Chia thừa kế không có di chúc, xử lý thế nào?

Hỏi: Bố mẹ em có 2 người con gái, năm 2016 bố em mất và không để lại di chúc. Sau đó, ông bà nội em mất 2018 và 2022. Xin hỏi mảnh đất bố mẹ em đang đứng tên trên sổ đỏ hiện nay sẽ chia cho mẹ em (1/2) , chị gái em và em đúng không ạ ? Em gái của bố em có được nhận thừa kế thay bố mẹ (là ông bà em đã mất) không?

Trả lời: Về vấn đề này, Thạc sỹ, Luật sư Phạm Thị Bích Hảo, Công ty luật TNHH Đức An, Đoàn luật sư thành phố Hà Nội tư vấn như sau.

Theo quy định tại khoản 2 Điều 66 Luật hôn nhân và gia đình 2014: Giải quyết tài sản của vợ chồng trong trường hợp một bên chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết, khi có yêu cầu chia di sản thì tài sản chung của vợ chồng được chia đôi, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận về chế độ tài sản. Phần tài sản của vợ, chồng chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết được chia theo quy định của pháp luật về thừa kế.

Theo thông tin bạn cung cấp, bố bạn mất không để lại di chúc và bố mẹ bạn cùng đứng tên trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì di sản thừa kế bố bạn để lại là ½ thửa đất đó.

Điều 611 Bộ luật Dân sự 2015, thời điểm mở di sản thừa kế là thời điểm người có tài sản chết. Do đó, thời điểm mở di sản thừa kế bố bạn để lại là năm 2016 khi bố bạn mất.

Theo quy định tại Điều 613 Bộ luật Dân sự 2015: Người thừa kế là cá nhân phải là người còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết. Trường hợp người thừa kế theo di chúc không là cá nhân thì phải tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

Bố bạn mất không để lại di chúc nên phần di sản bố bạn để lại sẽ được chia theo pháp luật, người thừa kế theo pháp luật được quy định tại Điều 651 Bộ Luật dân sư 2015 bao gồm:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”

Theo thông tin bạn cung cấp ông bà bạn mất sau thời điểm bố bạn mất. Do đó người thừa kế của bố bạn được xác định bao gồm: ông, bà nội bạn, mẹ bạn và hai chị em bạn. Phần di sản thừa kế là ½ thửa đất sẽ được chia đều cho 05 người. Tại thời điểm chia thừa kế ông bà bạn đã mất. Phần di sản thừa kế từ bố của ông bà bạn sẽ được chia cho hàng thừa kế của ông bà bạn cụ thể các con của ông bà được hưởng thừa kế từ phần di sản của ông bà. Việc chia thừa kế cần sự đồng thuận của các đồng thừa kế, nếu không có sự đồng thuận cần khởi kiện phân chia di sản thừa kế tại Toà án nhân dân cấp huyện nơi có di sản thừa kế.