Trung Đông: Cuộc chiến trong bóng tối chuyển dần ra ánh sáng?

Cuộc tấn công mới nhất có “thiệt hại hạn chế”

Cuộc tấn công sáng 26/10 vào Iran đánh dấu lần đầu tiên quân đội Israel công khai tấn công Iran, quốc gia chưa từng phải hứng chịu loạt hỏa lực liên tục nào của “kẻ thù nước ngoài” kể từ cuộc chiến tranh với Iraq vào những năm 1980.

Những tiếng nổ được nghe thấy ở gần thủ đô Tehran của Iran, mặc dù Cộng hòa Hồi giáo này khẳng định chúng chỉ gây ra những "thiệt hại hạn chế". Dù vậy, cuộc tấn công có nguy cơ đẩy hai “kẻ thù không đội trời chung” đến gần hơn với một cuộc chiến tranh toàn diện vào thời điểm bạo lực gia tăng khắp Trung Đông, nơi các nhóm chiến binh được Iran hậu thuẫn - bao gồm Hamas ở Gaza và Hezbollah ở Lebanon - đã ở trong tình trạng chiến tranh với Israel.

Cuộc tấn công kéo dài nhiều giờ của Israel kết thúc trước khi mặt trời mọc tại Tehran. Quân đội Israel cho biết, họ nhắm vào "các cơ sở sản xuất những quả tên lửa mà Iran đã bắn vào Israel trong năm qua". Israel cũng cho biết, đã tấn công các địa điểm tên lửa đất đối không và "các khả năng trên không bổ sung của Iran".

Ban đầu, các cơ sở hạt nhân và cơ sở dầu mỏ đều được coi là mục tiêu có thể bị Israel nhắm tới để đáp trả cuộc tấn công ngày 1/10 của Iran, nhưng vào giữa tháng 10, chính quyền Tổng thống Biden đã thuyết phục được Israel cam kết không tấn công các mục tiêu như vậy, vì điều này sẽ làm leo thang nghiêm trọng hơn.

“Chế độ ở Iran và các lực lượng ủy nhiệm của họ trong khu vực đã liên tục tấn công Israel kể từ ngày 7/10… bao gồm cả các cuộc tấn công trực tiếp từ đất Iran”, người phát ngôn quân đội Israel - Chuẩn đô đốc Daniel Hagari cho biết trong một tuyên bố video được ghi hình trước vào sáng 26/10. “Giống như mọi quốc gia có chủ quyền khác trên thế giới, nhà nước Israel có quyền và nghĩa vụ phải đáp trả”, ông Daniel Hagari tuyên bố.

Quân đội Iran cho biết các cuộc không kích nhắm vào các căn cứ quân sự ở các tỉnh Ilam, Khuzestan và Tehran và chỉ gây ra "thiệt hại hạn chế", nhưng không nêu rõ chi tiết.

Mỹ cảnh báo Iran không nên có hành động trả đũa và cho biết cuộc không kích này sẽ chấm dứt giao tranh trực tiếp giữa Israel và Iran. Quân đội Israel cho biết đã nghe thấy tiếng nổ ở miền Bắc Israel sau hoạt động của nước này ở miền Nam Lebanon, nhưng "không có dấu hiệu nào cho thấy có sự cố an ninh".

Hai kẻ thù không đội trời chung

Phương tiện truyền thông nhà nước Iran thừa nhận có tiếng nổ vang lên ở Tehran và cho biết một số âm thanh xuất phát từ hệ thống phòng không xung quanh thành phố.

Ngoài thông tin đó, truyền hình nhà nước Iran trong nhiều giờ không cung cấp thêm thông tin nào khác và thậm chí còn bắt đầu phát trực tiếp cảnh những người đàn ông đang chất hàng lên xe tải tại một chợ rau ở Tehran, được cho là nhằm hạ thấp mức độ nghiêm trọng của vụ tấn công.

Khi tiếng nổ vang lên, người dân ở Tehran có thể thấy thứ dường như là tia lửa lóe lên bầu trời. Các cảnh quay khác cho thấy thứ dường như là tên lửa đất đối không đang được phóng đi.

Ngay lập tức Iran đã đóng cửa không phận của nước này và dữ liệu theo dõi chuyến bay được phân tích cho thấy các hãng hàng không thương mại đã rời khỏi bầu trời Iran, Iraq, Syria và Lebanon.

Việc nhanh chóng hạ thấp mức độ nghiêm trọng cuộc tấn công cho thấy có lẽ Iran muốn "mở đường" cho việc không đáp trả - hành động được cho rằng sẽ khiến căng thẳng ở Trung Đông leo thang hơn nữa.

“Lực lượng Phòng vệ Israel đã hoàn thành nhiệm vụ của mình”, Chuẩn đô đốc Hagari nói trong một video sau đó. “Nếu chế độ ở Iran phạm sai lầm khi bắt đầu một vòng leo thang mới, chúng tôi sẽ có nghĩa vụ phải đáp trả”.

Hồi tháng 4, Iran đã bắn một loạt tên lửa và máy bay không người lái vào Israel sau khi hai vị tướng Iran thiệt mạng trong một cuộc không kích của Israel vào một cơ sở ngoại giao của Iran tại Syria. Các tên lửa và máy bay không người lái gây thiệt hại ít và Israel - dưới áp lực từ các nước phương Tây yêu cầu kiềm chế - đã đáp trả bằng một cuộc tấn công “khiêm tốn” mà họ không công khai tuyên bố.

Một quan chức cấp cao của Nhà Trắng cho biết chính quyền tin rằng hoạt động của Israel sẽ "chấm dứt" cuộc giao tranh quân sự trực tiếp giữa Israel và Iran, và cho biết các đồng minh khác cũng đồng ý như vậy. Quan chức này cũng nhấn mạnh, Mỹ không liên quan đến cuộc tấn công.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin khẳng định, Mỹ cam kết bảo vệ an ninh cho đồng minh và Israel có quyền tự vệ, mặc dù Washington quyết tâm ngăn chặn xung đột mở rộng.

Cuộc tấn công ngày 26/10 của Israel là cuộc tấn công mới nhất trong cuộc chiến tranh đang diễn ra ở Trung Đông.

Israel và Iran là "kẻ thù không đội trời chung" kể từ cuộc Cách mạng Hồi giáo năm 1979. Israel coi Iran là mối đe dọa lớn nhất, theo lời kêu gọi “hủy diệt Israel” của các nhà lãnh đạo nước này, ủng hộ các nhóm chiến binh chống Israel và chương trình hạt nhân của Iran.

Trong cuộc chiến tranh ngầm kéo dài nhiều năm, một chiến dịch ám sát bị nghi ngờ do Israel thực hiện đã giết chết các nhà khoa học hạt nhân hàng đầu của Iran và các cơ sở hạt nhân của Iran đã bị tấn công hoặc phá hoại. Tất cả đều là các cuộc tấn công "bí ẩn" bị coi là do Israel thực hiện.

Trong khi đó, Iran bị đổ lỗi cho một loạt các cuộc tấn công vào tàu thuyền ở Trung Đông trong những năm gần đây, sau đó phát triển thành các cuộc tấn công của phiến quân Houthi vào tàu thuyền qua hành lang Biển Đỏ. Kể từ cuộc tấn công của Hamas ngày 7 tháng 10 năm 2023, cuộc chiến trong bóng tối có lẽ đang chuyển dần ra ánh sáng.