Cột sống cong chữ C, vẹo chữ S ở lứa tuổi học đường

V.L.A. (19 tuổi, TP.HCM) bị cong vẹo lưng từ năm lớp 7, được gia đình nên đưa đi khám bệnh viện ở quê. A. được chẩn đoán bị vẹo cột sống nặng nhưng không điều trị nên thường xuyên bị đau mỏi vùng lưng, khó thở và không thể leo thang lầu được nhiều. 

Sau đó, A. học đại học, tìm hiểu về tình hình bệnh của mình mới quyết định đi khám tại Bệnh viện 1A.

Bác sĩ Calvin Q Trịnh - Trưởng Trung tâm hiệu chỉnh cơ xương khớp cho hay, qua thăm khám cho thấy A. bị vẹo cột sống ngực thắt lưng nặng với góc 44 độ, mất độ ưỡn sinh lý cột sống cổ. Điều nguy hại là các đốt sống ngực đã biến dạng, điều trị bảo tồn không thể trả lại hình dạng ban đầu.

Sau 12 buổi tập, tình trạng đau mỏi lưng của A. cải thiện rõ ràng, có thể leo thang lầu được nhiều và không còn cảm thấy khó thở nhiều như trước. A. được hướng dẫn thêm bài tập về nhà để tập luyện duy trì.

Trường hợp khác là bệnh nhân L.Đ. (nam, 18 tuổi) nhập viện trong tình trạng khá nghiêm trọng: vai trái lệch cao gần 5cm so với vai phải, lồng ngực biến dạng, cột sống cong chữ S, nặng nhất ở đoạn ngực, lệch vẹo khung chậu.

Trên phim X-quang vẹo cột sống đoạn ngực chữ S rất nặng với góc T1-T6 là 53 độ, T6-T12 là 60 độ.

Do sát ngày thi cử nên em Đ. được điều trị giãn cơ vùng cổ vai gáy và tăng cường chức năng hô hấp để giảm đau nhức vùng cổ gáy và bớt mệt mỏi khi ngồi học. 

Sau 3 ngày điều trị, em Đ. thấy bớt đau hẳn. Sau thi, em sẽ tập trung điều trị cong vẹo cột sống.

Trước đó, vào năm 13 tuổi, Đ. có đi khám và phát hiện vẹo cột sống tại một bệnh viện ở TP.HCM. Em Đ. được điều trị cho mang áo nẹp nhưng không xử trí thêm gì. 

Sau nhiều năm vẹo cột sống ngày càng tiến triển, bệnh nhân vẫn chỉ mang áo nẹp liên tục.

Theo BS.Calvin Q Trịnh - Trưởng Trung tâm hiệu chỉnh cơ xương khớp, Bệnh viện 1A, gù vẹo cột sống trong lứa tuổi trẻ em và dậy thì không điều trị dẫn đến diễn tiến nặng, gây tàn tật cho trẻ suốt đời, làm giảm thể tích bên trong lồng ngực gây ảnh hưởng xấu đến chức năng hô hấp, từ đó suy giảm thể chất. Khi lớn lên tinh thần bị ảnh hưởng nghiêm trọng, mặc cảm, trầm cảm, tự ti không giao tiếp xã hội và chất lượng cuộc sống giảm.

Một số trường hợp các đốt sống xoay theo mặt phẳng ngang, tùy vị trí cao thấp gây biến dạng hình thể thân trên và lồng ngực hoặc xoay khung chậu thay đổi dáng đi. Các trường hợp phức tạp bao gồm đủ cả gù, vẹo và xoay cột sống.

Điều nguy hiểm nằm ở chỗ các dị tật này thường xuất hiện trong giai đoạn phát triển mạnh của trẻ, thường trước tuổi dậy thì. Cho nên các phía đốt sống bị chèn ép và chịu lực không phát triển so với phí bên kia, dẫn đến biến dạng đốt sống, biến dạng cột sống, biến dạng lồng ngực, thay đổi hình thể và dáng đi.

Hiện nay, có 2 phương pháp điều trị vấn đề này. Bệnh nhân có thể được chỉ định hiệu chỉnh cơ xương khớp. Tuy nhiên, nếu để bệnh diễn tiến nặng và đã biến dạng các đốt sống thì điều trị không thể hoàn trả lại hình dạng ban đầu.

Cách thứ 2 là phẫu thuật hàn xương, làm hàn dính các đốt sống lại với nhau bằng cách đặt dụng cụ nắn chỉnh cột sống để giữ cho cột sống được thẳng và lành xương. Trong trường hợp em bé còn quá nhỏ, lúc này hàn xương sớm sẽ làm cột sống ngắn lại ảnh hưởng đến chức năng tim-phổi. Không khả thi khi cột sống cong vẹo nhiều đoạn hay toàn bộ. Biến chứng của phẫu thuật chỉnh vẹo cột sống khá nhiều và nặng nề, bao gồm: Chảy máu, nhiễm trùng, đau đớn, tổn thương tủy và rễ thần kinh dẫn đến liệt hạ chi, không lành xương - khớp giả…