Vụ thảm sát Bình Phước: 10.000 chữ ký xin giảm án có giá trị pháp lý hay không?

Liên quan đến việc 10.000 chữ ký xin giảm án cho Vũ Văn Tiến, dưới góc độ pháp lý, những chữ ký này liệu có thể giúp bị cáo thoát án tử hay không?.

Ngày 17/3, LS Lê Văn Nam (người bào chữa miễn phí cho Vũ Văn Tiến trong phiên tòa sơ thẩm) cho biết, trước phiên tòa phúc thẩm sắp diễn ra, đã có khoảng 10.000 chữ ký xin giảm án cho Tiến.

Luật sư Nam đưa ra một lá đơn xin cứu xét do ông viết kèm chữ ký của khoảng 10.000 người dân trên cả nước xin cho Tiến một con đường sống. Những chữ ký này do gia đình Tiến đi xin, một số trường hợp tự nguyện tìm đến ký tên.

Theo nội dung vụ án, do bị bạn gái là Lê Thị Ánh Linh (22 tuổi, ngụ huyện Chơn Thành, Bình Phước) chia tay nên Nguyễn Hải Dương (24 tuổi, quê An Giang) nảy sinh ý định trả thù.

Dương rủ Trần Đình Thoại (27 tuổi, ngụ Vĩnh Long) tham gia và người này đồng ý. Tuy nhiên, sau đó Thoại sợ nên rút lui nhưng vẫn mua thêm dao cho Dương gây án. Rạng sáng 7/7, Dương cùng Tiến đột nhập vào nhà Linh và giết 6 người trong gia đình cô gái này.

Bố mẹ bị cáo Vũ Văn Tiến

Tại phiên xử sơ thẩm ngày 17/12, TAND tỉnh Bình Phước đã tuyên phạt Nguyễn Hải Dương (24 tuổi, ngụ An Giang) tử hình, Vũ Văn Tiến (24 tuổi, ngụ Bình Phước) tử hình và Trần Đình Thoại (27 tuổi, quê Vĩnh Long) 16 năm tù cùng về tội Giết người, Cướp tài sản.

Xung quanh câu hỏi liệu những chữ ký này có phải là căn cứ xét giảm án cho Tiến hay không, thạc sĩ luật Nguyễn Thị Hằng (Công ty luật TNHH Tôi Yêu Luật, Hà Nội) cho rằng: Pháp luật phải dựa trên các quy định chung. Bị cáo Tiến có đơn kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt ở cấp phúc thẩm. Tuy nhiên, căn cứ để Tòa án cấp phúc thẩm chấp nhận giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo phải dựa trên các tình tiết mới mà từ các tình tiết mới đó đủ cơ sở để giảm hình phạt cho bị cáo.

Những người cho chữ ký xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo Tiến hầu hết là những người không liên quan trực tiếp đến vụ án, vì tình cảm, vì lòng “trắc ẩn” mà cho chữ ký. Do đó, đây không phải tình tiết mới của vụ án và không là căn cứ để giảm nhẹ hình phạt theo luật định.

Bị cáo Tiến có thể được giảm nhẹ hình phạt nếu khắc phục hậu quả tốt, hoặc có thêm tình tiết cho thấy vai trò, hành vi phạm tội của bị cáo không như kết luận hiện tại của cơ quan điều tra, của cơ quan truy tố. Cũng có nghĩa là bị cáo phải có thêm chứng cứ chứng minh về mức độ tham gia phạm tội của mình và từ việc chứng minh đó cho thấy bị cáo có thể chỉ phải nhận mức án khác thay vì mức án tử hình.

Ngoài ra, sau khi kết thúc phiên phúc thẩm nếu vẫn bị y án tử hình thì bị cáo có quyền viết đơn xin ân giảm từ Chủ tịch nước.

LS Nguyễn Đức Chánh (Đoàn LS TP.HCM) cho biết, tình tiết này không thuộc tình tiết giảm nhẹ được quy định tại khoản 1, Điều 46, Bộ luật Hình sự (BLHS) hiện hành. Ngoài ra, tình tiết này có được HĐXX phúc thẩm coi là tình tiết giảm nhẹ hay không phải được xem xét cụ thể. Bởi, khoản 2, Điều 46, BLHS hiện hành quy định: “Khi quyết định hình phạt, Tòa án còn có thể coi các tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ trong bản án”.

LS Nguyễn Hữu Thục (Đoàn LS TP.HCM) thì cho rằng, việc xem xét giảm nhẹ hình phạt do HĐXX xem xét đánh giá theo các tình tiết giảm nhẹ được quy định tại Điều 46 BLHS. Theo đó, 10.000 chữ ký cũng không có ý nghĩa gì nếu như đánh giá vai trò, mức độ nguy hiểm trong hành vi phạm tội của bị cáo là nặng. Theo quy định tại khoản 2, Điều 46 thì HĐXX vẫn có thể xem xét những tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ và tình tiết đó phải ghi rõ trong bản án.

Trên thực tế, việc trước hay trong phiên tòa, bị cáo được nhiều người dân sống cùng địa phương hay nạn nhân làm đơn xin HĐXX xem xét giảm nhẹ hình phạt cũng đã có nhiều. Tuy nhiên, việc bị cáo Tiến được khoảng 10.000 chữ ký để mong HĐXX phúc thẩm giảm nhẹ hình phạt tha tội chết cho Tiến là việc ít xảy ra. Đặc biệt đây là vụ án mà dư luận rất bất bình, căm phẫn về hành vi giết người của các bị cáo.