Tại Hội thảo khoa học về xả lũ hồ Dầu Tiếng tổ chức tại ở Tp. Hồ Chí Minh ngày 14-10, ông Phan Khánh, Hội khoa học thủy lợi Tp. Hồ Chí Minh cho rằng cần xem xét lại chỉ tiêu xả lũ thiết kế hồ Dầu Tiếng là 2.800m3/giây còn phù hợp hay không.
Hồ Dầu Tiếng
Theo hồ sơ thiết kế được Chính phủ phê duyệt, chỉ tiêu xả lũ của hồ Dầu Tiếng là 2.800m3/giây. Nhưng theo các nhà khoa học, từ khi vận hành đến nay (1985-2010) chỉ duy nhất một lần xả lũ do sự cố vào năm 1984 lưu lượng chưa quá 600m3/giây, khi đó Tp. Hồ Chí Minh và khu vực ven sông Sài Gòn của Bình Dương đã bị ngập nặng mặc dù thời gian xả ngắn, lại không gặp triều cường và mưa lớn. Đến năm 2008 tuy mực nước hồ đã đạt mức nguy hiểm, nhưng lượng nước xả cũng chỉ dám ở mức 400m3/giây trong thời gian ngắn.
Vì vậy, con số chỉ tiêu xả lũ 2.800m3/giây khiến các nhà khoa học lo lắng trong tình hình biến đổi khí hậu, có thể mưa lớn thất thường, rừng thượng nguồn bị tàn phá. Để tránh thiệt hại cho Tp.Hồ Chí Minh, ông Phan Khánh khẳng định: sông Sài Gòn không có khả năng xả quá 600m3/giây và cần phải nghiên cứu kỹ để xác định cho được cấp độ xả lũ tối đa trên sông Sài Gòn và cắm mốc xác định diện ngập để chủ động chuẩn bị chung sống với xả lũ. Đồng thời, Nhà nước cần có giải pháp xử lý thích đáng, một trong số các giải pháp có thể là kết hợp giữa xả lũ qua sông Sài Gòn, sông Vàm Cỏ và nâng cao tích lũ lòng hồ.
Bên cạnh đó việc cấp nước sinh họat cho hạ du, đặc biệt là Tp.Hồ Chí Minh, trong đó hồ Dầu Tiếng được coi là nguồn nước lý tưởng nhất, bởi có lượng nước lớn trên 1,5 tỉ m3, thượng nguồn hồ ít có khả năng công nghiệp hóa lớn và cự ly cấp nước rất gần. Tuy nhiên, hiện nay nguồn nước lòng hồ Dầu Tiếng đang bị ô nhiễm bởi các trang trại nuôi lợn lớn xả thải xuống lòng hồ, một số xưởng chế biến mủ cao su cũng đang xả thải ra hồ gây nhiễm bẩn nguồn nước nghiêm trọng. Ngoài ra, vấn đề quản lý kênh dẫn nước Phước Hòa - Dầu Tiếng cũng cần đặt ra khẩn cấp bởi nếu không, tình trạng xả thải, đổ súc vật chết bệnh… vào kênh dẫn là không thể tránh khỏi, gây ô nhiễm nghiêm trọng lòng hồ.
Hiện nay hồ chứa nước thủy lợi Dầu Tiếng là hồ điều tiết nhiều năm, được xây dựng bởi đập đất chặn ngang sông Sài Gòn tại huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh. Hệ thống công trình này nằm ở vị trí đặc biệt quan trọng và nhạy cảm, là công trình đầu mối nằm ở thượng lưu sông Sài Gòn, cách Tp.Hồ Chí Minh chưa đến 100km, do vậy việc an toàn đối với công trình này phải bảo đảm tuyệt đối an toàn.
Liên Phương