Phả độ gia tiên tức là giải nghiệp chướng của dòng họ. Nghiệp chướng ở đây ta hiểu là những vướng mắc của vong linh chưa được giải quyết khiến cho vong linh sân hận, buồn phiền, đau khổ. Điều đó làm ảnh hưởng lớn đến con cháu cõi trần.
Con người chúng ta ai cũng được sinh ra trong một họ tộc nhất định, trải qua nhiều đời trong họ đều sẽ có những người mất đi do nhiều nguyên nhân như chết trẻ, chết oan, chết bất ngờ, chết do tạo nghiệp xấu...những vong linh này khi mất đi khó được siêu thoát do bởi chấp niệm và nghiệp quả, cho nên vẫn thường bám trụ lại nhân gian và thường quấy quả con cháu sống khó bề an yên. Để rõ vấn đề này hơn, chúng ta cùng nghe chia sẻ của chuyên gia phong thủy Linh Quang nhằm hiểu thêm và cần biết nên làm gì cho hoạt động này.
Những người chết oan, chết uất, chết tự tử, chết thảm, chết vì tai nạn xe cộ hay binh đao, chết cháy, đuối nước, chết trong trạng thái hình hài không còn nguyên vẹn…. thì sẽ tạo ra nghiệp chướng cho dòng họ, khiến cho thân nhân trên cõi nhân gian hay mắc bệnh hiểm nghèo, bệnh tật trầm kha khó chữa, bất hạnh, sinh nở khó khăn, hiếm muộn hoặc không con cháu… rất nhiều hệ lụy xảy ra.
Phật dạy: Các vị Bồ Tát phải thiện xảo phương tiện trong việc hoằng dương chính pháp, lợi lạc quần sinh. Tức là Bồ Tát phải khéo léo vận dụng các phương pháp thích hợp để truyền bá tư tưởng giáo lý của Đức Phật. Tương truyền, khoa cúng đàn thập cúng trong đó có khoa giải oan cắt kết là do Tổ Huyền Quang, Lưỡng Quốc Trạng Nguyên soạn từ thời Trần, để thông qua việc cúng lễ, nơi tập trung đông Phật tử, dân làng và con cháu hiếu chủ mà tuyên truyền, quảng bá tư tưởng lục độ Ba La Mật của Phật giáo Đại thừa, giúp cho họ bỏ ác tu thiện. Nhưng thực chất đàn cúng giải oan cắt kết là hiển giáo, lấy việc làm cụ thể để diễn đạt cho cái trừu tượng không có hình tướng, mượn lời nói để giải thích cho những chỗ cốt lõi của đạo không thể dùng lời nói mà diễn đạt được.
Cầu siêu tức là giúp cho các vong linh cửu huyền thất tổ được thoát linh địa ngục (vong được thoát ra khỏi địa ngục). Nguyên do vong phạm tội ác khi còn là người trên cõi trần, lúc chết đi vong bị đọa vào địa ngục nên phải chịu cảnh khổ nhục, phiền não, đói khát, đau khổ, không thể nào siêu thoát được.
Vậy ta hiểu rằng kết quả của Cầu siêu chính là Siêu độ tức là giải thoát vong linh khỏi nơi ngục tù khổ ải.
Kết quả của Phả độ là Siêu sinh tịnh độ tức là hóa giải hết tất cả những nghiệp chướng của dòng họ; toàn thể vong linh gia tiên tiền tổ được yên ổn, vui tươi, không còn phải chịu đau đớn phiền não, thân tâm rất là hoan hỉ, nhờ vậy mà khả năng hộ trợ cho con cháu, người thân được tăng cường; tiếp cận hên may lánh xa xui rủi. Đó chính là cái kết quả mỹ mãn mà người ta vẫn gọi là kẻ âm người dương đều được hưởng phúc lạc.
Như vậy chúng ta hiểu rằng một khóa lễ Phả độ gia tiên thì phải luôn đi kèm với việc cầu siêu cho những vong linh bị giam nơi địa ngục, có như vậy mới mang lại kết quả tốt đẹp. Nhưng thực tế không phải vong linh nào bị giam nơi ngục tù đều được thoát linh địa ngục khi làm cái lễ phả độ và cầu siêu này. Lý do là vong linh phạm tội rất nặng nề và không hề giác ngộ hoặc là người thân ruột thịt không có đức tin nơi tâm linh. Vì vậy có gia đình sau khi đi làm lễ phả độ gia tiên và cầu siêu vong linh xong; đi gọi hồn bà cô tổ dòng họ lên; bà vẫn nói là còn nhiều người chưa siêu. Gia đình lấy làm ngạc nhiên mà hỏi tại sao. Vong nói rằng “…cái đó do Duyên; người có tín tâm, có tâm đức biết nghĩ tới gia tiên tiền tổ thì khi phả độ gia tiên mới có kết quả, cái đó gọi là có duyên. Người vô tín, vô tâm, không bao giờ tin Thánh Thần Ma Quỷ, chẳng biết nghĩ tới cội nguồn tiên tổ, cửu huyền thất tổ, thì phả độ vô ích, cái này gọi là vô duyên.
Phả độ gia tiên là nghi lễ tâm linh và có ý nghĩa quan trọng đối với mỗi gia đình người Việt. Theo quan niệm dân gian, Phả độ gia tiên là nghi lễ vô cùng lợi ích đối với chúng sinh, ông bà cha mẹ, cửu huyền thất tổ nhiều đời nhiều kiếp của chúng ta đang bị đọa đày, chưa thể siêu thoát... Do đó, mục đích của nghi lễ là cầu bình an, hóa giải nghiệp chướng cho gia đình, dòng họ. Tham gia nghi lễ này, các thành viên trong gia đình có thể cầu sức khỏe, tài lộc, công danh...
Nghi lễ Phả độ gia tiên có thể được tiến hành ở các đền, chùa, nhưng tốt hơn hết là làm trực tiếp tại nhà, nơi có thờ cúng thần linh và gia tiên. Các khoản chi phí đặt lễ và mua lễ là tùy tâm ở gia chủ, không quan trọng ít nhiều, cái chính là chủ lễ phải nhất tâm thành kính. Thời điểm thực hiện thường là vào đầu xuân năm mới, tháng 7 âm, tháng 12 cuối năm, hoặc là bất cứ khi nào gia đình cảm thấy trong gia tộc có quá nhiều vấn đề bị vướng mắc trong tâm linh hay việc trần có quá nhiều điều không như nguyện.
Hiện nay, thủ tục cúng lễ cầu siêu và phả độ gia tiên tại các đền chùa thường được tổ chức rất quy mô và khá tốn kém và gần như được thương mại hóa, rất nhiều thầy cúng, thầy tâm linh hay thậm chí các sư thầy tổ chức khóa lễ khá cầu kì, chi phí sắm lễ rất cao, từ 100-200 triệu là thông thường. Đối với những gia đình có điều kiện thì không sai, nhưng với những nhà còn khó khăn thì mặc dù tâm thành kính nhưng không thể đủ kinh phí để làm. Như vậy, làm như thế nào cho phải. Thực tế là phú quý sinh lễ nghĩa, để làm một khóa lễ phả độ gia tiên cũng không tốn kém như vậy, tùy điều kiện từng gia chủ, các thầy sẽ hướng dẫn thực hiện một cách hợp lý, tiết kiệm và hiểu quả nhất. Quan trọng cần tìm mời thầy thực sự có tâm đức để làm thì mọi sự đều được hoan hỉ.