Tạo chuyển biến mạnh mẽ trong xây dựng và phát huy tiềm năng sáng tạo của đội ngũ trí thức

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng phát biểu tại buổi làm việc.

Cùng tham gia buổi làm việc có các đồng chí: Đinh Thế Huynh, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ cùng đại diện lãnh đạo hơn 20 ban, bộ, ngành Trung ương, các cơ quan, tổ chức hàng đầu về khoa học tự nhiên và khoa học xã hội nhân văn.

Theo báo cáo của Ban Tuyên giáo Trung ương, nhìn chung Nghị quyết số 27-NQ/TW đã được nhiều ban, bộ, ngành và địa phương tích cực tổ chức học tập, quán triệt và thực hiện. Những nội dung của nghị quyết từng bước được thể chế hóa thành cơ chế, chính sách đang được triển khai thực hiện, góp phần phát huy vai trò của đội ngũ trí thức ở một số lĩnh vực. Môi trường và điều kiện hoạt động của trí thức không ngừng được hoàn thiện, nhiều bộ, ngành, địa phương đã có các chương trình, đề án, văn bản cụ thể nhằm thu hút và trọng dụng trí thức, tạo điều kiện thuận lợi cho trí thức phát huy tiềm năng sáng tạo, tham gia tư vấn, phản biện và giám định nhiều chủ trương, chính sách quan trọng về phát triển kinh tế - xã hội. Sau 3 năm thực hiện Nghị quyết số 27-NQ/TW, đội ngũ trí thức nước ta tiếp tục được tăng cường mạnh mẽ về số lượng, nâng cao về chất lượng, nhờ những chuyển biến mới trong đào tạo, bồi dưỡng tri thức. Các bộ, ngành, địa phương đã có những hình thức, quy chế cung cấp thông tin để tri thức nắm vững các chủ trương của Đảng, Nhà nước, học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, trau dồi đạo đức, phẩm chất tốt đẹp và nâng cao trách nhiệm của trí thức Việt Nam; thường xuyên nâng cao nhận thức của các cấp ủy đảng về vai trò của đội ngũ trí thức, lắng nghe ý kiến của trí thức, quan tâm và tạo điều kiện để trí thức phát huy tài năng, đánh giá đúng kết quả hoạt động của trí thức...

Tại cuộc làm việc, đại diện các ban, bộ, ngành Trung ương, các cơ quan, tổ chức khoa học hàng đầu của đất nước đã thảo luận, làm rõ những tồn tại, hạn chế trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết 27-NQ/TW; làm rõ nguyên nhân và kiến nghị nhiều giải pháp nhằm tiếp tục chỉ đạo thực hiện quyết liệt để đưa Nghị quyết đi vào cuộc sống, phát huy vai trò và chăm lo xây dựng đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đại diện Ban Dân vận Trung ương cho rằng, còn nhiều nội dung quan trọng của Nghị quyết chưa được thể chế hóa; cần tạo cơ chế, điều kiện cần thiết để thu hút và trọng dụng nhân tài; để trí thức sống bằng chính tài năng, lao động sáng tạo của mình. Nhà thơ Hữu Thỉnh, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam khẳng định tính đúng đắn của Nghị quyết 27-NQ/TW, thể hiện sự quan tâm, sự coi trọng của Đảng đối với giới trí thức; đồng thời cho biết: Trí thức văn học nghệ thuật có sự đồng thuận, đoàn kết, bằng tình cảm và trách nhiệm với đất nước, đã chủ động tấn công, đẩy lùi những xu hướng lệch lạc, sai trái. Tuy nhiên ông cho rằng, mặc dù chúng ta đã có nhiều nỗ lực trong công tác đào tạo, bồi dưỡng, nhưng vẫn thiếu những con chim đầu đàn, những tài năng, tên tuổi lớn; cần quan tâm xem trí thức đang suy nghĩ gì? mong muốn gì?... Đại diện Viện Khoa học Xã hội Việt Nam đề nghị: Cần tạo môi trường hiện thực đối với đội ngũ trí thức; cần có sự lựa chọn để đầu tư phát triển, tạo đột phá trong xây dựng đội ngũ trí thức, tránh đầu tư dàn trải; cần chủ động tạo môi trường thuận lợi cho trí thức tham gia nghiên cứu những vấn đề nhạy cảm, những vấn đề lớn của đất nước. Có đại biểu cho rằng, Nghị quyết 27-NQ/TW ra đời đã làm nức lòng giới trí thức, nhưng chậm đi vào cuộc sống. Đây là một nghị quyết lớn, nhưng trong chỉ đạo thực hiện thiếu sự thống nhất giữa ban biên soạn và ban chỉ đạo triển khai, thiếu tính liên tục. Đại biểu cho rằng, cần chú trọng nâng cao sự lãnh đạo của Đảng đối với đội ngũ trí thức, phát huy vai trò của tổ chức Đảng trong các hội trí thức; làm thế nào để khoa học hóa hành chính chứ đừng hành chính hóa khoa học. Cần có các tổng công trình sư; xây dựng chủ đề khoa học trước rồi mới đi tìm công nghệ, mua sắm trang thiết bị. Các ý kiến còn đề cập vấn đề: nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, phát hiện và bồi dưỡng nhân tài...


Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Đinh Thế Huynh; Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã trao đổi về từng vấn đề các đại biểu nêu: làm thế nào để nâng cao năng lực đội ngũ trí thức, giao nhiệm vụ để trí thức vào cuộc, đồng thời có chính sách hỗ trợ phát triển cho đội ngũ trí thức, đổi mới cơ chế quản lý, đầu tư; tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, tăng cường đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện Nghị quyết...

Phát biểu kết luận buổi làm việc và cũng là kết luận đợt công tác, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nêu rõ: Cùng với các Nghị quyết chuyên đề về xây dựng giai cấp công nhân, về phát triển nông nghiệp, nông thôn, nông dân, Đảng ta ban hành Nghị quyết 27-NQ/TW ngày 6/8/2008 về xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đây là Nghị quyết hết sức quan trọng trong bối cảnh đất nước ta hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, khoa học công nghệ phát triển như vũ bão. Sau 3 năm triển khai, việc kiểm tra, nghiêm túc đánh giá xem Nghị quyết đã được thực hiện như thế nào là rất cần thiết; cần làm rõ những mặt đã làm được, những mặt chưa làm được, trên cơ sở đó tìm ra nguyên nhân và những giải pháp thiết thực, hiệu quả, để tiếp tục đưa Nghị quyết đi vào cuộc sống.

Qua kiểm tra thực tế cũng như qua các buổi làm việc, ý kiến của đại diện các ban, bộ, ngành, các nhà khoa học, nhà nghiên cứu hàng đầu của đất nước đều khẳng định việc ban hành Nghị quyết 27-NQ/TW ngày 6/8/2008 là hết sức cần thiết, quan trọng, nội dung sâu sắc, sát với thực tiễn. Ngay sau khi ra đời, Nghị quyết 27-NQ/TW ngày 6/8/2008 của Ban chấp hành Trung ương khóa X đã nhanh chóng được cụ thể hóa bằng nhiều văn bản, chỉ thị của Bộ Chính trị, Nghị định của Chính phủ... Nhiều bộ, ban, ngành, đoàn thể, nhiều tỉnh ủy, thành ủy đã tổ chức quán triệt và xây dựng, triển khai các chương trình, kế hoạch hành động phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương, đơn vị mình nhằm sớm đưa Nghị quyết đi vào cuộc sống. Tuy nhiên, đây mới chỉ là những chuyển biến bước đầu, việc triển khai thực hiện Nghị quyết nhìn chung còn rất chậm. Theo tổng hợp của Ban Tuyên giáo Trung ương, mới có 12/23 ban, bộ, ngành và 24/63 tỉnh, thành ủy tổ chức quán triệt Nghị quyết, chỉ có 6/23 ban, bộ, ngành và 17/63 tỉnh ủy, thành ủy xây dựng chương trình hành động thực hiện Nghị quyết; 12/23 ban, bộ, ngành và 7/63 tỉnh, thành ủy có kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết. Tổng Bí thư chỉ rõ, nguyên nhân của tình trạng trên thì có nhiều, bao gồm cả nguyên nhân chủ quan và nguyên nhân khách quan, nhưng trước hết là do ý thức chấp hành Nghị quyết chưa tốt.

Do nhận thức chưa đầy đủ nên việc triển khai chưa ráo riết, quyết liệt, chưa tiến hành một cách đồng bộ, bài bản các giải pháp đã đề ra, chưa có sự phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng giữa các cơ quan, ban, ngành hữu quan... Bên cạnh đó, điều kiện, cơ sở vật chất kỹ thuật còn nhiều khó khăn, cơ chế quản lý, đầu tư tài chính còn có những vướng mắc... Tổng Bí thư yêu cầu các cấp, các ngành, cơ quan hữu quan cần kiểm điểm sâu sắc, rút kinh nghiệm và kịp thời chấn chỉnh những tồn tại, hạn chế nói trên, thực hiện một cách tích cực và có hiệu quả 5 giải pháp cơ bản mà Nghị quyết đã đề ra. Tổng Bí thư nhấn mạnh yêu cầu đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, quán triệt sâu rộng các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ của Nghị quyết 27-NQ/TW, trong đó quan điểm cơ bản của Đảng đã được xác định rõ, coi trí thức là lực lượng lao động sáng tạo đặc biệt quan trọng trong tiến trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế; xây dựng đội ngũ trí thức vững mạnh là nâng tầm trí tuệ của dân tộc, sức mạnh của đất nước, nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng và chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị. Tổng Bí thư nêu rõ: Xây dựng đội ngũ trí thức, chăm lo và tạo điều kiện thuận lợi để đội ngũ trí thức làm việc, cống hiến, là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội mà trước hết là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước. Ngược lại, lao động sáng tạo và cống hiến hết mình cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, là tình cảm và trách nhiệm của mỗi nhà khoa học, của đội ngũ trí thức nói chung. Tổng Bí thư mong rằng, ngay sau hội nghị này, các ban, bộ, ngành, cơ quan, tổ chức ở Trung ương, các tỉnh ủy, thành ủy cần sớm xây dựng và quyết liệt thực hiện các chương trình, kế hoạch hành động, bổ sung hoàn chỉnh những nội dung không còn phù hợp, nhất là về cơ chế, chính sách, tạo tiềm lực vật chất và tinh thần, phát huy mạnh hơn nữa tiềm năng trí tuệ của đội ngũ trí thức, tập hợp thu hút đội ngũ trí thức tham gia công hiến cho đất nước. Trong thời gian tới, cần tập trung thực hiện một số đề án quan trọng, như đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục - đào tạo, đổi mới mạnh cơ chế quản lý hoạt động khoa học và công nghệ; phát triển kinh tế tri thức...; tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc; xây dựng cơ chế làm việc, thường xuyên phối hợp giữa các cơ quan, ban, ngành hữu quan, từ Trung ương đến địa phương, tạo bước chuyển mạnh mẽ trong việc thực hiện Nghị quyết 27-NQ/TW, xây dựng và phát huy mạnh mẽ tiềm năng của đội ngũ trí thức, thiết thực phục vụ công cuộc xây dựng và phát triển đất nước./.


Nguyễn Thị Sự