà nước để thực hiện Chương trình cho vay NƠXH.

Trong thời gian tới, Bộ Xây dựng đề nghị Ngân hàng Nhà nước tiếp tục nghiên cứu, xem xét hạ mức lãi suất cho vay nguồn vốn hỗ trợ 120.000 tỷ đồng phù hợp với điều kiện thực tiễn trong từng giai đoạn; tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc triển khai hiệu quả nguồn vốn hỗ trợ 120.000 tỷ đồng theo Nghị quyết số 33/NQ-CP ngày 11/3/2023 của Chính phủ;

Bên cạnh việc thúc đầy triển khai nguồn vốn 120.000 tỷ đồng thông qua các Ngân hàng thương mại, Bộ Xây dựng cũng đề nghị Bộ KH&ĐT chủ trì, phối hợp với Ngân hàng Chính sách xã hội, Bộ Xây dựng bố trí đủ nguồn vốn từ ngân sách nhà nước từ nguồn đầu tư công cho Ngân hàng Chính sách Việt Nam để cho khách hàng cá nhân vay mua, thuê mua NƠXH theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 17 của Nghị định 100/2015/NĐ-CP về phát triển và quản lý nhà ở xã hội trong giai đoạn 2024-2025 và giai đoạn tiếp theo, cụ thể theo đề xuất của Ngân hàng Chính sách xã hội giai đoạn 2024-2025 nhu cầu là 12.000 tỷ đồng, trong đó ngân sách nhà nước cấp 50% là 6.000 tỷ đồng, mỗi năm cấp 3.000 tỷ đồng.