Đang là một học sinh lớp 10 xuất sắc của trường huyện, tương lai mở rộng trước mắt nhưng Hà Mi phải bỏ dở tất cả để chăm sóc 2 đứa em thơ dại, người bà ốm yếu quanh năm và gánh trên mình nỗi đau quá lớn khi mẹ rồi bố lần lượt qua đời.
Anh Cao Đức Hoà (SN 1975) trú tại xóm Văn Ngọc, xã Diễn Ngọc, huyên Diễn Châu (Nghệ An) gặp và kết hôn cùng chị Trần Thị Liên (SN 1976, người cùng xã). Cả hai đều là con nhà nghèo, lại sinh ra trên vùng đất giáp biển đầy nắng gió, không có đất để canh tác ruộng nên cuộc sống đã khó khăn lại càng khó khăn hơn.
Năm 1988, họ xin được một mảnh đất nhỏ gần nhà bố mẹ, dựng một túp lều và dắt nhau ra ở riêng. Do không có tiền sắm tàu đánh cá, không có nghề nghiệp ổn định nên cứ ngày ngày anh đi phụ hồ, chị buôn cá kiếm ít đồng tiền lẻ nuôi nhau.
Năm 1999, niềm vui đến với gia đình nhỏ khi bé gái Cao Thị Hà Mi ra đời, rồi lần lượt bé Cao Minh Quân (SN 2003) và Cao Thị Diệu Linh (SN 2007). Nhà thêm người, thêm miệng ăn, lại phải chăm sóc người mẹ già ốm yếu bệnh tật quanh năm nên anh Hòa phải ngày đi phụ hồ, đêm theo ngư dân ra khơi đánh cá thuê, còn chị Liên thì một mình với chiếc xe máy và 2 thùng xốp đông lạnh, ra tận Thanh Hóa buôn cá về chợ Diễn Ngọc bán kiếm lời.
3 chị em Hà Mi cùng bà nội bên di ảnh anh Hòa
Mặc dù nhà nghèo, nhưng anh chị vẫn quyết tâm cho các con ăn học, mong sau này chúng thoát khỏi cảnh đầu tắt mặt tối, đói rét quanh năm. Không phụ lòng cha mẹ, các em đã nỗ lực hết mình và đều học rất giỏi. Ngoài giờ học, chị em lại phân công nhau làm việc nhà, chăm sóc bà nội, phụ giúp bố mẹ giặt giũ, nấu nướng.
Cuộc sống của gia đình nhỏ ấy cứ thế bình lặng trôi đi, nhưng tai họa bất ngờ ập xuống. Vào lúc 4h sáng của một ngày mùa đông năm 2012, khi chị Liên điều khiển xe máy ra đến thị trấn Còng (Tĩnh Gia, Thanh Hóa) để buôn cá thì bị 2 thanh niên đi xe máy tốc độ cao va vào rồi rú ga bỏ chạy. Đến 6h sáng cùng ngày, người dân địa phương mới hoảng hồn phát hiện chị đã tử vong dưới ruộng.
Vượt qua nỗi đau mất vợ, anh Hòa tiếp tục gồng mình làm quần quật không kể đêm ngày để có tiền mua thuốc cho người mẹ già năm nay đã ngoài 70 tuổi, có tiền học phí cho 3 đứa con thơ. Thấu hiểu được hoàn cảnh gia đình, thương bố vất vả, mùa tuyển sinh năm học 2014 vừa qua em Cao Thị Hà Mi đã xuất sắc đậu vào trường cấp 3 Ngô Trí Hòa (Diễn Châu, Nghệ An).
Sức học của em đang trên đà tiến với chuỗi thành tích xuất sắc luôn đứng đầu lớp, đầu khối của trường thì tai họa một lần nữa lại ập đến. Do làm việc vất vả, lao tâm, lao lực đêm ngày nên anh Hòa bị liệt hẳn nửa người, nằm một chỗ không làm được gì. Mặc dù không muốn nhưng Hà Mi đã quyết định bỏ học, ngày đi bán trà đá ở cảng Lạch Vạn, đêm đi rửa bát thuê để nuôi cả gia đình,.Hai em Quân, Linh ngoài giờ học cũng dắt nhau xuống cảng cá mót lấy con tôm, con tép rơi vãi về làm thức ăn.
Ngày 8/9/2015, anh Hòa cũng đã ra đi, để lại 3 đứa con thơ côi cút cùng người mẹ già còm cõi ốm đau. Sáng ngày 10/9, chúng tôi đến thăm gia đình Hà Mi khi gia đình nội ngoại hai bên đang làm lễ ba ngày cho anh Hòa. Ngoài chiếc bàn thờ khói hương nghi ngút, trong nhà không có vật dụng gì đáng giá.
Dù chưa đầy 16 tuổi nhưng trông Hà Mi rất già dặn, em tâm sự: "Hiện nay, em Quân đang học lớp 7, Linh đang học lớp 3 và đều học rất giỏi. Muốn thoát đói nghèo thì cách duy nhất là phải nuôi hai em ăn học thành tài, em sẽ cố gắng đến mức tối đa để nuôi bà, nuôi hai em. Điều lo lắng lớn nhất hiện nay là em sợ một ngày nào đó mình sẽ kiệt sức, hai em sẽ lại phải bỏ học".